آیا شکوفایی بهره‏‏‌وری ایرلند واقعی است یا مصنوعی؟

به عنوان مثال، بهره‌‌‌وری فردی که پشت پیشخوان یک کافه قرار دارد، محدود است به اینکه مردم چقدر حاضرند برای غذا و نوشیدنی، پول بپردازند؛ صرف نظر از اینکه چقدر در کل روز مشغله داشته است. این در حالی است که فردی که در یک شرکت چندملیتی تکنولوژی یا داروسازی کار می‌کند، محصولات و خدمات با ارزش بیشتری تولید می‌کند و در آمارهای رسمی، بهره‌‌‌ورتر می‌شود. دکتر اِما هوارد، اقتصاددان دانشگاه تکنولوژی دوبلین، می‌‌‌گوید که ایرلند یک نمونه «منحصر به فرد» در کل دنیاست، چرا که تمرکز بالای شرکت‌های چندملیتی در آن، به بالا رفتن ارقام بهره‌‌‌وری کمک می‌کند. او می‌‌‌گوید: «اگر کل بهره‌‌‌وری نیروی کار را در نظر بگیرید، بهره‌‌‌وری ایرلند دو و نیم برابر میانگین اتحادیه اروپاست. اما اگر آمارهای بهره‌‌‌وری نیروی کار در داخل و بهره‌‌‌وری بخش خارجی را مقایسه کنید، تفاوت‌‌‌های بزرگی ظاهر می‌شود.» دفتر مرکزی آمار ایرلند، بهره‌‌‌وری را با استفاده از ارزش افزوده ناخالص (GVA) برای هر نیروی کار در هر ساعت، می‌‌‌سنجد. GVA یعنی مجموع خروجی کالاها و خدمات، منهای هزینه‌‌‌های ورودی. وقتی به این رقم نگاه می‌‌‌کنید، می‌‌‌بینید که شرکت‌های خارجی، عامل بهره‌‌‌وری ایرلند هستند.

در سه ماه دوم سال گذشته، GVA شرکت‌های خارجی در ایرلند، ۴۱۴ یورو برای هر نیروی کار در هر ساعت بود. این رقم برای شرکت‌های داخلی، فقط ۵۵ یورو بود. داده‌‌‌ها همچنین نشان می‌دهند که در سال ۲۰۲۲، شرکت‌های خارجی ۵۶‌درصد ارزش افزوده ناخالص را در اقتصاد ایرلند تشکیل دادند. ‌دکتر هوارد می‌‌‌گوید که ایرلند به دلایل متعدد، از جمله نرخ مالیات پایین، برای شرکت‌های چندملیتی جذاب است. او اضافه می‌کند: «شرکت‌های خارجی فعال در اینجا، مثل گوگل، مایکروسافت، فایزر و متا، محصولات بسیار باارزشی تولید می‌کنند. برخی از این کالاها، دارایی‌‌‌های فکری هستند و کالای فیزیکی نیستند. بنابراین، از کانال ایرلند وارد می‌‌‌شوند تا از مالیات‌‌‌های پایین بهره ببرند.» اما اقتصاددانان دیگر استدلال می‌کنند که همه این شرکت‌های چندملیتی، در حال به انحراف کشیدن داده‌‌‌های اقتصادی

ایرلند هستند. استفن گرلاچ، اقتصاددان ارشد بانک سوئیس و معاون سابق بانک مرکزی ایرلند، می‌‌‌گوید: «به نظر می‌رسد ایرلند فعالیت اقتصادی زیادی تولید می‌کند، اما در واقعیت این‌‌‌طور نیست و شکاف بهره‌‌‌وری بین شرکت‌های داخلی و بین‌المللی، همان قدر گسترده است که آمارها و ارقام نشان می‌دهند. مشکل از اندازه‌‌‌گیری است.» آقای گرلاچ می‌‌‌گوید استفاده از درآمد ناخالص ملی (GNI) روشی دقیق‌‌‌تر برای گفت‌‌‌وگو در مورد بهره‌‌‌وری در ایرلند است. این نوع سنجش، بهتر نشان می‌دهد که شرکت‌های چندملیتی چطور عامل جریان درآمد از طریق کسب و کارهای خود در ایرلند هستند. در سال ۲۰۲۳، مقاله‌‌‌ای از طرف «شورای مشاوره مالی ایرلند» نشان داد که استفاده از شاخص‌ GNI، میزان بهره‌‌‌وری ایرلند را تقریبا هم‌‌‌رده همتایان اروپایی‌‌‌اش نشان می‌دهد. گرلاچ می‌‌‌گوید استفاده از روش‌های سنجش گمراه‌‌‌کننده بهره‌‌‌وری، می‌تواند دولت‌‌‌ها را در مسیر اشتباه بیندازد. این ریسک وجود دارد که سیاستگذاران در مورد مزیت‌‌‌های داشتن یک گروه بین‌المللی بزرگ درون اقتصاد اغراق کنند و ریسک‌‌‌های احتمالی آن را هم دست کم بگیرند.

به گفته دکتر هوارد و گرلاچ، جذابیت ایرلند به عنوان کشوری برای انجام کسب و کار، فقط به پایین بودن مالیات برنمی‌‌‌گردد. موقعیت آن هم به عنوان یک عضو انگلیسی زبان اتحادیه اروپا، یک مزیت است. به علاوه، ایرلند نیروی کار تحصیل‌کرده‌‌‌ای دارد.

دکتر هوارد می‌‌‌گوید: «در کل گروه‌‌‌های سنی، نسبت کارکنانی که تحصیلات عالیه را پشت سر گذاشته‌‌‌اند، بیشتر از میانگین اتحادیه اروپاست. همچنین نسبت فارغ‌‌‌التحصیلان STEM (علم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضی)، از همتایان ایرلند در اتحادیه اروپا فراتر است. بنابراین استفاده از این نیروهای کار ماهر و تحصیل‌کرده‌، بر بهره‌‌‌وری نیروی کار تاثیر می‌‌‌گذارد.» این موضوع به‌‌‌ویژه بعد از پاندمی که بسیاری از افراد دورکار شده‌‌‌اند، اهمیت پیدا کرده است. برای رابین بلندفورد، این یک چالش هر روزه است. شرکت او به نام D۴h یک پلتفرم ابری برای پشتیبانی از عملیات اضطراری دولتی، امنیت عمومی، نفت و گاز و... است و در ساختمانی قدیمی در دوبلین واقع شده. هدف بلندفورد این است که به کارکنانش در هفت کشور مختلف انگیزه دهد. بلندفورد می‌‌‌گوید: «از نظر من، بهره‌‌‌وری زمانی محقق می‌شود که همه ما در یک جهت حرکت کنیم؛ یعنی ارتباطات واقعا خوبی برقرار کنیم، درک متقابل داشته باشیم، بدانیم در کدام جهت حرکت می‌‌‌کنیم و چطور تصمیم‌گیری کنیم.»