چگونه مسیر شغلی خود را برنامه‌‌‌ریزی کنیم؟
«برنامه‌‌‌ریزی شغلی» یا همان تعیین اهداف حرفه‌‌‌ای و داشتن یک نقشه راه برای رسیدن به این اهداف، هم به نفع کارفرماست و هم به نفع نیروی کار.
برای شرکت‌‌‌ها، برنامه‌‌‌ریزی و توسعه شغلی، یک استراتژی مهم در جهت حفظ کارکنان است. فرصت‌‌‌های رشد حرفه‌‌‌ای نیز روش خوبی برای جذب استعدادهای برتر و افزایش بهره‌‌‌وری هستند.
برای کارکنان، برنامه‌‌‌ریزی شغلی به اعتماد به نفس بیشتر، بهبود عملکرد و افزایش تعهد منجر می‌‌‌شود. برنامه‌‌‌ریزی شغلی به همه - از افرادی که تازه فارغ‌‌‌التحصیل شده‌‌‌اند تا حرفه‌‌‌ای‌‌‌های باتجربه – کمک می‌‌‌کند در بازار کاری که همواره در حال تغییر است، راه خود را پیدا کنند.
اگر آماده‌‌‌اید تا در مسیر شغلی خودتان پیش بروید، اقداماتی پیشنهاد می‌‌‌شود که ساختار مورد نیاز برای موفقیت را فراهم می‌‌‌کنند.
۱- خودتان را بشناسید
اولین قدم در فرآیند برنامه‌‌‌ریزی شغلی، بر خودشناسی تمرکز دارد. در این مرحله، می‌‌‌توانید از تست‌‌‌های ارزیابی شخصیت استفاده کنید یا از یک مشاور شغلی کمک بگیرید. به علایق، مهارت‌‌‌ها و توانایی‌‌‌هایی که دارید فکر کنید. سپس از خودتان سوالات تشریحی بپرسید:
از چه چیزی لذت می‌‌‌برم؟
چه چیزی به من انگیزه می‌‌‌دهد؟
موهبت‌‌‌های طبیعی من کدامند؟
در چه کارهای واقعا خوب عمل می‌‌‌‌‌‌کنم؟
مردم در چه چیزهایی من را تحسین می‌‌‌کنند؟
کلاس‌‌‌های مورد علاقه من در مدرسه کدام بودند؟
در نهایت، افراد خوشحال‌‌‌ترند وقتی ارزش‌‌‌هایی که دارند با شغلشان همراستا باشد. بنابراین، لیستی از ارزش‌‌‌های کاری که بیشترین اهمیت را برای شما دارند، تهیه کنید؛ مثلا انعطاف‌‌‌پذیری، چالش و خلاقیت. سپس ۵ یا ۱۰اولویت اول را مشخص کنید و آنها را از نظر میزان اهمیتی که دارند رتبه‌‌‌بندی کنید. وقتی این تمرین را انجام دادید، می‌‌‌توانید سازمان‌‌‌هایی را که با ارزش‌‌‌های شما همراستا هستند شناسایی کنید و طرحی ایجاد کنید که به رضایت شغلی منجر می‌‌‌شود.
۲- در مورد گزینه‌‌‌های شغلی تحقیق کنید
به محض اینکه فهمیدید چه چیزی برایتان اهمیت دارد، آماده‌‌‌اید که گزینه‌‌‌های شغلی را بررسی کنید. با لیستی از عناوین شغلی یا مشاغلی شروع کنید که به آنها علاقه دارید. سپس اطلاعاتی مثل حقوق، مزایا و ملزومات کلی را درباره این مشاغل جمع‌‌‌آوری کنید. علاوه بر تحقیقات آنلاین، از شبکه حرفه‌‌‌ای خودتان کمک بگیرید تا بفهمید کار کردن در آن حوزه‌‌‌ها چه شکلی است. وقتی مزایا و معایب یک مسیر شغلی مشخص را در نظر می‌‌‌گیرید، اطلاعات اولیه در مورد آن بسیار اهمیت دارد. همچنین گفت‌‌‌وگو با کارکنان فعلی می‌‌‌تواند به شما کمک کند شرکت‌‌‌هایی را که با ارزش‌‌‌های کاری شما همراستا هستند، با دقت بیشتری شناسایی کنید.
۳- شغل مورد نظر را تجربه کنید
بعد از اینکه گزینه‌‌‌هایتان را محدود کردید، وقت آن رسیده که شغل مورد نظر را شخصا تجربه کنید. از اطلاعات مصاحبه‌‌‌هایی که قبلا انجام داده‌‌‌اید استفاده کنید تا یک فرصت شبه‌‌‌کار برای خودتان ایجاد کنید؛ مثلا یک آشنا که در آن حوزه کار می‌‌‌کند را یک نصف روز یا چند روز کامل در هفته، زیر نظر داشته باشید.
این روش برای اینکه مسیر شغلی مد نظرتان را تست کنید، بهترین است. با دنبال کردن یک فرد حرفه‌‌‌ای در این شغل، می‌‌‌توانید با افراد جدیدی هم آشنا شوید و شبکه کاری خودتان را گسترش دهید. روش‌‌‌های دیگر برای به دست آوردن اطلاعات اولیه، عبارتند از انجام کار داوطلبانه، کار نیمه‌‌‌وقت و کارآموزی.
۴- یک مسیر شغلی را انتخاب کنید
حالا که تمرین‌‌‌های لازم را انجام داده‌‌‌اید، وقت آن رسیده که مزایا و معایب هر گزینه را سبک سنگین کنید. ارزش‌‌‌ها، اولویت‌‌‌ها، نقاط ضعف و قوت و انگیزه‌‌‌های درونی خودتان را در نظر بگیرید. تحقیقات قبلی که تاکنون انجام داده‌‌‌اید را مرور کنید و محیط کاری ایده‌‌‌آل‌تان را تصور کنید. سعی کنید نقطه تلاقی بین آنچه از انجامش لذت می‌‌‌برید و آنچه در انجامش خوب هستید، پیدا کنید.
به محض اینکه تصمیم گرفتید، یک تجزیه و تحلیل در مورد شکاف‌‌‌های موجود انجام دهید تا بدانید چه مهارت‌‌‌های دیگری را باید کسب کنید یا توسعه دهید. به این ترتیب، می‌‌‌توانید این مرحله را هم به طرح عملی‌‌‌تان اضافه کنید.
۵- یک طرح عملی ایجاد کنید
طرح عملی شامل اهداف شغلی کوتاه مدت و بلند‌مدت شماست و مراحلی که برای رسیدن به این اهداف نیاز دارید. این طرح، نقشه راهی است که شما را از جایی که الان هستید به جایی که می‌‌‌خواهید باشید می‌‌‌برد.
در این مرحله، استفاده از الگوی هدف SMART می‌‌‌تواند کمکتان کند. یعنی هدفتان باید: خاص (specific)، قابل اندازه‌‌‌گیری (measurable)، قابل دستیابی (attainable)، مرتبط (relevant) و دارای محدودیت زمانی (time-bound) باشد.
با این الگو، می‌‌‌توانید مطمئن شوید که اهدافتان واقع‌‌‌گرایانه و دسترس‌‌‌پذیرند. همچنین می‌‌‌توانید خودتان را پاسخگو بدانید و پیروزی‌‌‌های کوچک را در این مسیر جشن بگیرید.
۶- برند شخصی خودتان را توسعه دهید
هر شغلی را که انتخاب کردید، باید بدانید برندسازی شخصی - یعنی هنر ایجاد یک هویت عمومی برای خودتان - ضروری است. با برندسازی شخصی می‌‌‌توانید ارزش پیشنهادی خودتان را تعریف کنید و در جایگاه یک رهبر فکری قرار بگیرید. ابتدا دستی به سر و روی حساب‌‌‌های رسانه‌‌‌های اجتماعی خود بکشید و محتوای ویژه مخاطبان خودتان را ایجاد کنید. در این مرحله همچنین می‌‌‌توانید رزومه‌‌‌تان را به‌‌‌روز کنید. یک استراتژی مفید دیگر این است که وب‌‌‌سایت شخصی درست کنید.
با این کار می‌‌‌توانید شهرت آنلاین خودتان را کنترل کنید، یک پلتفرم بسازید و مهارت‌‌‌ها و تجربه‌‌‌تان را به نمایش بگذارید.
۷-اهداف شغلی را اصلاح کنید
از آنجا که برنامه‌‌‌ریزی شغلی یک فرآیند مادام‌‌‌العمر است، دائما باید اهدافتان را ارزیابی و اصلاح کنید. هر ماه یا هر فصل، زمانی را برای بررسی پیشرفت و شناسایی حوزه‌‌‌های بهبودیافته، اختصاص دهید.
همچنین از منابع مورد اعتماد مثل یک مربی که چشم‌‌‌انداز بدون سوگیری دارد، بازخورد بگیرید.
با انعطاف‌‌‌پذیری و انطباق‌‌‌پذیری، می‌‌‌توانید شغلی مترقی داشته باشید که در هر بازار کاری مقاوم باشد.
منبع: ماهنامه کارخانه – شماره ۴۳
