تیم‌سازی و سرمایه انسانی در مسیر کارآفرینی
بی‌شک هر سازمانی برای رشد و بالندگی خود نیاز به تیم و سرمایه انسانی دارد و یکی از مهم‌ترین خصوصیات نیروهای انسانی شایسته را می‌توان توانایی‌های آنها در انجام کارهای تیمی برشمرد. همان‌گونه که می‌دانیم، اعضای یک تیم مانند حلقه‌های یک زنجیره، همسو و همزمان با یکدیگر در راستای رسیدن به هدفی مشترک تلاش می‌کنند. تیم‌سازی صحیح، درک صحیح هر یک از اعضای تیم از هدف، مشارکت دادن اعضای تیم در تصمیمات، تقسیم صحیح فعالیت‌ها و اهمیت به رابطه اعضای تیم با یکدیگر منجر به تشکیل یک تیم موفق خواهد شد. افراد برای اینکه بتوانند در تیم‌های خود بهترین باشند و سرمایه‌های انسانی سازمان به شمار آیند، باید دارای ویژگی‌هایی باشند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
* مسوولیت‌پذیری و تعهد: اگر هر فرد بداند که مسوولیت تصمیماتش بر عهده او خواهد بود، با دقت بیشتری تصمیم خواهد گرفت و این سبب خواهد شد تا سرعت رسیدن به اهداف افزایش یابد.
* اصلاح و بهبود شخصی: یکی از رموز موفقیت هر تیم آگاهی هر یک از اعضای آن از نقاط ضعف و قوت خود و تلاش برای اصلاح نقاط ضعف و بهبود نقاط قوت است.
* تلاش در ارتقای دیگر اعضا: اعضای یک تیم مانند اعضای یک خانواده هستند که پیشرفت هر کدام از آنها بر دیگر اعضا نیز اثر خواهد گذاشت، به همین دلیل در یک تیم علاوه بر ارتقا و پیشرفت خود تلاش برای پیشرفت دیگر اعضای تیم نیز ضروری است.
* انعطاف‌پذیری و سازگاری: انعطاف در برابر تغییرات و موقعیت‌های مختلف و همچنین سازگاری سریع با شرایط پیش آمده از ویژگی‌های یک هم‌تیمی کارآمد است. درحالت کلی نیز، قدرت و توانایی تغییر یکی از مهارت‌های ارزشمند هر فرد محسوب می‌شود.
* پیگیری و سخت‌کوشی: پیگیری کارها و به اتمام رساندن مسوولیت‌ها از مهم‌ترین موارد رسیدن به هدف است.
* ازخودگذشتگی: مواجهه با برخی شرایط یا افراد، سبب می‌شود تا به‌کار و افراد دیگر صدمه‌ای نرسد و راه رسیدن به هدف نیز آسان‌تر شود.
* راه‌حل‌گرایی: اگر یکی از اعضای تیم هستید، ذهنتان را نسبت به هدف تیم روشن نگه دارید تا در مواجهه با موانع و مشکلات، به‌راحتی بتوانید راه‌های جایگزین و کارآمد ارائه داده و تصمیم‌گیری کنید. بهتر است بدانید که «نمی‌شود» و «نمی‌توانیم» راه‌حل محسوب نمی‌شوند و تنها شما را از هدف دور خواهند کرد.
* منضبط بودن: انجام کار تیمی به‌دلیل وجود اعضای مختلف و متعدد به مراتب از کار انفرادی دشوارتر است و انجام صحیح کار تیمی نیازمند نظم و انضباط و برنامه‌ریزی دقیق‌تر است.
* انگیزه و اشتیاق: اگر فردی بی‌حوصله هستید و برای رسیدن به هدف تیم شور و اشتیاق ندارید، نه‌تنها نمی‌توانید کارهایتان را درست پیش ببرید بلکه ممکن است اشتیاق و انگیزه سایر اعضای تیم را هم کاهش دهید.
* قابل اتکابودن: به‌عنوان یکی از اعضای گروه، باید به‌گونه‌ای باشید که بتوانند بر شما اتکا کنند و به نوعی یکی از مهره‌های اصلی و کلیدی گروه باشید و این ویژگی را تنها زمانی کسب خواهید کرد که فردی دلسوز، آگاه به هدف، مسوولیت‌پذیر، مورداعتماد، منعطف و متعهد باشید.
* آینده‌نگری و قدرت تشخیص: آینده‌نگر بودن یکی از ویژگی‌هایی است که معمولا افراد کلیدی تیم بیشتر از آن بهره‌مند هستند. داشتن قدرت تشخیص مسائل و مشکلات باعث می‌شود شما همیشه یک قدم جلوتر از سایرین باشید و این کار تنها با داشتن شناخت کافی از هدف و تعیین برنامه‌ای مفید میسر خواهد شد.
اگر بخواهیم ویژگی‌های ذکر شده را در یک جمله خلاصه کنیم، افراد یک تیم باید «شایستگی» قرار‌گیری در یک جایگاه حرفه‌ای در تیم را داشته باشند تا در این بستر رشد کرده و به‌عنوان سرمایه انسانی نقشی کلیدی برای رشد سازمان خود داشته باشند.
از منابع انسانی تا سرمایه انسانی: تیم‌سازی و به‌وجودآوردن سرمایه انسانی کار آسانی نیست و برای انتخاب یک فرد به‌عنوان هم‌تیمی، نیاز است جنبه‌های مختلفی سنجیده شود. نقش هر فرد با گذشت زمان ممکن است تغییر کند یا ارتقا یابد و از همین رو افزودن یک فرد به تیم نیازمند دقت بیشتری است تا رشد فردی و رشد سازمانی همزمان صورت گیرد. سوالی که با آن روبه‌رو هستیم این است که برای افزودن یک فرد به تیم، مهارت‌های کنونی او اهمیت بیشتری دارد یا نگرش و شخصیت او؟ در شروع کار بهتر است افرادی شایسته و مناسب را انتخاب کنیم و برای رشد و پیشرفت آنها برنامه‌ریزی داشته باشیم تا زمانی که موقعیت مناسبی برای توسعه سازمان به‌وجود آمد، به‌راحتی بتوانیم به اعضای تیم خود اعتماد کرده و فعالیت‌ها را گسترش دهیم.
یک تیم مناسب و موفق تیمی است که هرکدام از اعضا مانند یک مدیر، مسوولیت‌های خود را مدیریت کرده و نسبت‌به‌کار تعهد داشته و افرادی خودکنترل باشند و در صورت عدم حضور مدیر هم کارها به درستی و بر اساس بهترین تصمیم‌گیری پیش بروند.
بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که نبود یک نیروی ناکارآمد بسیار مهم‌تر از داشتن نیروی شایسته است چرا که خسارت و هزینه‌هایی که نیروهای نامناسب برای یک تیم در ابعاد کلان برای یک سازمان به‌وجود می‌آورند به مراتب خطرناک‌تر است.
جایگاه رهبر و مدیر در تیم: اگر شما یک فرد کارآفرین یا یک مدیر هستید و قصد دارید تیم منابع انسانی مناسب برای سازمان خود داشته باشید و آن را به سرمایه انسانی تبدیل کنید، بهتر است بدانید همان‌طور که اعضای یک تیم در قبال کار متعهد هستند، شما نیز به‌عنوان یک رهبر و مدیر باید به تک تک اعضای تیم خود متعهد بوده و همواره خواسته‌ها و نیازهایشان را درنظر داشته باشید و آرامش را در تیم برقرار کنید. آرامش در یک تیم جنبه‌های مختلف دارد. از جمله آرامش روحی و برقراری محیطی امن از نظر فرهنگی، ایجاد امنیت خاطر شغلی و مالی، فراهم بودن شرایط رشد و اثربخشی برای هر یک از اعضا و دیده شدن تلاش‌های هر یک از افراد.
در مصاحبه‌های شغلی و استخدام افراد، توجه به رفتار، شخصیت و نگرش آنها بر تخصص کنونی آنها ارجحیت دارد. به‌طور مثال یک فرد متخصص و بدون انعطاف نسبت به تغییرات در تیم و نداشتن روحیه کار تیمی، کارآیی کمتری نسبت به فردی با تجربه‌کاری کمتر اما با انگیزه و اشتیاق و انعطاف‌پذیری بیشتر خواهد داشت. به عبارتی مهارت‌های نرم در تیم‌های چابک بسیار با اهمیت‌تر از مهارت‌های سخت است. در آخر، برای ساختن تیمی کارآمد و شایسته، زمان کافی اختصاص دهید و برای آن برنامه‌ریزی داشته باشید تا کارهایتان از پایه به‌درستی چیده شوند.
مطالب مرتبط را می‌توانید در سایت مرکز آموزش گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» به آدرس https:/ / lms.den.ir مشاهده کنید.
