توقف صادرات نفت از کرکوک، صادرات حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز نفت از عراق به ترکیه و بازارهای بین‌المللی را متوقف کرد و باعث از دست رفتن ۸ میلیارد دلار درآمد از زمان توقف صادرات در سال گذشته شد. اکثر صادرات نفت عراق از میادین جنوبی این کشور است اما کرکوک یکی از بزرگ‌ترین‌ و قدیمی‌ترین میادین نفتی در خاورمیانه است که برآورد می‌شود حدود ۹ میلیارد بشکه ذخایر قابل برداشت دارد. آمریکا همچنین کرکوک را گزینه‌ای می‌بیند که کمک می‌کند افت جهانی عرضه نفت به دلیل تحریم‌های ایران جبران شود. منابع صنعتی می‌گویند واشنگتن بغداد را برای توقف سوآپ نفت با ایران و ازسرگیری صادرات نفت کرکوک از طریق ترکیه تحت فشار قرار داده است.

  علت توقف صادرات کرکوک چه بود؟

صادرات نفت کرکوک از اکتبر سال ۲۰۱۷ پس از اینکه نیروهای دولت مرکزی عراق در واکنش به همه‌پرسی استقلال منطقه نیمه خودمختار کردستان در شمال این کشور، کنترل کرکوک را از نیروهای کرد پس گرفتند، متوقف شد. کردها کنترل کرکوک و میادین نفتی آن را که در سال ۲۰۱۴ توسط گروه داعش از دست ارتش عراق خارج شده بود، به‌دست گرفته و نیروهای خود را در این منطقه مستقر کرده بودند. ازسرگیری صادرات کرکوک به مذاکرات میان بغداد و کردها بستگی دارد. خط لوله‌ای که زمانی عراق با استفاده از آن از طریق ترکیه نفت صادر می‌کرد از سوی داعش تخریب شده و تنها یک خط لوله کار می‌کند که کردها ساخته‌اند و تحت کنترل آنها قرار دارد. دولت عراق یا باید از این خط لوله استفاده کند یا خط لوله جدیدی احداث کند. این کشور در حال بررسی هر دو گزینه است.

  چه کسی جریان نفت کرکوک را کنترل می‌کند؟

روی کاغذ این بغداد است که جریان نفت کرکوک را کنترل می‌کند اما اگر عراق تصمیم بگیرد از خط لوله کردستان برای صادرات نفت استفاده کند باید پای میز مذاکره بنشیند. کردها در قبال چنین امتیازی، احتمالا خواهان سهم بیشتری از درآمد نفتی دولتی عراق خواهند بود.

  چه زمانی و به چه میزان صادرات نفت کرکوک ازسرگرفته خواهد شد؟

به‌محض اینکه بغداد و کردها به توافق برسند صادرات نفت کرکوک از سرگرفته خواهد شد. اگر چنین توافقی حاصل نشود عراق باید خط لوله جدیدی بسازد که ممکن است حدود دو سال به طول بینجامد. مقامات منطقه کردستان اظهار کرده‌اند خط لوله روس‌نفت به ظرفیت یک میلیون بشکه در روز ارتقا یافته که ممکن است پاسخگوی جریان ۴۰۰ هزار بشکه در روز نفت از سایر میادین نفتی در کردستان به‌علاوه نفت کرکوک باشد. مقامات عراقی می‌گویند همچنان باید خوراک پالایشگاه‌های داخلی را تامین کنند بنابراین اگر صادرات از کرکوک از سرگرفته شود در وهله نخست از ۱۰۰ هزار بشکه در روز فراتر نخواهد رفت که به معنای آن است که صادرات از طریق کردستان تنها ۵۰۰ هزار بشکه در روز خواهد بود. این میزان کمتر از صادرات ۷۰۰ هزار بشکه در روز منطقه کردستان پیش از برگزاری همه‌پرسی خواهد بود و برای اینکه به ترکیه کمک کند وابستگی خود به نفت ایران را کاهش دهد، کافی نخواهد بود.

  تحریم‌های نفتی آمریکا بر بخش نفت عراق تاثیر می‌گذارد؟

عراق و ایران پیش از اجرای تحریم‌های جدید، حجم اندکی نفت را مبادله می‌کردند که به حدود ۳۰ هزار بشکه در روز بالغ می‌شد و شامل نفت کرکوک بود اما اقتصاد عراق به‌صورت کلی به تجارت با ایران به شدت وابسته است. به‌عنوان نمونه گاز ایران در نیروگاه‌های برق عراق مصرف می‌شود. واشنگتن به عراق برای واردات گاز و مواد غذایی از ایران معافیت داده اما اعلام کرده این معافیت موقتی است و باعث ابهام در عراق شده است.