رد جو رسانه‌ای علیه صادرات ایران

به این ترتیب برایان هوک، رئیس کارگروه ایران در دولت آمریکا در حالی روز پنج‌شنبه سفری چند مرحله‌ای را به هند، لوکزامبورگ، فرانسه و بلژیک برای بحث درباره ایران آغاز کرده است که به گزارش فوربس، بر خلاف آنچه در گزارش‌های خبری منتشر شده  در رسانه‌ها به آن اشاره می‌شود، مشتری‌های بزرگ نفت خام ایران مانند هند، اروپا، چین و ژاپن همچنان در سطحی قابل توجه و با استفاده از روش‌های مختلف، از ایران نفت وارد می‌کنند. طبق این گزارش که از سوی موسسه «تنکر ترکرز» منتشر شده است، با وجود فشارهای آمریکا، صادرات نفت خام ایران در ماه سپتامبر نسبت به آگوست رشد داشته و دست‌کم ۲ میلیون بشکه در روز بوده است.  ایران تا پیش از خروج آمریکا از توافق‌بین‌المللی برجام در اردیبهشت‌ماه، روزانه حدود۷/ ۲میلیون بشکه نفت‌خام و میعانات گازی صادر می‌کرد. همچنین رویترز در گزارشی عنوان کرده است هند به‌عنوان دومین مشتری بزرگ نفت خام ایران، در ماه سپتامبر سال جاری میلادی نفت بیشتری نسبت به همین بازه زمانی در ماه گذشته وارد کرده است. بر اساس این گزارش، هند در ماه گذشته میلادی حدود ۵۲۸ هزار بشکه نفت خام از ایران وارد کرده که نسبت به واردات ۵۲۳ هزار بشکه‌ای آگوست، رشدی حدودا یک درصدی و نسبت به سپتامبر سال گذشته رشد ۲۷ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین به گزارش فوربس، ژاپن در ماه سپتامبر در مجموع ۳۹/ ۱ میلیون بشکه نفت خام از ایران وارد کرده که معادل حدود ۴۶ هزار بشکه نفت خام در روز است. اما طبق اعلام وزارت خارجه آمریکا، اولین مقصد هوک در این سفر یک هفته‌ای هند بود. او به همراه فرانسیس فانن، دستیار وزیر انرژی آمریکا به هند سفر کرده تا در دیدار با همتایان خود درباره واردات نفت خام هند از ایران گفت‌وگو کند. دولت ترامپ پیش از این نیز تیم‌هایی از مقامات عالی‌رتبه را به منظور همراه کردن هند با تحریم‌های ایران به این کشور اعزام کرده بود اما آمارها حکایت از آن دارند که دیپلماسی آمریکا در جهت صفر کردن خرید نفت هند از ایران، اگرچه تا حدودی اثرگذار بوده اما از هدف اصلی (صفر کردن خرید نفت ایران) فاصله‌ای چشمگیر دارد. با افزایش قیمت جهانی نفت خام، هند به‌عنوان سومین مصرف‌کننده بزرگ طلای سیاه در دنیا، تحت فشار زیادی قرار گرفت و در چنین شرایطی چشم‌پوشی از خرید نفت ایران که هم قیمت مناسبی دارد و هم گرید آن با پالایشگاه‌های هندی سازگار است، می‌تواند هزینه‌‌های زیادی به این کشور تحمیل کند. شاخص نفت خام برنت در طول یک سال گذشته با ۵۰ درصد رشد قیمت همراه بوده که اثر چشم‌گیری بر رشد قیمت سوخت در کشورهای مختلف از جمله هند داشته است. قیمت هر بشکه نفت خام تحت تاثیر آغاز تحریم‌ خرید نفت ایران و نگرانی از کمبود عرضه، در ماه جاری به سقف ۸۷ دلار بر بشکه نیز رسید. دولت هند در حالی از ناحیه رشد قیمت سوخت و اثرات اجتماعی و سیاسی آن تحت فشار است که وزیر نفت هند هفته گذشته اعلام کرد کشورش به خرید نفت از ایران ادامه خواهد داد. در عین حال، دولت ترامپ نیز در آستانه برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، مشکلی مشابه دارد و تلاش می‌کند با فشار به اوپک برای افزایش تولید، کاهش عرضه و رشد قیمت نفت را جبران کند. با این حال در این زمینه نیز موفق نبوده زیرا با حفظ روند افزایشی نفت، قیمت هر گالن بنزین در برخی ایالت‌های آمریکا به ۴ دلار نیز رسیده است که محدوده‌ای خطرناک به شمار می‌رود و می‌تواند بر میزان آرای حزب جمهوری‌خواه به‌عنوان حزب متبوع ترامپ اثر بگذارد. از همین رو ترامپ در واکنش به تصمیم کشورهایی مانند هند و چین برای ادامه خرید نفت از ایران، گفت: به حساب آنها خواهیم رسید.

خطای محاسباتی ترامپ

در شرایطی که دولت ترامپ روز به روز به تاریخ ۶ نوامبر (روز برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره) نزدیک می‌شود، نشریه فوربس گزارشی منتشر کرده است که گواهی بر رشد صادرات نفت خام ایران در ماه سپتامبر است. بر اساس این گزارش، نویسنده فوربس تاکید می‌کند که احتمالا سیاستمداران دولت ترامپ در رابطه با صادرات نفت خام ایران دچار اشتباهاتی شده‌اند زیرا با وجود اصرار آنها به صفر شدن صادرات نفت خام ایران تا تاریخ چهار نوامبر، نفت خام ایران همچنان راهی بازار جهانی می‌شود و تجارت آن با استفاده از برخی روش‌های خاص، بعد از بازگشت تحریم‌ها نیز ادامه خواهد داشت. علت اصلی این تاکید این است که به‌‌رغم انتشار گزارش‌هایی از کاهش چشمگیر یا قطع خرید نفت ایران از سوی مشتریان بزرگش مانند چین، هند، ترکیه، اروپا و ژاپن، اطلاعات جدیدی که از موسسه «تانکر ترکرز» به دست آمده نشان می‌دهد که صادرات نفت خام ایران در ماه سپتامبر همچنان در سطحی خوب ادامه داشته است. طبق آمارهای موسسه تانکر ترکرز، ایران در ماه یاد شده نفت بیشتری را به مقاصد متنوع‌تری ارسال کرده است. برای مثال، گزارش تانکر ترکرز نشان می‌دهد که هند در ماه‌های آگوست و سپتامبر، ۹۷/ ۱۴ میلیون بشکه نفت خام از ایران وارد کرده است که نسبت به واردات ۸۹/ ۱۷ میلیون بشکه‌ای ماه جولای اگرچه کاهش داشته اما همچنان در سطحی قابل توجه قرار دارد.

روش‌های دست یافتن به نفت ایران

مساله دیگری که باعث شده نویسنده فوربس بر تداوم تجارت نفت خام ایران حتی بعد از اجرای فاز دوم تحریم‌های نفتی تاکید کند، روش‌هایی است که ایران و مشتریان نفتی‌اش به واسطه آن تحریم‌ها را دور می‌زند. برای مثال، اگرچه ظاهرا واردات نفت ژاپن از ایران کاهش چشمگیری داشته است اما این کشور که یکی از مهم‌ترین متحدان آمریکا است، در ماه سپتامبر همچنان ۳۹/ ۱ میلیون بشکه نفت خام از ایران وارد کرده است. در این زمینه، تانکر «یوفوسان» مثال خوبی است. این تانکر اولین بار و قبل از اینکه به سمت کویت روانه شود، در حال بارگیری میعانات گازی و نفت خام ایران مشاهده شده و بعد از آن به کویت رفته تا ظرفیت باقی‌مانده خود را با نفت کویت پر کند. در نهایت در حالی‌که این کشتی در ظاهر نفت کویت را بار زده است، به سمت ژاپن روانه شده است. به این ترتیب اگرچه نظارت دقیقی از سمت دولت آمریکا بر فعالیت تانکرها وجود دارد و بسیاری از کشورها نیز اعلام کرده‌اند نفتی از ایران وارد نمی‌کنند، با این حال به نظر می‌رسد تمام این کشورها با در نظر گرفتن منافع مالی خود همچنان به خرید نفت از ایران ادامه دهند. از همین رو است که به گزارش فوربس، صادرات نفت خام ایران آنطور که برخی رسانه‌ها گزارش می‌کنند، با کاهش چشمگیر مواجه نبوده است.