چقدر زودتر از استعفا موظفیم مدیر را در جریان بگذاریم؟
مشاور عزیز،
سوالی دارم در مورد اینکه چقدر قبل از استعفا باید رئیسم را در جریان بگذارم؟ مدتی است که فعالانه به دنبال شغل جدید هستم و به شرکت‌ها درخواست می‌‌فرستم. هنوز هیچ پیشنهادی از هیچ کارفرمایی دریافت نکرده‌‌ام. رئیسم که با او رابطه کاری نزدیکی دارم، قبلا از من خواسته بود که وقتی تصمیم به استعفا گرفتم، هر چه سریع‌‌تر او را در جریان بگذارم (زمان مورد نظرش، ۲ تا ۴ ماه قبل از استعفا بود)، تا بتوانند یک نیروی جدید استخدام کنند و من هم بتوانم قبل از رفتنم او را آموزش دهم. اما از طرفی می‌‌دانم که فرآیند کاریابی چقدر غیرقابل پیش‌بینی است. نمی‌‌خواهم ریسک کنم و بدون پیدا کردن یک شغل جدید، کاری که الان دارم را از دست بدهم. از سوی دیگر، دوست ندارم رابطه‌‌ام را با این شرکت خراب کنم. آیا توصیه‌‌ای دارید که چگونه حرفش را به میان بکشم و بگویم که نمی‌‌خواهم قبل از داشتن آمادگی، شغل فعلی‌‌ام را از دست بدهم؟
پاسخ: دوست عزیز! این کار را نکن. اینکه از تو بخواهند چند ماه قبل از استعفا به آنها اطلاع دهی، خودش به تنهایی غیرمنطقی است، چه برسد به اینکه انتظار داشته باشند قبل از پیدا کردن یک شغل جدید، باخبرشان کنی.
درست است که ما مدیران دوست داریم از یک قرن قبل، از استعفای کارمند خود مطلع شویم! رئیس تو اگر به جای غافلگیری بابت استعفای نابهنگام تو، کلی وقت داشته باشد که قبل از رفتنت، یک جایگزین برایت پیدا کند، کارش خیلی راحت می‌شود. کدام مدیر است که چنین چیزی را نخواهد؟ اما کارها این‌طور پیش نمی‌رود. مدت زمان استانداردی که برای مطلع کردن کارفرما در نظر گرفته شده، دو هفته است. حتما دلیلی دارد که زمانش اینقدر است. یک مدیر منطقی درک می‌کند که ۱. اینکه از کارمند انتظار داشته باشی چند ماه قبل از استعفا اطلاع دهد، با رویه کسب و کارهای عادی همخوانی نداردو ۲. فاصله میان مطلع کردن رئیس و ترک شغل، اگر تا این حد زیاد باشد، قطعا به نفع تو نیست، حتی اگر به نفع آنها باشد.
اگر این مدت زمان، بیش از حد معمول، زیاد باشد، یعنی خیلی زودتر از ترک شغل به کارفرما اطلاع دهی، عواقبی دارد: ممکن است مجبور شوی زودتر از زمان مورد نظرت، شرکت را ترک کنی. وقتی مدیرت باخبر می‌شود که دنبال کار هستی، احتمالا شروع می‌کند به برنامه‌‌ریزی و گشتن به دنبال جایگزین برای تو. و اگر فرد مورد نظرش را پیدا کند، دو حالت دارد: یا مشکلی ندارد که هم تو و هم نیروی جدید، مدتی با هم در یک جایگاه کار کنید، یا اینکه به تو فشار وارد می‌کند که زودتر از زمان مورد نظرت، از آنجا بروی. حتی اگر مدیرت، واقعا حامی باشد و از اول، قصد فشار آوردن به تو را نداشته باشد، باز هم ممکن است وقتی بشنود که قصد رفتن داری اما نرفته‌‌ای، دستپاچه شود. دلیل اصلی اینکه مدیران می‌‌خواهند جلوتر از استعفا مطلع باشند این است که بتوانند برنامه‌‌ریزی کنند و این برنامه‌‌ریزی، به رفتن تو بستگی دارد، پس در یک نقطه‌‌ای، انتظار دارند که بروی، چه این زمان‌بندی، از سمت تو ایده‌‌آل باشد یا نباشد. اگر فرآیند کاریابی تو بیش از تصورت طول بکشد و مجبور شوی با جانشین‌ات، چند ماه زمان بگذرانی و منتظر باشی، کلی به تو فشار وارد خواهد شد.
به علاوه، شرکت به محض اینکه بفهمد تو قصد رفتن داری، اگر تصمیم به تعدیل نیرو بگیرند، احتمال آنکه تو را در لیست اخراجی‌‌ها قرار دهند، بیشتر است. یا اگر بخواهند حقوق‌‌ها را افزایش دهند، ممکن است تو را از قلم بیندازند (چون افزایش حقوق، ابزاری برای حفظ کارمند است و تو در هر حال داری می‌‌روی). یا اگر پروژه‌‌های مهمی پیش بیاید که به درد رزومه‌‌ات بخورد، تو را از آنها محروم خواهند کرد. کلا به نفعت نیست که قبل از آنکه خودت، زمان رفتنت را بدانی، به آنها درباره تصمیمت چیزی بگویی.
مدت زمان معقول و استاندارد برای مطلع کردن کارفرما، دو هفته است. در بعضی حوزه‌‌ها، سه یا چهار هفته رایج است اما به ندرت پیش می‌‌آید که کسی، چند ماه قبل از رفتنش، کارفرما را در جریان قرار دهد یا کارفرمایی، چنین انتظاری از کارمندش داشته باشد. بازه زمانی دوهفته‌‌ای که بین اطلاع دادن و ترک شغل در نظر گرفته شده، برای یافتن نیروی جدید و آموزشش کافی نیست و قرار هم نیست که کافی باشد. این زمان قرار است آنقدر کافی باشد که بتوانی پروژه‌‌ها را منتقل کنی و کارهای ناتمام را سر و سامان دهی.
با تمام این اوصاف، اگر مدیرت قبلا هم از سایر کارکنان چنین درخواستی داشته اما هیچ کارمندی را زودتر از زمان مورد نظرش، مجبور به ترک سازمان نکرده، لازم نیست آنقدرها هم سخت بگیری. اما با این حال، من اگر جای تو بودم احتیاط می‌کردم. ممکن است شرایط ناگهان تغییر کند و با دفعات قبل، فرق داشته باشد، چه در مورد تو و چه در مورد شرکت. در این صورت، ریسک این کار برای تو خیلی بالاست.
اگر برای رفتن به دانشگاه، استعفا می‌‌دادی، چند ماه زودتر اطلاع دادن تا حدی منطقی بود (گرچه باز هم از تو می‌‌خواستم که شرایط کارفرما و مدیرت را در نظر داشته باشی و مطابق آن تصمیم بگیری). اما در مورد کاریابی، چون نه زمانش مشخص است و نه ضمانتی وجود دارد که کار پیدا کنی، زودتر از حد معمول اطلاع دادن به نفعت نیست.
ممکن است نگران رابطه‌‌ات با مدیرت باشی. به هر حال او از تو خواسته خیلی زودتر به او اطلاع دهی و تو هم قبول کرده‌‌ای. اما وقتی توافق کردی، قصد داشتی برای رفتن به دانشگاه، استعفا دهی. آن شرایط کاملا متفاوت است و می‌توانی وقتی رسما استعفا می‌‌دهی، این را توضیح دهی. ایرادی ندارد اگر بگویی: «آن موقع، در ذهنم بود که برای ادامه تحصیل، اینجا را ترک کنم و برنامه داشتم زودتر به شما اطلاع دهم اما در این مورد، تازه همین چند روز پیش، پیشنهاد شغلی دریافت کردم و از من خواسته‌‌اند تا چند هفته دیگر، کارم را شروع کنم.» اگر ناراحت شد که دنبال شغلی بوده‌‌ای و به او خبر نداده‌‌ای، بگو «خیلی یهویی پیش آمد و خودم هم آنقدرها انتظارش را نداشتم.» وقتی کسی که شغل تو را در کنترل دارد، به ناحق به تو فشار وارد می‌کند و انتظار نابجا دارد، ایرادی ندارد که دروغ مصلحتی بگویی.
ضمنا، هیچ‌کدام از این صحبت‌‌ها به این معنی نیست که رئیست به خاطر درخواستی که از تو داشته، یک هیولاست. مدیران گاهی نمی‌‌دانند چیزی که از نظر خودشان یک درخواست منطقی است ممکن است به ضرر کارمند تمام شود. یک مدیر ممکن است این‌طور فکر کند که «من هرگز یک کارمند خوب را زودتر از زمان مورد نظرش، بیرون نمی‌‌کنم»، اما حواسش نیست که شاید با رفتارهایش، کارمند تحت فشار قرار گیرد و دقیقا همین کار را انجام دهد. گاهی دینامیک‌‌های قدرت، فردی را که دارای قدرت بیشتر است کور می‌کند و نمی‌تواند ریسک‌های ذاتی‌‌ای راکه به طرف مقابل وارد است ببیند. این اتفاقی است که احتمالا در مورد تو افتاده. امیدوارم که یادآوری آن، کمک کند با اعتماد به نفس بیشتری از آن توافق خارج شوی؛ توافقی که رئیست همان ابتدا نباید از تو می‌‌خواست به آن تن دهی.
