کسبوکارپایدار
میوهها و سبزیجات آینده مجبورند با تغییرات اقلیمی سازگار شوند
پرورش محصولات جدیدی که بتوانند تحت این حملات رشد کنند و دوام بیاورند، یک بازی بلندمدت است. راهحلهایی که مطرح میشوند، از جبهههای تحقیقاتی متعددی بیرون میآیند و از تکنولوژی ویرایش ژن مولکولی تا استخراج مجموعههای وسیعی از بذرها در سطح جهان را که قرنها از آنها نگهداری شده، دربرمیگیرند. و مطمئنا، میوهها و سبزیجات جدید، باید مزه خوبی داشته باشند. مایکل کانتار، استادیار دانشگاه هاوایی، میگوید: «میتوان از این راهحلهای فنی برای رسیدن به نتایج اقلیمی استفاده کرد، اما اگر به چیزی برسیم که مردم نخواهند بخورند، هیچکدام از اینها فایده ندارد.» تعداد اندکی از این گونههای جدید، هماکنون به خواربارفروشیها راه پیدا کردهاند، اما خیلیهای دیگر هنوز در مرحله طراحی و برنامهریزی هستند. در ادامه، به چند نمونه از برجستهترین آنها میپردازیم:
گیلاسهایی که گرما را جذب میکنند:
درخت گیلاس برای اینکه میوه بدهد، به شرایطی نیاز دارد که باغداران آن را «ساعت سرما» مینامند: یعنی حداقل یک ماه باید در معرض ساعات انباشته دمای بین ۳۲ تا ۴۵ درجه باشند. زمستانی که بیش از حد معمول گرم باشد، به شکوفهدهی نامنظم منجر میشود و گاهی درخت در این شرایط میوه نمیدهد. در برخی مناطق، ساعت سرمای درختان گیلاس به هم ریخته است. یکی از راههای موجود، پرورش «گیلاس کاپید» قلب شکلی است که شرکت خصوصی آمریکایی International Fruit Genetics، تولید میکند. این نوع گیلاسهای جدید که بسیار آبدار و شیرینتر از گیلاسهای دیگر هستند، فقط به یکسوم هوای سرد معمولی، نیاز دارند. کریس اونز، یکی از مدیران شرکت، میگوید: «تلاش ما این است که مقاومت این نوع درخت گیلاس را در تابستان بالا ببریم و در عین حال کاری کنیم در زمستانهای گرم این روزها هم دوام بیاورد.»
گلکلم مقاوم در برابر نور خورشید:
وقتی گلکلم میرسد، برگ سبز پایینش باز میشود و گلهای سفیدش بیرون میمانند. گلهای کلم بهشدت به نور آفتاب حساسند و به سرعت لک میافتند و تغییر رنگ میدهند که یعنی نمیتوان آنها را در بازار عرضه کرد. کشاورزان برای جلوگیری از این اتفاق، دو هفته قبل از برداشت محصول، برگ سبز را روی گلهای سفید برمیگردانند؛ فرآیندی که بسیار زمانبر و پرهزینه است. یک راه جایگزین، پرورش گلکلم فوق سفید «دستینیکا» است که همین الان هم در برخی سوپرمارکتها پیدا میشود. این نوع گلکلم در برابر نور آفتاب نمیسوزد و نیاز به مراقبت ویژه ندارد. گلکلم دستینیکا، یکی از محصولات سازگار با اقلیم شرکت کشاورزی جهانی سوئیسی «سینجنتا» (Syngenta) است. کشاورزان این شرکت، همچنین در حال کشت نوعی کلم سفید ضد آب هستند که به کودهای نیتروژنی کمتری نیاز دارد و میتواند در دورههای خشکسالی طولانی دوام بیاورد.
هندوانههایی که آب کمتر مصرف میکنند:
در سال ۲۰۱۱، بعد از اینکه طالبیهای آلوده به باکتری لیستریا در کلرادو، به مرگ ۳۳ نفر منجر شد، محققان مرکز رشد میوه و سبزی دانشگاه تگزاس A&M، تلاش برای پرورش صیفیجات سالمتر را آغاز کردند. اما در دهه گذشته، کمک به دوام صیفیجات در برابر تغییرات اقلیمی به یک چالش تبدیل شده است. به همین منظور، دانشگاه تگزاس با کمک بودجهای که از وزارت کشاورزی آمریکا دریافت کرد، دو نوع صیفیجات جدید به نام «سوپرملون» و «فلیوریفیک» (Flavorific) را تولید کرده که ریشههای عمیقتر آنها، با کشیدن آب بیشتر از اعماق خاک، در برابر خشکسالی مقاومت میکند. افرادی که طعم این محصولات جدید را چشیدهاند، میگویند شیرین هستند و بافت متراکمتری دارند.
سیبزمینیهایی که کباب نمیشوند:
سیبزمینی یک منبع آب ثابت و متعادل را دوست دارد و آبوهوای سرد را ترجیح میدهد. اما با توجه به تغییرات اقلیمی سریع، یک محقق گیاهی معروف اسکاتلندی، اخیرا هشدار داده که صنعت سیبزمینی با یک «بحران وجودی» روبهرو است. محققان دانشگاه مین، برای مقابله با این موضوع و به کمک بودجهای که از وزارت کشاورزی آمریکا دریافت کردهاند، سراغ آمریکای جنوبی رفتهاند که کشت سیبزمینی از حدود ۸هزار سال قبل از میلاد در آنجا شروع شده تا بیشتر روی گونههای مقاوم در برابر گرما و سیل کار کنند. این محققان همچنین به دنبال روشهایی برای مبارزه با امواج جدید آفات کشاورزی و بیماریهایی هستند که در نتیجه شرایط آبوهوایی گرم و مرطوب به وجود میآیند. یک استراتژی کارآمد، پرورش گیاهانی با برگهای کرکدار است که حرکت حشرهها روی آن سختتر میشود.
هویج در خاک شور:
فیل سیمون، استاد پرورش گیاهان در دانشگاه ویسکانزین، بیش از یک دهه را صرف تلاش برای کشت هویجهایی کرده که بذر آنها بتواند حتی در خاک شور، گرم و خشک، جوانه بزند. وقتی خشکسالی میشود، رطوبتی وجود ندارد تا نمکهای معدنی موجود در آبهای زیرزمینی را کم کند. هویج هم در خاک شور دوام نمیآورد. یک راهحل، پیوند هویجهای تجاری شیرین و نارنجی با هویجهای وحشی است که در برابر گرما مقاومند. مثل هویج سفیدی که دکتر سیمون در مسیری در ترکیه پیدا کرد؛ جایی که دمای هوا گاهی خیلی بالا میرود. البته سیمون میگوید این پیوند حداقل ۱۰ تا ۱۵سال طول میکشد تا به ثمر بنشیند.