شهر «خانههای دوم» با ورشکستگی سازنده زمین میخورد؟
پسلرزه چینی در مسکن مالزی
تعداد کمی از ساکنان ۹هزار نفری شهر در خیابان دیده میشوند. این مساله لزوما برای مالزی غیرعادی نیست، ولی فارست سیتی به گونهای ساخته شده است که بیش از ۱۰ برابر بیشتر ظرفیت دارد. در طول کمتر از یک دهه، این شهر در آن سوی خلیج سنگاپور با چالشهای بسیاری چون مسائل نظارتی، مقاومت سیاسی و یک همهگیری جهانی، روبهرو شده است. و درست همانطور که از طریق همهگیری کووید-۱۹ رخ داد، در خطر گرفتار شدن در نزول بازار املاک و مستغلات چین قرار دارد که به سرعت درحال افت است. شرکت چینی سازنده فارست سیتی، «کانتری گاردن»، هشدارها مبنی بر اینکه این پروژه در خطر است را رد میکند و میگوید در نهایت آماده شکوفا شدن است. اما مشکلات مالی پیشروی کانتری گاردن (دومین غول ساختمانی چین بعد از اورگرند) و دیگر شرکتهای ساختوساز بدهکار چینی، ترس از اینکه بحران گستردهتر شود را افزایش داده است. این مساله میتواند بخش بزرگی از دومین اقتصاد بزرگ جهان را با خود همراه کند و آیندهای نامشخص پیشروی فارست سیتی قرار دهد.
مجتمعهای مسکونی لوکس بیشماری در خطوط ساحلی آسیای جنوب شرقی پراکنده هستند، اما فارست سیتی به دلیل مقیاس آن متمایز است. چشمانداز کانتری گاردن این بود که چهار جزیره مصنوعی در تنگه باریک بین مالزی و سنگاپور بسازد، سپس شهری دوستدار محیطزیست ایجاد کند که شهروندان مرفه را جذب کند. ساخت آن چند دهه طول میکشد، میلیاردها دلار هزینه خواهد داشت و در نهایت ۷۰۰هزار ساکن را در خود جای میدهد. اگر این شرکت برنامههای اعلام شده خود را محقق کند، فارست سیتی از نظر وسعت و جمعیت تقریبا نصف منهتن خواهد بود.
در تصور کانتری گاردن، ساکنان فارست سیتی افرادی هستند که به دنبال خانه دوم، مکانی برای سرمایهگذاری، یا هر دو هستند. جذابیت این شهر مربوط به آبوهوای همیشه گرم مالزی، هزینههای زندگی ارزان و نزدیکی به سنگاپور است و با بسیاری از کلانشهرهای آسیایی تنها یک پرواز کوتاه فاصله دارد.
کانتری گاردن بهسازی زمین را در اوایل ۲۰۱۴ آغاز کرد و خیلی زود سروکله خریداران بالقوه که عمدتا از چین بودند آغاز شد. بسیاری از آپارتمانها که هنوز درحال ساخت بودند خریداری شدند، که در اوج رونق چین مسالهای رایج بود. قیمت یک آپارتمان دوخوابه حدود ۱۶۵هزار دلار است که برای یک خانواده معمولی مالزیایی که حدود ۱۶۴۰ دلار در سال درآمد دارد بسیار زیاد است؛ اما در مقایسه با شانگهای و پکن ارزان است.
تنها شش ماه بعد ناظران مالزیایی اعلام کردند که این شرکت اثرات زیست محیطی را به درستی مطالعه نکرده است، کانتری گاردن ساخت جزیره را متوقف کرد. سپس دولت سنگاپور از مقامات مالزی شکایت کرد که به آنها اطلاع داده نشده بود و درباره تاثیر احتمالی فارست سیتی بر مرز نزدیک خود ابراز نگرانی کرد. در سال ۲۰۱۸ نیز ماهاتیر محمد، نخستوزیر مالزی از این پروژه انتقاد کرد که «برای خارجیها ساخته شده است» و از نظر مالی برای اکثر مردم دور از دسترس است. این موضوع باعث شد تا کانتری گاردن مذاکراتی را با دولت در مورد چگونگی ساخت خانههای مناسب برای مالزیاییها آغاز کند. اما برنامههای کانتری گاردن با سرکوب دولت چین علیه شهروندانی که به دنبال خرید املاک در خارج از کشور بودند پیچیده شد. برای کسانی که قبلا آپارتمانهای فارست سیتی را خریداری کرده بودند این ترس باعث شد که پروژه با توجه به تمرکز بر مشتریان چینی شکست بخورد. پس از آن نیز همهگیری کرونا همه چیز را متوقف کرد. کانتری گاردن کارگران را خارج کرد و عمده ساکنان خارجی از شهر رفتند. امسال با برداشته شدن محدودیتهای سفر، به نظر میرسید فارست سیتی فرصتی به دست آورد. اما کانتری گاردن در پرداخت کوپنهای دو اوراق قرضه خود در اوایل ماه اوت نکول کرد. بدهیهای سنگین شرکتهای ساختوساز اقتصاد چین را متلاطم کرده است و بسیاری از ناظران نگران سقوط گستردهتر در املاک هستند. اندازه شرکت کانتری گاردن، که زمانی بزرگترین شرکت سازنده چین با ۳هزار پروژه مسکن بود، این نگرانی را ایجاد کرده است که بحران این شرکت به سرعت در اقتصاد گسترش یابد. با وجود این، کانتری گاردن میگوید فارست سیتی مشکلی ندارد.
از سوی دیگر، فارست سیتی هنوز ثابت نکرده است که میتواند به یک جامعه واقعی تبدیل شود. مردم از ۳۸ کشور در این شهر ملک دارند، اما بیشتر آنها چینی هستند. با این حال، داشتن ملک در جایی با زندگی در آنجا متفاوت است و افرادی که پول کافی برای خرید ملک در خارج از کشور دارند نسبت به کسانی که تنها محل سکونت اصلی خود را دارند مالک غایب هستند.
یک دانشیار دانشگاه فناوری مالزی اما میگوید، اگر خریداران خارجی از آمدن خودداری کنند بعید است که مردم محلی به جای آنها آپارتمان بخرند. میانگین تراکنش املاک مالزی در ۲۰۲۲ حدود ۴۵۰هزار رینگت (معادل ۹۷هزار دلار) بوده است، که فقط برای خرید کوچکترین واحدها در فارست سیتی کافی است. با اینحال، اگر قیمتها کاهش مییافت، شک و تردید بیشتری برای توانایی کانتری گاردن برای جبران سرمایهگذاری ایجاد میکرد. برخی مشاوران املاک نیز میگویند فارست سیتی میتواند به تدریج مردم سنگاپور را به دنبال اجاره ارزانتر بکشاند. در ماه آگوست، نخستوزیر مالزی اعلام کرد که فارست سیتی به عنوان یک منطقه مالی ویژه تعیین میشود که به ساکنان مزایایی چون ویزای چندبار ورود، دسترسی سریع برای کارگران ماهری که به سنگاپور رفتوآمد میکنند و نرخ مالیات بر درآمد ثابت ۱۵ درصدی برای افراد متخصص خواهد داد.
با فرارسیدن غروب در فارست سیتی، گردشگاه ساحلی مملو از جمعیت میشود. گروههایی از کارگران مهاجر روی نیمکتها مینشینند و در حالی که چراغهای درخشان سنگاپور را در سراسر خلیج تماشا میکنند به زبانهای بنگالی، هندی و اندونزیایی گفتوگو میکنند. با توجه به میانگین دستمزدهای منطقه بعید است که کسانی که شب در ساحل جمع میشوند مالک آپارتمانهای خود باشند. مشخص نیست مالکان آنها چه کسانی هستند. شایعات حاکی از آن است که بسیاری از مالکان هنوز در شهر حاضر نشدهاند.