به گزارش «دنیای اقتصاد»، هر بشکه نفت برنت تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۶ به وقت تهران) با ۱۷ سنت کاهش نسبت به روز قبل ۹۵/ ۵۵ دلار معامله شد و بهای نفت خام آمریکا نیز با ۱۲ سنت کاهش قیمت به ۴۶/ ۵۰ دلار بر بشکه رسید.

 

 سود‌گیری معامله‌گران

قیمت نفت برنت هفته گذشته به مرز ۶۰ دلار نزدیک شد و توانست با ثبت ۲۰ درصد رشد فصلی بیشترین رشد سه ماهه سوم از سال ۲۰۰۴ را به ثبت رساند. نفت خام آمریکا نیز بیشترین رشد فصل سوم سال ظرف ۱۰ سال گذشته را به ثبت رساند و به مرز ۵۲ دلار به ازای هر بشکه نزدیک شد. با این حال این نفت شاخص در روزهای اخیر نسبت به اوج خود در هفته گذشته بیش از ۳ درصد و نفت برنت نیز نزدیک به ۶ درصد کاهش قیمتی را تجربه کرده‌اند.

به اعتقاد کارشناسان بازار نفت بخشی از این افت قیمتی به معاملات بازار آتی و شناسایی سود معامله‌گران بعد از رشد شدید قیمتی هفته گذشته باز می‌گردد؛ چراکه قیمت نفت در دو هفته اخیر رشد خیره‌کننده‌ای را تجربه کرد که بخشی از آن به افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه باز می‌گردد. یکشنبه هفته گذشته به دنبال برگزاری رفراندوم اقلیم کردستان عراق، ترکیه تهدید کرد مسیر صادرات نفت این منطقه را که از خاک این کشور می‌گذرد و از بندر جیحان بارگیری می‌شود، مسدود خواهد کرد. به دنبال این واقعه و همچنین احتمال افزایش درگیری در خاورمیانه به‌عنوان قطب تولید نفت جهان، قیمت‌ها رشد شدیدی را تجربه کردند. احتمال افزایش قیمت‌ها موجب شد که حجم خالص قراردادهای اختیار خرید (net long position) در بازار آتی افزایش یابد که این خود پتانسیلی را برای افت قیمت‌ها ایجاد کرد. چراکه برخی سرمایه‌گذاران بازار نفت با نقد کردن برخی قراردادهای اختیار خرید در بازار آتی نفت، سودگیری کرده و در موقعیت‌های جدید سرمایه‌گذاری می‌کنند. از این رو اصلاح قیمت‌ها در همه بازارها از جمله نفت بعد از رشدهای شدید قیمتی تا حدودی طبیعی به نظر می‌رسد.

 

 سایه شیل بر بازار نفت

با وجود رشد شدید قیمت‌ها در سه ماه گذشته، سایه نگرانی از مازاد عرضه به خصوص با افزایش تولید نفت شیل بر بازار نفت سنگینی می‌کند و معامله‌گران نمی‌توانند این احتمال را که با نزدیک شدن قیمت‌ها به مرز ۶۰ دلار تولیدکنندگان شیل قدرت بسیاری برای افزایش تولید می‌یابند، نادیده بگیرند.آن‌طور که آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد میزان تولید نفت این کشور در هفته آخر ماه سپتامبر به ۵۵/ ۹ میلیون بشکه رسیده است. این در حالی است که در اولین هفته از این ماه به دنبال توفان هاروی که اواخر ماه آگوست سواحل خلیج مکزیک را در نوردید، میزان تولید این کشور به کمتر از ۸/ ۸ میلیون بشکه در روز رسیده بود. اما گزارش EIA نشان می‌دهد تاثیر توفان بر تولید نفت آمریکا خیلی زود از بین رفته، به‌طوری‌که ظرف سه هفته تولید به بیش از سطح پیش از توفان رسیده است. قبل از توفان تولید نفت این کشور ۵۳/ ۹ میلیون بشکه در روز بوده است.

تولید نفت آمریکا به دنبال افت قیمت نفت از میانه‌های سال ۲۰۱۴ رو به کاهش گذاشته بود؛ به‌طوری‌که جولای ۲۰۱۶ به ۴/ ۸ میلیون بشکه در روز رسید. اما از آن زمان میزان تولید در مسیر افزایشی قرار گرفته است. رشد تولید از ابتدای سال جاری به دنبال توافق اوپک و رشد نسبی قیمت‌ها شتاب بیشتری گرفته و حال با افزایش قیمت‌ها بیم آن می‌رود که شتاب تولیدات این کشور بیش از پیش شود. افزایش تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا در هفته گذشته این نگرانی‌ها را تشدید کرد. بر اساس آمار منتشر‌شده توسط موسسه بیکرهیوز، تعداد دکل‌های نفتی در آمریکا هفته گذشته ۶ مورد افزایش یافته و به ۷۵۰ مورد رسیده است. این در حالی است که این آمار در ۷ هفته پیش از آن مدام کاهش یافته بود. کارشناسان رشد تعداد دکل‌ها را به افزایش سرمایه‌گذاری در میادین نفتی شیل به دنبال افزایش قیمت نفت مرتبط می‌دانند.

در این میان اما پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی از سطح موجودی انبارهای نفتی موجب افزایش نگرانی‌ها از افزایش تولید شیل شده است. این سازمان پیش‌بینی کرد که سطح ذخیره‌سازی نفت در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی در سال جاری میلادی کاهش شدیدی را تجربه کنند؛ اما این روند کاهشی در سال ۲۰۱۸ متوقف شده و سطح موجودی انبارهای نفتی این کشورها مجددا رو به افزایش گذاشت. مهم‌ترین دلیل افزایش ذخیره‌سازی نفت در OECD در سال آینده میلادی، رشد عرضه از سوی تولیدکنندگان غیر عضو اوپک است. طبق پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی، عرضه روزانه نفت در آمریکا در سال آینده میلادی رشد شدید ۱/ ۱ میلیون بشکه در روز را تجربه خواهد کرد.

 

 نگرانی از رشد تولید اوپک

اما یکی دیگر از نگرانی‎ها به برآوردهای افزایشی از تولید نفت اوپک باز می‌گردد. به گزارش خبرگزاری رویترز، تولید نفت اوپک در ماه گذشته میلادی به دنبال افزایش تولید نفت لیبی و عراق حدود ۵۰هزار بشکه در روز افزایش یافته و از این رو میزان پایبندی به توافق در این ماه مجددا کاهش یافته است. میزان پایبندی این سازمان به توافق در ماه آگوست بعد از چهار ماه افزایش یافته بود. بر اساس این گزارش، تولید نفت لیبی بعد از راه‌اندازی مجدداخط ‎لوله میدان «شرار» حدود ۵۰ هزار بشکه افزایش یافته، با این حال تولید نفت این کشور همچنان بی‌ثبات است. یکشنبه هفته جاری نیز مجدد تولید از میدان نفتی شرار متوقف شده بود. به گزارش خبرگزاری رویترز، مصطفی صنع‌الله، رئیس شرکت ملی نفت لیبی (NOC)، اعلام کرد یک گروه مسلح میدان نفتی شراره این کشور را به تعطیلی کشانده‌اند. این در حالی است که پیش از حمله این گروه تولید نفت از میدان شراره به بیش از ۲۳۰ هزار بشکه نفت در روز رسیده بود و در مجموع این کشور روزانه یک میلیون بشکه نفت استخراج می‌کرده است. رئیس شرکت ملی نفت لیبی اما وعده داد ظرف چند روز تولید نفت از این میدان به حالت عادی باز‌گردد.

تولید نفت لیبی در سال ۲۰۱۱ و پیش از ناآرامی‌های داخلی بیش از ۶/ ۱ میلیون بشکه در روز بود؛ اما جنگ‌های داخلی تولید نفت این کشور را به حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز رساند. اما از ابتدای سال تولید نفت لیبی در مسیر افزایشی قرار گرفته؛ به‌طوری‌که پیش از درگیری‌های روزهای اخیر سطح تولید حدود ۴ برابر اوایل سال بود.لیبی و نیجریه دو عضو اوپک هستند که به‌دلیل مشکلات داخلی کمتر از توان خود نفت تولید می‌کنند و از توافق اوپک معاف شده‌اند. اما رشد تولیدات این دو کشور از ابتدای سال میزان تاثیرگذاری توافق اوپک را تهدید می‌کند. در اواخر سال ۲۰۱۶ اوپک و برخی متحدانش در خارج از این سازمان برای کاهش روزانه ۸/ ۱ میلیون بشکه‌ای تولید در نیمه اول سال ۲۰۱۷ توافق کردند. بعدا این توافق تا پایان سه ماه اول سال ۲۰۱۸ تمدید شد.درخصوص چهار ماه پایانی سال دو دیدگاه وجود دارد. برخی از کارشناسان با توجه به کاهش موجودی انبارهای نفتی، رشد اخیر قیمت‌ها را واقعی دانسته و بر این باورند که تا پایان سال این مسیر افزایشی ادامه خواهد یافت. در مقابل برخی دیگر از کارشناسان با توجه به پایان فصل تابستان به‌عنوان فصل اوج تقاضای پالایشگاه‌ها بر این باورند که تقاضا در سه ماه آینده کاهش یافته و بازار مانند سال‌های گذشته در فصل چهارم ضعیف‌تر از فصل سوم خواهد بود.