شش اقدام مدیران ارشد در عصر تحول هوشمصنوعی
با این حال، شرکتهایی که این مسیر را بهدرستی طی کردهاند، توانستهاند عملکرد مالی خود را بهطور چشمگیری بهبود دهند. به عنوان مثال، در صنعت بانکداری، بانکهایی که تحول دیجیتال و هوش مصنوعی را جدی گرفتهاند، بازده سهام، نسبت قیمت به درآمد و بازدهی کلی سهامداران بهتری نسبت به رقبای خود داشتهاند. این موفقیت ناشی از ادغام عمیق فناوری در فرآیندهای اصلی کسبوکار، افزایش فروش دیجیتال و کاهش هزینهها بوده است. رمز موفقیت این شرکتها در نزدیکتر کردن بخشهای کسبوکار، فناوری و عملیات و ایجاد محیطی است که تیمهای متعدد بتوانند بهطور مداوم نوآوری دیجیتال داشته باشند.
نیاز به بازطراحی سازمان در عصر تحول دیجیتال
برای تحقق کامل ارزش تحول دیجیتال و هوش مصنوعی، شرکتها باید آماده انجام تغییرات اساسی در ساختار و نحوه عملکرد خود باشند. موفقیت به معنای پیادهسازی و بهبود مستمر صدها راهکار فناورانه است که تجربه مشتری و نیروی کار را بهبود میبخشد، هزینهها را کاهش میدهد و ارزش خلق میکند.
این امر مستلزم همکاری هزاران نفر در بخشهای مختلف سازمان و تغییر نحوه کار آنان است. بر اساس تجربه مککینزی با بیش از ۲۰۰ شرکت بزرگ، شش قابلیت کلیدی برای موفقیت در تحول دیجیتال و هوش مصنوعی شناسایی شده است:
۱- تدوین نقشه راه تحول دیجیتال و هوش مصنوعی: این نقشه کمک میکند همسویی تیم مدیریتی با چشمانداز و ارزشهای تحول و بازنگری حوزههای کسبوکار برای ارائه تجربه برتر به مشتری و کاهش هزینهها محقق شود.
۲- شناسایی و توسعه استعدادها و مهارتها: باید این اطمینان در داخل و بیرون شرکت وجود داشته باشد که مهارتهای لازم برای نوآوری و اجرای آن محقق خواهد شد.
۳- مدل عملیاتی: برای هرگونه تحول موفق در شرکت نیاز به یک مدل عملیاتی چابک است؛ که باعث افزایش سرعت سازمان با ادغام کسبوکار، عملیات و فناوری خواهد شد.
۴- فناوری: انتخاب مناسب و بهموقع فناوری در فرآیند تحول سازمانی بسیار مهم است. سادهسازی فناوری برای تسهیل نوآوری تیمها اهمیت زیادی دارد.
۵- داده: بستر هرگونه تحول در عصر دیجیتال و هوش مصنوعی دادهمحوری است. غنیسازی و دسترسی آسان به دادهها برای بهبود تجربه مشتری و عملکرد کسبوکار شرط لازم آن است.
۶- پذیرش و مقیاسپذیری: تضمین پذیرش و مقیاسپذیری راهکارهای دیجیتال در سراسر سازمان و مدیریت دقیق پیشرفت و ریسکها، نقش تکمیلکننده فرآیند تحول هوش مصنوعی را دارد. این شش قابلیت به هم وابستهاند و باید بهصورت یکپارچه مدیریت شوند. مثلا مدل عملیاتی بدون استعداد مناسب کارآمد نیست و فناوری عالی بدون پذیرش کاربران تاثیرگذار نخواهد بود.
نقش مدیران ارشد برای همسویی در تحول دیجیتال
تحول دیجیتال و هوش مصنوعی تنها وظیفه مدیرعامل یا مدیر فناوری اطلاعات نیست، بلکه نیازمند همکاری همه اعضای ارشد سازمان است. موفقیت مستلزم آن است که تیم رهبری سازمان، زبان مشترک دیجیتال پیدا کند، از تجربه شرکتهای موفق بیاموزد و چشمانداز و تعهدات مشترکی تعریف کند. نمونه موفق این رویکرد، بانک DBS سنگاپور است که با الهام از شرکتهای فناوری، چشمانداز «بانکداری لذتبخش» را تعریف و سازمان را به یک رهبر فناوری تبدیل کرد.
یکی از اشتباهات رایج، تعیین دامنه نامناسب برای تحول است. برخی شرکتها با پروژههای کوچک شروع میکنند یا منابع را پراکنده به پروژههای متعدد تخصیص میدهند که نتیجهای ندارد. شرکتهای موفق، تمرکز خود را بر چند حوزه کلیدی (مثلا یک فرآیند تولید یا سفر مشتری) گذاشته و آن را بهطور کامل متحول میکنند. همچنین، باید اهداف تحول به شاخصهای عملیاتی مشخص (مانند کاهش ریزش مشتری یا بهبود بازدهی فرآیندها) گره بخورد و این اهداف به تعهدات مدیران ارشد تبدیل شود. به طور معمول، نقشه راه دیجیتال باید به بهبود ۲۰ درصدی سودآوری منجر شود.
ایجاد و توسعه تیم استعداد دیجیتال
هیچ شرکتی نمیتواند تحول دیجیتال را صرفا با برونسپاری به موفقیت برساند. باید تیمی از متخصصان داخلی (مانند مالکان محصول، طراحان تجربه کاربری، مهندسان هوش مصنوعی و توسعهدهندگان نرمافزار) داشته باشد که در کنار همکاران کسبوکار فعالیت کنند. تحول دیجیتال، در اصل یک تحول انسانی و فرهنگی است و اگر به این مهم توجه نشود، بیشک تحول دیجیتال و هوش مصنوعی شکست خواهد خورد. اقدامات کلیدی عبارتند از:
بازطراحی ساختار استعداد: هدف باید این باشد که ۷۰ تا ۸۰ درصد استعداد دیجیتال درونسازمانی باشد و فقط ۲۰ تا ۳۰ درصد از خارج جذب شود. ساختار مهارتی باید به شکل الماس باشد؛ یعنی تعداد بیشتری متخصص باتجربه و تعداد کمتری نیروی مبتدی.
توسعه مهارتها: شرکتهای موفق، سطوح مهارتی بسیار دقیق تعریف میکنند و مسیر پیشرفت شغلی و آموزشی را مبتنی بر تخصص طراحی میکنند.
ایجاد تیم جذب استعداد دیجیتال: بهجای اصلاح کامل فرآیندهای منابع انسانی، تشکیل تیمی ویژه برای جذب و توسعه استعداد دیجیتال راهکار موثرتری است. لازم به تاکید است که «فرهنگ میتواند استراتژی را بهعنوان صبحانه نوش جان کند» (پیتر دراکر). لذا توجه به سطح بلوغ فرهنگ سازمانی و برنامههای توسعه آن شرط لازم برای موفقیت است.
جمعبندی
تحول دیجیتال و هوش مصنوعی، سفری پیچیده و مستمر است که نیازمند بازطراحی بنیادین در ساختار، استعداد، مدل عملیاتی، فناوری و دادههای سازمان است. موفقیت در این مسیر، تنها با تعهد و همکاری همه اعضای ارشد سازمان، تمرکز بر حوزههای کلیدی، توسعه استعدادهای داخلی و انتخاب مدل عملیاتی مناسب ممکن است. شرکتهایی که این مسیر را بهدرستی طی کنند، میتوانند در عصر دیجیتال و هوش مصنوعی، عملکرد مالی و رقابتی خود را بهطور چشمگیری ارتقا دهند.
منبع: McKinsey
* دانشآموخته پسادکتری پایداری دیجیتال دانشگاه تهران
