آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرد
رهبر‌آینده بازار نفت
تغییر در ساختار سبد انرژی جهان
بر‌اساس چشم‌انداز انرژی IEA، تغییر در چشم‌انداز انرژی جهان بر چهار محور اصلی سوار است. این چهار محور به این ترتیب هستند: «گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش هزینه تولید آنها، افزایش تولید برق، تغییر چین به یک اقتصاد خدماتی و گرایش این کشور به استفاده از انرژی‌های کم‌کربن و افزایش انعطاف‌پذیری تولید نفت و گاز شیل در برابر قیمت‌ها.»اما در مجموع پیش‌بینی شده تقاضا برای انرژی آهسته‌تر از گذشته رشد کند، هرچند که تا سال ۲۰۴۰ شاهد رشد ۳۰ درصدی تقاضا برای انرژی خواهیم بود. اقتصاد جهانی تا سال ۲۰۴۰ به‌طور متوسط سالانه رشد ۴/ ۳ درصدی را تجربه خواهد کرد. بین کشورهای جهان، هند بیشترین رشد تقاضا را خواهد داشت، این کشور تقریبا حدود ۳۰ درصد از رشد تقاضای جهانی را به خود اختصاص خواهد داد.رشد تقاضا برای نفت تا سال ۲۰۴۰ ادامه خواهد یافت، هرچند که این رشد به سرعت در حال کاهش است. در واقع تقاضای روزانه برای نفت در فاصله سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۶ حدود ۲۸ میلیون بشکه افزایش یافته است در حالی که آژانس پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۴۰ تنها ۱۲ میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۴۰ حدود دو‌سوم از سرمایه‌گذاری در بخش انرژی را به خود اختصاص خواهند داد، چراکه به مدد کاهش هزینه تولید، آنها به منابع ارزان انرژی برای بسیاری از کشورهای جهان بدل خواهند شد. انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۴۰ سهم ۴۰ درصدی در سبد تولید برق جهان خواهند داشت. درست به اندازه سهمی که نفت از سبد انرژی در طول ۲۵ سال گذشته به دست آورده است.با رشد تولید برق، وابستگی جهان به نفت و زغال‌سنگ کاهش می‌یابد. انرژی‌های تجدیدپذیر در این تغییرات نقش بسیار مهمی ایفا خواهند کرد. بر اساس این گزارش، ظرفیت تولید انرژی خورشیدی تا سال ۲۰۴۰ با متوسط رشد سالانه ۷۰ گیگاوات بیش از هر منبع دیگری افزایش خواهد یافت. آژانس با اشاره به این نکته می‌افزاید: «این تغییرات چشم‌انداز منابع انرژی ارزان و پایدار را مشخص کرده و لازم است سیاست‌های امنیت انرژی در کشورها بر اساس آن مورد بازبینی قرار گیرد. در سال‌های آینده راه‌های بسیاری وجود دارد که به نسبت آن احتمال انتخاب مسیر اشتباه بسیار زیاد است، از این رو اگر دولت‌ها یا صنایع نشانه‌های تغییر در منابع انرژی را به درستی تعبیر نکنند، ممکن است با مشکلات زیادی مواجه شوند.»
آمریکا در صدر بازار نفت و گاز
بر‌اساس گزارش آژانس، توانایی تولیدکنندگان آمریکایی برای تولید از منابع جدید نفت و گاز و کاهش هزینه‌های تولید باعث شده مجموع تولید نفت و گاز آمریکا در حال حاضر حدود ۵۰ درصد از دیگر کشورهای تولیدکننده نفت بیشتر باشد. این کشور در حال حاضر صادرکننده خالص گاز است و در سال ۲۰۲۰ به صادرکننده خالص نفت نیز تبدیل خواهد شد. این در حالی است که واردات نفت سنگین این کشور به دلیل اینکه با ساختار پالایشگاه‌های آن بیشتر سازگار است، در سطح بالایی باقی خواهد ماند و این کشور نفت سبک و مواد پالایشی صادر خواهد کرد.
بر‌اساس برآوردهای آژانس، تولید نفت در آمریکا ظرف سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۵ حدود ۸ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت که این بیشترین دوره رشد پایدار تولید نفت بین کشورهای جهان در طول تاریخ است. تولید گاز این کشور نیز از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۳ حدود ۶۳۰ میلیارد متر مکعب افزایش می‌یابد. این حجم افزایش تولید نفت و گاز تاثیرات بزرگی در ساختار صنعتی آمریکا خواهد داشت و سرمایه‌گذاری‌های عمده در صنعت پتروشیمی این کشور را به شدت افزایش خواهد داد. ایالات متحده تا سال ۲۰۲۵ حدود ۸۰ درصد از افزایش عرضه جهانی نفت خام را به خود اختصاص خواهد داد و موجب پایین ماندن قیمت نفت در کوتاه‌مدت خواهد شد.آمریکا تا سال ۲۰۴۰ به مدد رشد تولید نفت و گاز شیل به رهبر بی‌رغیب بازار نفت و گاز بدل خواهد شد. چراکه هزینه سرمایه‌گذاری در این ذخایر در برابر قیمت نفت بیشتر از آنچه بازار انتظار دارد، منعطف است. آژانس انتظار دارد تولید آمریکا در سال ۲۰۲۰ به حدود ۱۷ میلیون بشکه در روز برسد.
نفت ارزان به مدد عصر نفت می‌آید
آژانس بین‌المللی در آخرین چشم‌انداز خود از انرژی جهانی اعلام کرد که تقاضا برای نفت در دو دهه آینده تنها از سوی توسعه خودروهای برقی افت خواهد کرد و رشد تقاضا برای این سوخت برای تولید مواد شیمیایی و دیگر وسایل نقلیه همچنان ادامه خواهد یافت. بر اساس این گزارش، تعداد خودروهای برقی تا سال ۲۰۲۵ به ۵۰ میلیون و تا سال ۲۰۴۰ به ۳۰۰ میلیون دستگاه خواهد رسید. این در حالی است که در حال حاضر تنها ۲ میلیون خودرو برقی در جهان وجود دارد. لورا کوزی، رئیس بخش پیش‌بینی‌های آژانس در این‌باره می‌گوید: «هرچند تعداد خودروهای برقی افزایش و استانداردهای مصرف سوخت بهبود می‌یابد، اما برآورد ما این است که تعداد خودروهای جهان تا آن زمان از یک میلیارد به دو میلیارد دستگاه خواهد رسید.» وی می‌گوید: «بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که ما(IEA) از پایان رشد تقاضا می‌گوییم، بله این درست است اما تنها در بخش خودروهای مسافرتی و خودروهای برقی و تقاضا برای نفت کاهش خواهد یافت و همچنان از سمت دیگر بخش‌های حمل‌و‌نقل از جمله خودروهای سنگین و حمل و نقل هوایی و همچنین پتروشیمی‌ها رشد تقاضا ادامه خواهد یافت.
بر‌اساس این گزارش، نفت در حال حاضر در رقابت شدیدی با انرژی‌های پاک‌تر و ارزان‌تر قرار دارد، چراکه مصرف‌کنندگان سنتی سوخت‌های فسیلی در حال تغییر انرژی مصرفی خود به انرژی‌های کم‌کربن‌تر و ارزان‌تر هستند. آژانس همچنین تاکید می‌کند که برآورد خود از بهای نفت در بلندمدت را کاهش داده است. این بازبینی در چشم‌انداز بلندمدت قیمت نفت به دنبال کاهش هزینه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، فشار جامعه جهانی برای مبارزه با تغییرات اقلیم و افزایش کیفیت آب و هوا و رونق تولید نفت و گاز شیل است. طبق برآورد این سازمان تحت سناریوی سیاست‌های جدید آژانس، یعنی بر‌اساس قوانین و اهداف سیاسی مربوط به کاهش گازهای گلخانه‌ای و تغییرات آب و هوایی، قیمت نفت تا اواسط دهه ۲۰۲۰ به ۸۳ دلار بر بشکه خواهد رسید. آژانس بر این باور است که در بلندمدت قیمت تعادلی بازار نفت بین ۵۰ تا ۷۰ دلار خواهد بود.
پایین ماندن قیمت نفت موجب می‌شود که تقاضا برای این سوخت در سطح بالایی باقی بماند و پایان عصر نفت فرا نرسد. بر اساس سناریوی سیاست‌های جدید آژانس، تا میانه‌های دهه ۲۰۲۰ رشد تقاضا برای نفت به شکل قابل‌توجهی بالا باقی می‌ماند. اما پس از آن به دلیل افزایش بهره‌وری خودروها و گسترش استفاده از خودروهای برقی به شکل قابل‌توجهی رشد تقاضا کاهش می‌یابد. با این حال بخش‌های دیگر تقاضا برای نفت را تا سال ۲۰۴۰ صعودی نگه می‌دارند و تقاضا را در این سال به ۱۰۵ میلیون بشکه در روز خواهند رساند. رشد تقاضا در بخش پتروشیمی، مهم‌ترین منبع افزایش تقاضا برای نفت خواهد بود. رشد تولید نفت آمریکا در اواخر دهه ۲۰۲۰ متوقف می‌شود و از سویی با توجه به کاهش تولید دیگر کشورهای غیرعضو اوپک، از آن پس جهان به شکل فزایندهای به نفت خاورمیانه وابسته خواهد شد.
تغییر جهان انرژی همراستا با تغییرات چین
آژانس بین‌المللی انرژی در بخشی از گزارش خود آورده است: «زمانی که در چین تغییراتی ایجاد شود، همه‌چیز تغییر می‌کند.»بر‌اساس این گزارش، چین در حال‌حاضر وارد مرحله جدیدی از توسعه شده است. این کشور به سمت اقتصاد مبتنی بر خدمات، انقلاب انرژی و مبارزه با آلودگی‌های زیست‌محیطی در حرکت است. در سال‌های اخیر رشد تقاضا برای انرژی در این کشور به شکل قابل‌توجهی کاهش یافته است. تقاضای چین برای انرژی ظرف سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ به‌طور متوسط سالانه ۸ درصد رشد کرده اما از سال ۲۰۱۲ به بعد این مقدار به حدود ۲ درصد رسیده است. پیش‌بینی می‌شد رشد تقاضای انرژی این کشور تا سال ۲۰۴۰ سالی یک درصد باشد، با این حال در این سال چین به‌تنهایی بیشتر از کل اتحادیه اروپا انرژی مصرف می‌کند.
انتخاب چین برای تغییر در سیاست‌های انرژی می‌تواند به یک انقلاب سریع و بزرگ برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل شود. در «سناریوی جدید انرژی» که آژانس بین‌المللی انرژی با توجه به سیاست‌ها و قوانین جدید کاهش کربن تهیه کرده، ظرف سال‌های آینده یک‌سوم سرمایه‌گذاری‌های جدید برای تولید انرژی خورشیدی و بادی در چین انجام خواهد شد و این کشور همچنین ۴۰ درصد از سرمایه‌گذاری در تولید خودروهای برقی را به خود اختصاص خواهد داد.
این در حالی است که مصرف گاز نیز در این کشور به‌شدت افزایش خواهد یافت. چین یک‌چهارم افزایش پیش‌بینی شده برای تقاضای گاز را به خود اختصاص خواهد داد و واردات این کشور به ۲۸۰ میلیارد متر‌مکعب در سال ۲۰۴۰ خواهد رسید. چین در سال ۲۰۳۰ ایالات متحده را به‌عنوان بزرگترین مصرف‌کننده نفت جهان، جا خواهد گذاشت و واردات نفت این کشور در سال ۲۰۴۰ به ۱۳ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. در واقع اقدامات این کشور برای کاهش مصرف انرژی و استفاده از خودروهای برقی به این معنا نیست که چین دیگر متقاضی بزرگ نفت نخواهد بود. در سال ۲۰۲۵ رشد تقاضای نفت هند از چین پیشی خواهد گرفت.
ارسال نظر