ایجاد یک کسب و کار پایدار با «برندهای زرد»
به طور کلی برندهای سبز Green Brands آن دسته از برندها هستند که به دو اصل اساسی در اهداف توسعه خود پایبند هستند: حفظ محیطزیست و کسبوکار پایدار. به عبارت دیگر برندهای سبز به آن دسته از برندها اطلاق میشود که مزیت بومشناختی برجستهای ارائه میکنند و از این رو برای طرفداران محیطزیست، جذاب هستند و بهدلیل دارا بودن ویژگیهای مطلوب از نظر محیطزیست از رقبا متمایز میشوند. این برندها که ادعای محافظت از محیطزیست داشته و مشتریان با خرید آنها، حساسیت و تعهد خود به محیطزیست را نشان میدهند، برند سبز(Green brand) نامیده میشوند. برندهای سبز ضمن افزودن مزیتی منحصر به کالا، تصویر ذهنی و جایگاه کالا را نزد مشتریان ارتقا میدهند، به همین دلیل بسیاری از شرکتها در پی مطرح کردن خود به عنوان برند سبز هستند. این شرکتهای محیطزیستگرا مزایای متعددی از جمله کاهش هزینه (بهدلیل مصرف کمترمنابع انرژی)، افزایش سود (از بازیافت و استفاده مجدد)، افزایش فرآیند تولید (با توجه به فناوریهای پاککننده و کارآمد)، ارتقای تصویر شرکتهای بزرگ، بهبود آگاهی از برند و ارزش را بهدست میآورند.
مسوولیتهای اجتماعی و برندهای زرد
مسوولیت اجتماعی یا (CSR (Corporate Social Responsibility در دنیای مدیریت، تاکید دارد که سازمانها و شرکتها و برندها تنها در برابر سهامدارانشان مسوول نیستند بلکه در مقابل جامعه و محیطزیست اطراف خود نیز باید مسوول و پاسخگو باشند.«در اواخر دهه ۹۰ میلادی ایده CSR در جامعه جهانی توسط دولتها و سازمانهای غیردولتی مورد تایید قرار گرفت. کارشناسان بازاریابی بر این باورند که شرکتها برای اینکه در کسبوکار خود موفق باشند باید مسوولیت خود را در قبال جامعه و تمام کسانی که تحتتاثیر فعالیتهای سازمان قرار میگیرند رعایت کنند. در برخی مطالعات جدید از نام برندهای تجاری CSR گرا که هدف آن تامین منافع اقتصادی- اجتماعی است به برندهای زرد یاد میشود- زرد رنگ احساسات مثبت و امید- بنابراین همانگونه که رویکرد برندهای سبز محیطزیست است گرایش برندهای زرد بر موضوعات اقتصادی و اجتماعی متمرکز هستند.
بهطور کلی فعالیتهای انجام شده توسط برندها و سازمانها در دو رویکرد بازاریابی سبز و CSR (زرد)، به نوعی در راستای استراتژیهای بازاریابی و برندینگ و به عبارتی دارایی آن برند محسوب شده و در طولانیمدت اثرات شگفتانگیزی در پیشبرد اهداف سازمان دارد و هدف هر دو ارتقای برند شرکت بوده است.
طبق تجربه و مطالعات، برندهای سبز با پرداختن به مسائل زیستمحیطی در کشورهای پیشرفته که آگاهی از محیطزیست در آنها بالا است، میتوانند با موفقیت وجود داشته باشند، ولی این موضوع در کشورهای درحال توسعه و کمتر توسعهیافته کمتر صادق است. چراکه موضوع محیطزیست اصولا دغدغه اصلی و اولویت این کشورها نیست. تحقیقات کلی نشان میدهد که آگاهی از محیطزیست در میان جمعیت این کشورها بسیار پایین است. بنابراین تولید برندهای سبز که هدف آنها بهرهمندی از محیطزیست است منطقی نیستند. علاوه بر این در شرایطی مثل دوران رکودهای اقتصادی، مصرفکنندگان مسائل زیست محیطی را فراموش میکنند و در عوض به موضوعات اقتصادی- اجتماعی روی میآورند. در این عرصه برندهای زرد که هدف آن تامین منافع اقتصادی- اجتماعی در جوامعی است که مشکلات اقتصادی- اجتماعی بر محیطزیست غالب است امکان وجود و توسعه بیشتری به عنوان یک فرصت جدید برای سازمانها خواهند داشت. چراکه اصولا CSR طیف وسیعی از فعالیتها از موضوعات سیاسی تا موضوعات خیرخواهانه را در بر میگیرد. با توجه به خلأهای موجود در کشورهای درحال توسعه، سازمانها میتوانند با رویکرد برند زرد نسبت به ارتقای جایگاه خود اقدام کنند. از این طیف موضوع خیرخواهی شرکت فاکتور مطلوبی است که در این کشورها مورد استقبال قرا گرفته است. حمایت و راهاندازی پروژههای سرمایهگذاری اجتماعی در جوامع محلی، ورزش، آموزش و فرهنگ، امور خیریه و حمایت مالی از جمله این زمینهها هستند. بهرهگیری شرکتهای نفتی از جمله شرکت بزرگ نفتی- لوک اویل از این رویکرد از جمله مثالهای مطرح است.
بهطور کلی اگر در کشورهای پیشرفته بتوان «برند سبز» را با موفقیت توسعه داد و از منافع آن بهره برد، در کشورهای درحال توسعه ایده ادغام مزایای اقتصادی- اجتماعی CSR در ارزشهای برند و ایجاد نوع جدیدی از برند(برندهای زرد) ژ گزینه بهتری برای سازمانها خواهد بود.
گزینههایی که برای مسوولیتهای اجتماعی برندهای ایرانی وجود دارند را میتوان بهطور خلاصه اینگونه برشمرد:
حملونقل عمومی و ترغیب به استفاده از آن: میتوانید بهطور نمادین شما و کارکنانتان به سهشنبههای بدون خودرو بپیوندید و به همه کارکنان این اجازه را بدهید که نیم ساعت در سهشنبه حتی دیر کنند.
کمک به نیازمندان: کمک به محرومان اگر بهصورت یک رفتار خالصانه شکل بگیرد قطعا در درازمدت خود را نشان میدهد.
سرطان و بیماری: در ایران ارگان بسیار عالی و بینظیری درحال فعالیت است، با کمک چنین ارگان و همیاری با آن میتوانید ایفای نقش کنید.
کودکان: کودکان حافظه بالایی دارند میتوانید با همیاری و آموزش به آنان خود را در حافظه آنان جای بدهید.
کمک به جامعه محلی: از جمله آموزش، کارآفرینی و اشتغال برندهای ایرانی میتوانند وارد انجام مسوولیتهای اجتماعی بشوند، از هزینههای جاری نترسید، با این کار کسبوکار پایدارتری را به گواه آمارها تجربه خواهید کرد.