«دنیای‌اقتصاد» ناگفتههای آمار جدید ساخت‌وساز در کشور را بررسی می‌کند؛ تغییر معنادار جایگاه تهران
۵ پیام از نبض خانهسازی
چرا سهم «استان تهران» از تیراژ ساخت مسکن احیا شده اما سهم «تهران» هنوز پایین است؟
تازه‌‌ترین آمار رسمی مربوط به تغییرات کشوری تیراژ ساخت مسکن، 5 پیام مهم از نبض خانهسازی در شهرها ارائه می‌کند. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» در حالی که بر اساس آمار رسمی مربوط به تیراژ ساخت مسکن در کشور، در نیمسال اول 1402، مجموعا 190هزار واحد مسکونی در پروسه ساخت قرار گرفته است، این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل (6 ماه اول 1401)، تنها حدود یک‌درصد افزایش داشته است.
ایــن میـزان افزایش عملا به معنای «ثبات تیراژ تولید مسکن» در کشور است. با این حال، مقایسه آمار مربوط به میانگین ماهانه ساخت مسکن در کشور در سال‌جاری با سال گذشته نشان‌دهنده کاهش 10 درصدی ساخت‌وساز در 1402 است. مجموع این دو موضوع اولین پیام از بازار مسکن کشوری یعنی «ثبات رکود ساخت مسکن در کشور» را مخابره می‌کند.
رکود ساخت در آستانه10 سالگی
پیام دوم به پیش‌بینی رسیدن رکود ساخت‌وساز به ایستگاه دهم در کشور مربوط است. در صورتی که کارنامه ساخت‌وساز کشوری مسکن، در نیمه دوم سال نیز مشابه نیمه اول باشد، رکود ساخت‌وساز کشوری 10ساله خواهد شد. از سال 93 تاکنون میانگین ساخت مسکن در کشور در هر سال رقمی حول و حوش 380هزار واحد مسکونی بوده است؛ در حالی که سالانه حداقل باید 600 تا 700هزار واحد مسکونی و در حالت ایده‌‌آل 900هزار تا یک میلیون واحد مسکونی در کشور احداث شود. پیام سوم مربوط به دلایل اختلاف تولید (تیراژ ساختمانی جدید) با نیاز مسکن است. علاوه بر رکود معاملات مسکن که منجر به رکود فروش واحدهای ساخته شده از سمت سازندهها شده است و همچنین تورم بالای ساخت آپارتمان‌‌ها، بسیاری از فعالان ساختمانی، انبوه‌‌سازان وسازنده‌‌ها از افزایش قابل‌توجه ارقام عوارض ساختمانی از سوی شهرداری‌‌ها خبر داده‌‌اند که این موضوع دو مانع اول را شارژ و رکود را تشدید کرده است.
چهارمین پیام مربوط به کارنامه ساخت مسکن دولتی در سال است. بر اساس برنامه ساخت یک میلیون مسکن در سال، درنیمه اول سال‌جاری باید 500هزار واحد مسکونی در پروسه ساخت قرار می‌‌گرفت. کل ساختوسازهای کشور اعم از دولتی و غیردولتی در این مدت 190هزار واحد بوده است. بنابراین ساختوسازهای دولتی از برنامه عقب است که باید از سوی سیاستگذار مسکن برای نیمه دوم سال جبران شود.
تغییر جایگاه تهران
پیام پنجم مربوط به «احیای سهم استان تهران ازکل ساختوسازهای کشور» در بهار 1402 است.هنوز جزئیات مربوط به توزیع استانی تیراژ ساخت مسکن (سهم هر استان از پروانه‌‌های ساختمانی) درتابستان امسال منتشر نشده است اما آمارهای رسمی مربوط به بهار امسال نشان می‌دهد سهم استان تهران از کل ساخت‌وسازها احیا شده است. این سهم که در سال 92 (بر اساس تعداد پروانه‌‌های صادر شده)، معادل 17درصد بود در بهار امسال نیز به همین میزان یعنی 17درصد به ثبت رسیده است. در سال گذشته این میزان تنها 9درصد بود. به نظر می‌رسد ساخت‌وساز مسکن ملی در استان تهران، علت این احیای سهم باشد. در شهرهای جدید حومه تهران و همچنین مناطق دیگری از شهرهای این استان، ساخت مسکن ملی آغاز شده است.
با این حال، سهم شهر تهران از کل ساخت‌وسازها در بهار 1402 نسبت به سال قبل تنها 0.5 واحد درصد رشد داشته است. سهم شهر تهران از ساختوسازهای کشوری (بر اساس آمار پروانه‌‌های صادر شده)، که در سال 90 معادل 14درصد و در سال 91 معادل 11درصد بود، در سال گذشته 4درصد و در بهار امسال 4.5درصد گزارش شده است. مهم‌ترین دلیل این موضوع نیز رکود معاملات خرید مسکن، به دلیل ضعف قدرت خرید تقاضای مصرفی و از سوی دیگر هزینه‌‌های بالای ساخت‌وساز است. 0.5 واحد‌درصد رشد تعداد پروانه‌‌های ساختمانی در بهار امسال نسبت به سال قبل در شهر تهران نیز عمدتا ناشی از افزایش تحرک سازندهها در بافت فرسوده بعد از اعمال مشوق‌‌های جدید ساخت مسکن در این محدوده‌‌های شهری پایتخت رقم خورده است.
