تداوم داشتن و فراگیر بودن تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های مبتنی بر اخلاقیات در یک سازمان، هم تأثیر عمیقی بر فرهنگ‌‌‌ سازمانی و انگیزه و وفاداری کارکنان خواهد داشت و هم وفاداری و اعتماد مشتریان سازمان را در پی دارد. در واقع تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های اخلاقی کمک شایان توجهی به ارتقای بهره‌‌‌وری فردی و سازمانی می‌‌‌کنند و باعث گسترش و تقویت سازمان‌‌‌های اخلاق‌‌‌مدار خواهند شد.

در ادامه به هفت راه برای بهبود تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های اخلاقی و تبدیل‌‌‌ شدن تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های اخلاقی به بخشی اصلی و مهم از فرهنگ‌‌‌سازمانی اشاره خواهد شد. آگاهی از این راه‌‌‌ها و به‌‌‌کاربستن آنها برای تمام مدیران، به‌‌‌ویژه مدیران تازه‌‌‌کار و اخلاق‌‌‌مدار لازم و ضروری است.

۱- در مورد تعهدات اخلاقی فردی خود شفاف‌‌‌سازی کنید.

این برای هر مدیری اهمیت دارد که در درجه اول خودش را بشناسد و ارزش‌‌‌ها و تعهدات اخلاقی مورد قبول خود را به صورت علنی اعلام کرده و نسبت به آنها پایبند بماند.

یک مدیر باید به تمام کارکنان اثبات کند که خطوط قرمز اخلاقی‌‌‌اش کدام‌‌‌اند و او حاضر نیست به‌‌‌هیچ‌‌‌عنوان این خطوط قرمز را زیر پا بگذارد. او باید به‌‌‌خوبی عقاید، ارزش‌‌‌ها و آرمان‌‌‌های خود را بشناسد و پس از پایبند ماندن به آنها از کارکنان نیز بخواهد آنها را دنبال کنند و در زمان اتخاذ تصمیم‌‌‌های چالش‌‌‌برانگیز و حساس به اصول اخلاقی وفادار بمانند.

۲-بر سوگیری‌‌‌ها و پیش قضاوت‌‌‌ها غلبه کنید

سوگیری داشتن و پیش‌‌‌قضاوت‌‌‌ها یکسری اعتقادات و دیدگاه‌‌‌های سیستماتیک هستند که بر قضاوت مدیران در مورد اطلاعات و تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌ها و رفتارهای آنها در سازمان تاثیرگذار بوده و ریشه در عواملی مانند تجربیات فردی، پیش‌‌‌زمینه‌‌‌های فرهنگی و شرایط اجتماعی و سلیقه‌‌‌های فردی مدیران دارند. به‌‌‌طورکلی دو نوع سوگیری در میان مدیران می‌‌‌تواند وجود داشته باشد.

اول سوگیری‌‌‌های مشخص و مستقیم که افراد از آنها آگاهی دارند و به آنها اذعان می‌‌‌کنند و دوم سوگیری‌‌‌های سهوی و غیرمستقیم که مدیران تحت‌‌‌تاثیر عوامل بیرونی مانند فرهنگ جامعه دچار می‌‌‌شوند و تحت‌‌‌تاثیر آنها قرار می‌‌‌گیرند.

به‌‌‌طورکلی، وجود سوگیری‌‌‌ها در ذهن مدیران تا حد زیادی بر تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های آنها تاثیر می‌‌‌گذارد و احتمال اتخاذ تصمیم‌‌‌های غیراخلاقی و نادرست را توسط آنها افزایش می‌‌‌دهد. بنابراین لازم است که مدیران به‌‌‌طورجدی بر این سوگیری‌‌‌ها غلبه کرده و آنها دوری کنند.

۳- از تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌ها و تجربیات گذشته درس بگیرید

یکی دیگر از راه‌‌‌های اتخاذ تصمیم‌‌‌های اخلاقی در یک سازمان این است که مدیران از تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌ها، اقدامات و تجربیات قبلی‌‌‌شان درس بگیرند و پیامدها و نتایج ناشی از آنها را مورد سنجش و بررسی دقیق قرار دهند و ببینند که اگر به شکل دیگری عمل می‌‌‌کردند و به‌‌‌عنوان‌‌‌مثال معیارهای اخلاقی را بیشتر و جدی‌‌‌تر مدنظر قرار می‌‌‌دادند آیا می‌‌‌توانستند تصمیم‌‌‌های بهتری اتخاذ کنند.

 بر این ‌‌‌اساس، توجه به تجربیات پیشین و درس‌‌‌گرفتن از آنها می‌‌‌تواند به اتخاذ تصمیم‌‌‌های بهتر و اخلاقی‌‌‌تر در آینده کمک کند و آینده‌‌‌ای بهتر از گذشته را برای سازمان‌‌‌ها رقم بزند.

۴- خودتان را به جای دیگران تصور کنید

 تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌هایی که کاملا منطبق بر اصول اخلاقی باشند در بسیاری موارد تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌هایی سخت و پیچیده هستند که به‌‌‌آسانی اتفاق نمی‌‌‌افتند. به‌‌‌عنوان‌‌‌مثال اگر قرار باشد یک نیروی کار را از شرکت اخراج کنید و چاره‌‌‌ای غیر از این نداشته باشید اتخاذ چنین تصمیمی به‌‌‌راحتی امکان‌‌‌پذیر نخواهد بود.

 بنابراین در زمان اتخاذ تصمیم‌‌‌های سختی مانند اخراج کارکنان لازم است که خودتان را جای فرد یا افرادی که قرار است اخراج شوند تصور کنید و این موضوع ناخوشایند را به شکلی انسانی و ضمن رعایت اصول اخلاقی انجام داده و به شکل‌‌‌های مختلف همدردی و همراهی‌‌‌تان را با آنها نشان دهید.

۵- منصف باشید

منصف و عادل بودن در تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های کاری، هم امری ضروری و گریزناپذیر است و هم پیچیدگی‌‌‌ها و دشواری‌‌‌های خاص خود را به همراه دارد. در واقع رعایت اصل انصاف و عدالت جزو ارکان اصلی تمام تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های اخلاقی محسوب می‌‌‌شود که باعث می‌‌‌‌‌‌شود تصمیم‌‌‌هایی که در یک سازمان اتخاذ می‌‌‌شوند هم از نظر قانونی و هم عرفی معقول و مطلوب ارزیابی شوند.

 بنابراین اگر به دنبال رعایت اصل انصاف و عدالت در تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های خود هستید، باید پیش‌‌‌شرط‌‌‌های چنین تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌هایی یعنی داشتن انتظارات مشروع و معقول، یکسان برخورد کردن با همه و فراهم ‌‌‌آوردن فرصت‌‌‌های مساوی برای تمام کارکنان را در درون سازمان تحت رهبری‌‌‌تان به وجود آورید و از هر گونه رفتار تبعیض‌‌‌آمیز با افراد خودداری کنید.

۶-یک روش شخصی‌‌‌سازی شده داشته باشید

هیچ‌‌‌کدام از کارکنان شبیه به هم نیستند و در نتیجه نحوه رفتار و تعامل شما با آنها و تصمیم‌‌‌گیری در مورد آنها باید بر اساس شرایط و ویژگی‌‌‌های فردی و خاص آنها صورت پذیرد.

اگر قرار باشد شما با کارکنانتان برخوردی منصفانه و اخلاق‌‌‌مدارانه داشته باشید، در ابتدا لازم است از ارزش‌‌‌ها و عقاید آنها اطلاع داشته باشید و رویکرد رفتاری‌‌‌تان را با آنها بر اساس همین ویژگی‌‌‌های منحصربه‌‌‌فرد تنظیم کنید.

به‌‌‌عنوان ‌‌‌مثال، اگر شما بدانید که کارکنانتان دارای دغدغه‌‌‌های زیست‌‌‌محیطی هستند و در تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌ها و فعالیت‌‌‌های خود به حفاظت از محیط‌‌‌زیست و طبیعت و رعایت حقوق حیوانات توجه ویژه‌‌‌ای دارند لازم است در زمان تعامل با آنها به این موضوع توجه داشته باشید و کاری نکنید که حساسیت آنها  در این زمینه برانگیخته شود.

۷- از دیگران بازخورد بگیرید

هرگونه تصمیم‌‌‌گیری اخلاقی دارای پیامدهای مثبت و منفی خاصی است و به همین دلیل هم لازم است بازخوردها و واکنش‌‌‌های دیگران در خصوص این تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌ها را جمع‌‌‌آوری کرد و مورد توجه قرار داد. بازخورد گرفتن در مورد تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های پیشین دارای مزایای بسیاری است؛ از جمله اینکه به مدیران کمک می‌‌‌کند از تصمیم‌‌‌های اشتباه پیشین خود درس بگیرند، بیشتر منصف و شفاف باشند، نقاط کور و مبهم تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌ها و اقداماتشان را شناسایی کنند و در زمان تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های کاری‌‌‌شان از مشارکت و مشورت افراد بیشتری برخوردار شوند. بر این‌‌‌ اساس، لازم است مدیرانی که به دنبال تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های اخلاقی هستند به شکل‌‌‌های مختلف و به طور پیوسته از کارکنان و اطرافیانشان بازخورد بگیرند و تصمیم‌‌‌هایی را در آینده بگیرند که بسیار بهتر و مؤثرتر از تصمیم‌‌‌های گذشته باشند.

منبع: Harvard Business School