چطور بسنجیم که شرکت‌‌ها در ESG عملکرد خوبی دارند؟
ESG چیست و با توجه به معیارهای موجود چگونه می‌توانیم آن را اندازه بگیریم؟
ESG یک اصطلاح جهانی تقریبا جدید است که بر مسائل زیست محیطی، اجتماعی و نظارتی تاثیرگذار بر ذی‌‌نفعان مختلف در یک جامعه متمرکز است. این اصطلاح اغلب از پایداری متمایز می‌شود و همزمان گاهی هم به عنوان مترادف آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین، چیزی که ما به دنبال آن هستیم، دستاوردهای پایدار رفتار کسب‌‌وکار و رفتار اجتماعی است. من فکر می‌کنم پاندمی، به چند دلیل تمرکز بر این مسائل را تسریع کرد. دیدیم که زنجیره‌های تامین چقدر آسیب‌‌پذیرند. دیدیم که جامعیت در جوامع به کندی در حال فروپاشی است. همچنین دیدیم که رشد و شکوفایی اقتصادی، برای مردم و جوامع ما همیشه آنقدرها کافی نیست. همه اینها کمک کرد بفهمیم تمرکز بر پایداری چقدر اهمیت دارد.
به همین دلیل، زیرنظر گرفتن شرکت‌‌ها و اینکه چگونه به این مسائل می‌‌پردازند، در دستور کار است. مثلا تغییرات اقلیمی به عنوان یکی از مسائل این زیرمجموعه، این روزها خیلی ملموس شده است. درباره اینکه تغییرات اقلیمی به یک واقعیت زندگی ما تبدیل شده، بحث علمی چندانی وجود ندارد و واضح است که دولت‌ها و شرکت‌‌ها به عنوان بخشی از جامعه باید به این مساله بپردازند. به همین دلیل است که ESG در ذهن همه وارد شده است و سرمایه‌‌گذاران هم برای اطمینان از اینکه شرکت‌‌هایی که می‌خواهند در آنها سرمایه‌‌گذاری کنند آینده پایداری دارند یا نه، به چالش کشیده شده‌‌اند. آنها می‌خواهند مطمئن شوند که آیا شرکت‌‌های مورد نظر رفتار زیست محیطی درستی دارند یا با کارکنان خود به خوبی رفتار می‌کنند یا نه؛ چرا که ممکن است سرمایه آنها در بلندمدت با ریسک‌‌های فیزیکی، قانونی یا غیره به چالش کشیده شود.
همه اینها باید سنجیده شود و شاید یک سال گذشته، چارچوب‌‌ها، استانداردها و پروتکل‌‌های متفاوتی برای سنجیدن اینها داشتیم. سنجش این مسائل بسیار پیچیده است. سنجش رفتار تغییرات اقلیمی، سنجش ارزش تنوع‌‌پذیری و برابری و جامعیت در محیط کار، و سنجش چگونگی رفتار شرکت‌‌ها برای افزایش سعادت جوامعی که در آن زندگی می‌کنند، کار بسیار پیچیده‌‌ای است. آیا استانداردهای جهانی برای ESG وجود دارد؟ آیا موردی وجود دارد که بتوانید شرکتی از یک گوشه دنیا را با شرکتی از گوشه دیگر دنیا مقایسه کنید؟ فرض کنیم این دو شرکت محصول یا خدمت مشابهی را تولید می‌کنند و اگر قرار باشد آنها را از نظر ESG مقایسه کنید، می‌توانید بگویید این یکی ۵۰درصد بهتر از دیگری است؟ یا چون قوانین و ملزومات مختلفی برای گزارش‌‌دهی شرکت‌‌ها در نقاط مختلف دنیا وجود دارد، این موضوع امکان‌‌پذیر نیست؟
چیزی که فعلا در حال رخ دادن است این است که استانداردهای یکسان در سطح جهانی که با هم قابل مقایسه باشند، در حال ظهورند. یکی از آنها «هیات بین‌المللی استانداردهای پایداری» یا ISSB است که در کنفرانس اقلیمی گلاسکو اعلام شد.ISSB یک هیات تنظیمات استاندارد، مشابه گزارش‌‌دهی مالی است که قرار است واقعا استانداردهای هماهنگ و قابل مقایسه در سطح جهانی برای گزارش‌‌دهی درباره تغییرات اقلیمی، شکاف جنسیتی دستمزد، تنوع و معیارهای برابری ارائه کند. ما واقعا به چنین چیزی نیاز داریم. از طرف دیگر، آیا واقعا می‌توانیم مشخص کنیم کدام شرکت بهتر از دیگری است؟ قوانین درباره اینکه یک رفتار مطلوب چیست، از یک طرف در دست سرمایه‌‌گذاران است، چون آنها درباره عملکرد شرکت‌‌ها، فراتر از عملکرد مالی آنها، قضاوت می‌کنند.
از طرف دیگر، دولت‌ها هم در تعیین اینکه چه رفتاری قابل قبول است و چه رفتاری قابل قبول نیست، نقش دارند و این مساله در هر گوشه از دنیا با توجه به مسائل اجتماعی و سوابق فرهنگی و همچنین نیازهای اقتصادی کشورها متفاوت است. اما بار دیگر باید گفت اگر قوانین درباره اینکه چه چیزی «خوب است» فرق داشته باشند همچنان باید سیستم گزارش‌‌دهی واقعی و قابل مقایسه داشته باشند که بشود به عنوان مثال یک شرکت را در آلمان با یک شرکت در آرژانتین در یکسری جنبه‌ها مقایسه کرد.
شرکت‌‌ها چه واکنشی به این مساله دارند؟ آیا به‌طور کلی از چنین چیزی استقبال می‌کنند یا نسبت به آن مقاومت دارند؟
واقعا بستگی به این دارد که کجای دنیا قرار دارید. اروپا مدتی است که از شرکت‌‌های خود خواسته مسائل مربوط به پایداری را افشا کنند. در سال‌های گذشته، مباحثی که درباره سختگیرانه‌‌تر شدن قوانین صورت گرفته، بسیار شفاف بوده که نقطه اوج آن، «دستورالعمل گزارش‌‌دهی پایداری شرکتی» است که آوریل سال گذشته منتشر شد. طبق این دستورالعمل، شرکت‌‌های اروپایی زودتر از دیگر شرکت‌‌های دنیا، آماده گزارش‌‌دهی شده‌‌اند.
آیا گزارش‌‌دهی درباره ESG اجباری خواهد شد؟
بله، طبق این دستورالعمل، گزارش‌‌دهی اجباری خواهد شد، اما زمانش مشخص نیست. در نخستین پیش‌‌نویس، گفته شد که این دستورالعمل در سال ۲۰۲۳ اجرایی خواهد شد. اما ظاهرا قرار است این تاریخ به تاخیر بیفتد تا شرکت‌‌ها برای آماده شدن در برابر ملزوماتی که برای گزارش دادن مورد نیاز است، زمان بیشتری داشته باشند، چون جمع‌آوری داده به شیوه دقیق و کنترل‌‌شده، کار بسیار پیچیده‌‌ای است.
آیا بقیه دنیا هم از چنین چیزی تبعیت می‌کند؟
مثلا اگر آمریکا را نگاه کنید، این کشور تمرکزی قوی بر داده‌های تنوع، برابری و جامعیت دارد. کمیسیون اوراق بهادار آمریکا، افشای داده‌های سرمایه انسانی را اجباری کرده و حالا به فکر اجباری کردن اطلاعات اقلیمی است. شرکت‌‌های زیادی در مقیاس جهانی برای انتشار اطلاعات اقلیمی خود آماده می‌شوند. اما اگر یک قدم به عقب برگردید، می‌‌بینید فقط قانون‌‌گذاران نیستند که چنین اطلاعاتی را طلب می‌کنند، بلکه سرمایه‌‌گذاران هم خیلی به چنین اطلاعاتی علاقه دارند.
