آینده فلز گرانبها در سال ۲۰۲۲ چگونه خواهد بود؟
عبور از دروازه طلایی ۲۰۰۰؟
طلا که در سال2020 بر اثر شوک ناشی از ظهور پاندمی رکورد قیمتی یک دهه اخیر خود را با عبور از بهای 2050 دلار در هر اونس شکست، در سال گذشته نزول قابل‌توجهی را تجربه کرد به‌طوری که بهای آن حتی تا 1750 دلار هم کاهش یافت. گسترش واکسیناسیون و کاهش هیمنه پاندمی، افت قابل‌توجه تقاضا در بازار جواهرات در کنار تقاضای اندک دولت‌ها برای خرید طلا؛ سه عامل سقوط قیمت این فلز در سال2021 بود. وضعیتی که طبق پیش‌‌‌‌بینی‌‌‌‌ها تغییر خواهد کرد و برخی وقایع زمینه ورود طلا به مسیری تازه را مهیا خواهد ساخت. این مسیر که به دلایل مختلفی اهمیت طلا را افزایش خواهد داد، زمینه را برای جهش بیشتر قیمت طلا در افق 2025 مهیا خواهد کرد. با اینکه برخی از عدد 4هزار و برخی تا سطح 6 هزار دلار را برای بهای هر اونس طلا در افق 2025 عنوان کرده‌‌‌‌اند اما وقایع بسیاری باید رقم بخورد تا بهای طلا به این سطح بی‌‌‌‌سابقه برسد. فعلا با مرور قراردادهای بلندمدت خرید طلا می‌توان دریافت بهای طلا تا پایان 2022 به محدوده قیمت 2050دلار، تا پایان 2023 به محدوده قیمت2200 دلار و تا پایان 2024 به محدوده قیمت 2300 دلار خواهد رسید. البته بر کسی معلوم نیست چه اتفاقی در راه باشد و تحولات جهانی در حوزه‌‌‌‌های اقتصادی و سیاسی چگونه بر بهای طلا اثر بگذارد، بنابراین هنوز نمی‌توان با قطعیت از عبور طلا از سد معروف 2هزار دلاری در سال 2022 گفت. با آنکه افزایش جهانی تورم و تشدید منازعات بین‌‌‌‌المللی سرمایه‌‌‌‌گذاری روی طلا را افزایش خواهد داد اما به‌نظر می‌رسد برای چنین جهشی نیاز به اتفاقات بزرگ‌تری هست. بسته به رشد تنش‌‌‌‌های ژئوپلیتیک در جهان یا التیام زخم‌‌‌‌های منطقه‌‌‌‌ای، نیاز به دارایی‌های امنی نظیر طلا شدت و ضعف خواهد داشت. از آن‌سو هرچه میزان کاوش‌‌‌‌های جهانی برای استخراج طلا بیشتر شود و این استخراج‌‌‌‌ها موفقیت‌آمیز باشند، بالا رفتن بهای طلا کنترل خواهد شد.
به‌نظر می‌رسد ناامیدی سرمایه‌‌‌‌گذاران از جهش بیت‌کوین و بسیاری از رمزارزها موجب شده تا طلا دوباره در کانون رصد سرمایه‌‌‌‌گذاران قرار گیرد و همین عامل جهش قیمت این فلز کمیاب را کلید بزند. بهای طلا که با انتشار هر سویه جدید از ویروس‌کرونا مسیر صعود را در پیش می‌گیرد، بسته به نیروهای مذکور در سال2022 و نیز افق 2025 قابل رصد است. برخی تحلیل‌‌‌‌های انقلابی بهای طلا را طی 5سال آینده به‌شدت صعودی می‌‌‌‌دانند هرچند مرور تحلیل موسسات بانکی و شرکت‌های سرمایه‌‌‌‌گذاری گویای حضور طلا در بازه قیمتی 2000هزار دلار در انتهای سال2022 است. با کنار هم قرار‌دادن این تحلیل و بسیاری دیگر از پیش‌‌‌‌بینی‌‌‌‌ها می‌توان تصریح کرد در سال‌های پیش‌رو، خرید طلا و انباشت آن ارزش بالایی داشته چراکه شانس جهش قیمتی این فلز ارزشمند طی سالیان آتی بسیار پررنگ است.
راز محبوبیت طلا
قرن‌‌‌‌ها از حکمرانی طلا بر جهان می‌گذرد و کماکان، از بین تمام فلزات گرانبها، طلا محبوب‌‌‌‌ترین گزینه سرمایه‌‌‌‌گذاری است. کافی است لحظه‌‌‌‌ای درنگ کنید تا به یاد آورید که برخلاف بسیاری از فلزات اساسی، طلا نه خورده می‌شود، نه زنگ می‌زند و نه خراب می‌شود. ریسک روی چنین فلزی طبیعتا برای همه خوشایند است چراکه در مواقع حساس به‌راحتی می‌توان آن را ذوب کرد و به سکه، جواهرات مجلل و میله و شمش بدل کرد. این دارایی «طلایی» است. پرسشی که بسیاری مطرح می‌‌‌‌کنند این است که چرا طلا این‌قدر ارزشمند است؟ اصلا چطور شد که طلا هم به‌عنوان وسیله مبادله و هم به‌عنوان یک ذخیره بین‌‌‌‌المللی ارزش مورد‌اقبال تمام جهان است؟ بسیاری با نگاه به محبوبیت نقره می‌‌‌‌پرسند چرا طلا شماره یک است و نقره در رتبه دوم؟ و چرا درحالی‌که مس بسیاری از ویژگی‌های مشابه طلا را دارد، هرگز به اندازه طلا اعتبار ندارد؟ پاسخ به این پرسش‌‌‌‌ها نیازمند مرور وقایع و یک رشته تحلیل‌‌‌‌هاست. طلا به دلیل سطح چکش‌‌‌‌خواری بالا، فلز کم‌‌‌‌نظیری است در عین حال به شکل طبیعی و خالص در جای‌جای زمین یافت می‌شود و غیرقابل نابودی است. برخلاف بسیاری از دارایی‌ها یا حتی فلزات، طلا همواره از شکلی به شکل دیگر درمی‌‌‌‌آید و هیچ‌گاه ترکیب شیمیایی آن تغییر نمی‌‌‌‌کند. معیار ارزش قرارگرفتن برای انواع پول ملی و تبدیل‌شدن به ابزاری کاملا باثبات در طول قرن‌‌‌‌های متمادی جهت رد دیون و ذخیره ثروت یا توزیع درآمد از طلا فلزی بی‌‌‌‌نظیر ساخته است که کمتر کسی از آن روی می‌‌‌‌گرداند. در شرایط تورمی این فلز آنقدر اهمیت بالایی پیدا می‌‌‌‌کند که سرمایه‌‌‌‌گذاران با هدف فرار از تورم، به سمت طلا هجوم می‌‌‌‌آورند. در واقع طلا به این دلیل که بسیار نقدشونده است، هیچ مسوولیتی با مالکیت آن متوجه شما نیست، ریسک اعتباری ندارد، کمیاب است و از نظر تاریخی ارزش خود را در طول زمان حفظ می‌‌‌‌کند و همواره یکی از بهترین دارایی‌ها برای انباشت ثروت است.
6 عامل موثر در قیمت‌گذاری طلا
ارزش طلا در طول زمان متفاوت اما در سطحی معقول قرار دارد. برای قرن‌‌‌‌ها، خانواده‌‌‌‌ها از طلا به‌عنوان راهی برای حفظ ثروت خود و انتقال آن به نسل‌های آینده استفاده کرده و این روند همچنان ادامه دارد. دلیل این موضوع ثبات ارزش طلاست. دلار آمریکا دیگر متغیری است که تاثیری عمیق بر طلا دارد. اگرچه دلار آمریکا یکی از مهم‌ترین ارزهای ذخیره جهان است، اما می‌تواند ارزش آن در برابر سایر ارزها کاهش یابد و اگر همانند دوره زمانی بین سال‌های 1998 تا 2008 این اتفاق بیفتد، قیمت طلا افزایش مییابد. به‌عنوان مثال، در همین بازه زمانی، قیمت طلا تقریبا سه‌برابر شد و دوباره از سال 2008 تا 2012 دوبرابر شد. در نهایت به 2هزار دلار در هر اونس رسید.
تورم دیگر عامل موثر بر بهای طلاست. با افزایش هزینههای زندگی، قیمت طلا نیز تمایل به افزایش دارد. در طول سال‌های تورم بالا، سرمایه‌‌‌‌گذاران شاهد افزایش قیمت طلا بوده‌‌‌‌اند درحالی‌که بازار سهام سقوط می‌‌‌‌کند. دلیل این موضوع به این عقیده بازمی‌گردد که درحالی‌که پول قدرت خرید خود را در سال‌های با تورم بالا از دست می‌دهد، طلا بر اساس آن واحدهای ارزی قیمت‌گذاری می‌شود و درست در کنار افزایش هزینههای زندگی، ارزش آن افزایش مییابد. تورم این دوره زمانی است که در آن فعالیت‌های تجاری کند است، قیمت‌ها کاهش مییابد و اقتصاد دارای بدهی بیش از حد است (رکود بزرگ و یا بحران مالی 2008 را در نظر بگیرید). در چنین مواقعی، قدرت خرید طلا سر به فلک می‌‌‌‌کشد، زیرا در زمان کاهش تورم، مردم پول نقد را به شکل طلا ذخیره می‌‌‌‌کنند. وضعیت ژئوپلیتیک دیگر موضوعی است که بر قیمت طلا تاثیرگذار است. بسیاری نمی‌‌‌‌دانند که طلا اغلب به‌عنوان «کالای بحران» شناخته می‌شود. مردم نه‌تنها در مواقع ناامنی اقتصادی، طلا احتکار می‌‌‌‌کنند، بلکه در هنگام تشدید تنش‌‌‌‌های جهانی، طلا نیز خریداری می‌‌‌‌کنند. زمانی که مردم اعتماد کمی به دولت دارند، قیمت طلا بیشترین افزایش را دارد.
ششمین و آخرین متغیر موثر بر طلا، محدودیت‌های عرضه است. با اینکه عرضه طلا تمامی ندارد، اما همچنان عوامل محدودکننده‌‌‌‌ای پیش‌روی تولید آن وجود دارد. یکی از این مسائل این است که استخراج طلای جدید از معادن مختلف از سال 2000 کاهش یافته است. ممکن است 5 تا 10 سال طول بکشد تا یک معدن جدید طلا افتتاح شود، بنابراین وقتی معادن بسته می‌‌‌‌شوند، قیمت طلا در مسیر افزایش قرار می‌گیرد.
ذخایر اصلی طلا در جهان
بزرگ‌ترین ذخایر کشف شده طلای جهان در 10کشور مختلف قرار دارند. مرور لیست‌‌‌‌هایی که فوربس، بلومبرگ و برخی دیگر از رسانه‌‌‌‌های اقتصادی منتشر کرده‌‌‌‌اند نشان می‌دهد استرالیا با 10هزار تن بزرگ‌ترین رگه‌‌‌‌های معدنی طلای جهان را داراست. روسیه یا 7500تن، ایالات‌متحده آمریکا با 3هزار تن، آفریقای‌جنوبی با 2700 تن، پرو با 2700 تن، اندونزی با 2600تن، برزیل با 2400تن، کانادا با 2200تن، چین با 2هزار تن و ازبکستان با 1800تن در زمره 10کشور نخست جهان در داشتن ذخایر طلا هستند.
بزرگ‌ترین تولیدکنندگان طلا در جهان
11درصد کل تولید طلای جهان را چین در دست دارد. اژدهای سرخ با تولید 368تن طلا در سال2020 بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان بوده است، با این حال تولید این کشور از 383 تن در سال 2019 به 368 تن در سال2020 کاهش یافت که نشان‌دهنده چهارمین سال متوالی کاهش است. این روند نزولی عمدتا به دلیل سیاست‌های سخت‌‌‌‌تر زیست‌‌‌‌محیطی اعمال‌‌‌‌شده توسط دولت است. برای مثال، کنترل شدیدتر بر استفاده از سیانید در معادن طلا، چندین عملیات را مجبور به کاهش تولید کرده است.
در رتبه دوم، روسیه قرار دارد که سال گذشته 1/ 331تن طلا تولید کرده است. نکته جالب در این‌باره این است که اکثریت عظیم طلای اروپا از روسیه میآید. کشوری که از سال2010 تولید خود را هر ساله افزایش می‌دهد. در سال2019، روسیه از استرالیا پیشی گرفت و دومین تولیدکننده بزرگ جهان شد. نکته مهم درباره خریدار اصلی طلای روسیه، دولت این کشور است که حدود دوسوم کل طلای تولید داخل را خریداری می‌‌‌‌کند.
رده سوم به استرالیا مربوط است که سال2020 حدود 8/ 327تن طلا تولید کرده است. این برای هشتمین سال متوالی است که استرالیا تولید خود را افزایش داده است. از آنجا که صنایع معدنی بیش از نیمی از کل صادرات سالانه استرالیا را در دست دارند، مالک بیش از 8درصد کل تولید ناخالص داخلی این کشور هستند. استرالیا اعلام کرده افزایش تولید در چند معدن قدیمی و تحقق تولید در پروژه‌‌‌‌های جدید این کشور مانند مانت‌موگانز (Mount Morgans) و کادیا ولی (Cadia Valley) به افزایش دوباره تولید طلا در سالیان آتی کمک خواهد کرد.
بعد از این سه کشور که نبردی تمام‌عیار را بر سر رهبری تولید طلا در جهان شکل داده‌‌‌‌اند، ایالات‌متحده با 2/ 190تن در سال2020 چهارمین بازیگر این بخش است. از نکات جالب درباره تولید طلا در ایالات‌متحده این است که برای اولین‌بار در چند سال اخیر، تولید این کشور به زیر 200 تن کاهش یافت. نزدیک به 80درصد از طلای تولید شده در ایالات‌متحده از ایالات نوادا به‌دست میآید. همسایه شمالی آمریکا یعنی کانادا بازیگر بعدی این بخش است که سال2020 کمی بیش از 6/ 170تن تولید کرده است. کانادا چهار سال است که رتبه پنجم را دارد و به‌رغم کاهش 12تنی استخراج در سال2020 همچنان جایگاه جهانی خود را حفظ کرده است. برترین معدن طلای این کشور، مالارتیک است که تولید آن در سال بیش از 16 تن است. کشور آفریقایی غنا ششمین بازیگر این صنعت است که سال2020 نزدیک به 7/ 138تن طلا تولید کرده است. غنا بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در آفریقا است. کشوری که برای اولین‌بار در سال2019 از آفریقای‌جنوبی پیشی گرفت. دلیل این موضوع تغییر تمرکز شرکت‌های بزرگ صنعتی مانند آنگلوگلد آشانتی (AngloGold Ashanti) و گلدفیلدز (Gold Fields) از آفریقای‌جنوبی بر غنا به دلیل وجود ذخایر ارزان‌‌‌‌تر و استخراج آسان‌‌‌‌تر طلا در این کشور است.
سرزمین فوتبال یعنی برزیل یکی از بزرگ‌ترین سازندگان طلا در جهان است که سال2020 دقیقا 107تن طلا تولید کرده است. برزیل که نسبت به سال2019 جایگاه بالاتری را در سال2020 به‌دست آورده است، طبق آمارها تولید خود را برای سومین سال متوالی افزایش داده است. گفته شده فعالیت‌های غیرقانونی معدن در 6 سال گذشته در قلب جنگل‌‌‌‌های آمازون به‌شدت افزایش یافته که عمدتا به دلیل جهت‌‌‌‌گیری دولت خاویر بولسونارو است که برزیل را به سمت توسعه اقتصادی در آمازون و بهره‌برداری از منابع معدنی آن سوق داده است.
ازبکستان با 6/ 101تن در سال2020 هشتمین بازیگر این بخش از اقتصاد معادن جهان است. ازبکستان تولید خود را در سال گذشته به میزان قابل‌توجهی افزایش داد و از 6/ 94تن در سال 2019 به 6/ 101تن رساند که این موفقیت عمدتا به مدد برخورداری خانه مورونتاو، بزرگ‌ترین معدن طلای روباز جهان حاصل شده است.
این پروژه که همچنین حاوی ذخایر عظیم فیروزه و آرسنیک است، در بالای جایی قرار دارد که بسیاری از زمین‌شناسان معتقدند بزرگ‌ترین ذخیره طلا در جهان آنجا قابل استحصال است.
مکزیک نیز که یکی از قدرتمندترین اقتصادهای آمریکای‌لاتین به‌شمار می‌‌‌‌رود، با تولید 6/ 101تن توانسته نهمین بازیگر جهان در این بخش در سال2020 باشد. اگرچه تولید برای پنجمین سال متوالی کاهش یافت، اما مکزیک همچنان یک منبع مهم تولید طلا است. در یک بازه زمانی 7ساله تولید طلا در این کشور از 8/ 50تن در سال2008 به بیش از 131تن در سال 2015 رسید ولی طی 5سال گذشته این مقدار پیوسته نزولی بوده است. شواهد موجود نشان می‌دهد مکزیک به دلیل هزینه نسبتا پایین تولید، مکانی جذاب برای استخراج طلا در جهان است.
اندونزی هم دهمین بازیگر جهان در صنعت تولید طلاست که سال2020 را با تولید 9/ 100تن به پایان برده است. اندونزی محل دومین معدن بزرگ طلا و مرتفع‌ترین معدن جهان به‌نام گراسبرگ است که 20هزار نفر کارگر در آن به‌کار مشغولند.
صنایع مصرف‌‌‌‌کننده طلا
بیش از 46درصد کل طلای جهان به بازار دارایی‌ها سرازیر می‌شود. شواهد موجود نشان می‌دهد بعد از این بخش که بزرگ‌ترین مصرف‌‌‌‌کننده طلای جهان به شکل ذخیره است، جواهرسازی با 36درصد در رتبه دوم قرار دارد. صنایع به‌ویژه صنعت کامپیوتر و برق با 8درصد و بانک‌‌‌‌های مرکزی با 5/ 8درصد مهم‌ترین مصرف‌‌‌‌کنندگان این فلز گرانبها در سال 2020 بوده‌‌‌‌اند. آمار نهایی این اعداد برای سال 2021 هنوز اعلام نشده است.
