مدیریت شهری در کلاس درس کرونا
۱- ناگزیر بودن استفاده از مشارکتهای شهروندی: این موضوع بدیهی در دوران کرونا مجددا به اثبات رسید که اگر در همه جنبههای مدیریت شهری اعم از حمل و نقل و کنترل ترافیک، مدیریت پسماند، گندزدایی و ضدعفونی کردن معابر و... از ظرفیتهای محلی و منطقهای استفاده نشود هیچ دستگاه مدیریت شهری با هر میزان بودجه و سازمان، توانایی ایفای وظایف خود را در شرایط غیرعادی و بحرانی نخواهد داشت. اگرچه در زمانه کرونا شاهد جلوههای ایثارگری شهروندان درخصوص خودسازماندهی و کمک به مدیران شهری بودیم، اما برخی نارساییها و ناهماهنگیها این ضرورت را در شهر به وجود میآورد تا با همیاری سازمان مدیریت شهری و سایر دستگاهها، بستر مشارکت شهروندی سریع و بهرهور در همه مناطق شهرها مهیا شود. گذشته از ضرورت مشارکتپذیری اجتماعی در مدیریت شهری، به نظر میرسد ایجاد محورهای گفتوگوی اجتماعی به منظور ایجاد روابط دوسویه با شهروندان و اطلاعرسانی سریع و صحیح به آنها ضرورتی بیشتر پیدا کرده باشد.
۲- ضرورت استقرار حکمروایی شهری و مدیریت شهری مقتدر: وجود یک حکمروایی شهری مقتدر موجب میشود تا در درجه نخست تصمیمات درست و همگرا اتخاذ شده و در وهله بعدی با اقتدار اجرا شود. در دوران کرونا شاهد ناهماهنگیهای متعدد میان مدیریت شهری و تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا بودیم که این امر نشانگر آن بود که یا مدیریت شهری در فرآیند تصمیمگیری به درستی به بازی گرفته نشده یا در فرآیند عملیاتی و سازماندهی مدیریت شهری به ویژه در کلانشهری مانند تهران به درستی سازماندهی نشده است.
۳- نقش توانگری مالی و بنیه اقتصادی مدیریت شهری: بروز بحران در هر مدیریت شهری منجر به ناترازی مالی و سبقت هزینهها از درآمدها میشود. این موضوع در تهران و سایر شهرهای مواجه با کرونا نیز مشاهده شده یا خواهد شد. کاهش درآمدهای مداوم شهرداری و از طرف دیگر تحمیل هزینههای جاری غیرپیشبینی شده روزهای سختی را در تامین مالی مدیریت شهری ایجاد میکند و اینجاست که باید بهصورت ویژه به دنبال تامین مالی پایدار و استفاده از ابزارهای نوظهور باشیم.
۴- پایش مداوم تابآوری شهری: پایدارسازی شهرها در مقابل بحرانها در دستور کار همه مدیران شهری قرار دارد اما کرونا نشان داد که تابآوری به چه میزان دشوار است و یک عامل بیماریزا مسوولیتهای مدیریت شهری را که در ایران از اختیارات کافی برخوردار نیست، چند برابر میکند. کرونا به ما آموخت که ضمن پایش مداوم تابآوری شهری باید مدیریت شهری دارای اختیار را برای این پایدارسازی ایجاد کنیم.
۵- مدیریت شهری نماد و تجلی عدالت اجتماعی: اگر چه در برخی از کشورها کرونا آسیب بیشتری را به قشر کمتر برخوردار جوامع وارد کرد، اما در ایران شاهد بودیم که در دوران بروز عوامل بیماریزا مدیریت شهری میتواند نمادی از توزیع عادلانه حمایتهای حکمرانی باشد.
اگرچه هنوز هم شاهد صحنههایی از فعالیت بسیاری از شهروندان بدون امکان مالی تامین وسایل مبارزه با بیماری هستیم، اما با این وجود باید در نظر بگیریم که مدیریت شهری میتواند بهعنوان پرچمدار توزیع عادلانه فرصتها در زمانه بحران و پایداری ایفای نقش کند.