نگهداری سهامدار سخت‌تر از پیدا کردن آن!
مجامع عمومی: فرصتی برای شنیدن صدای سهامداران
یکی از راه‌های ایجاد تغییر و رساندن صدای عدم رضایت از وضعیت موجود، شرکت در رای‌گیری است. بر همین اساس، شرکت‌ها اعم از سهامی خاص و سهامی عام، برای دریافت نظرات سهامداران خود و برای اعمال تصمیمات جدید، اقدام به رای گیری در مجامع می‌کنند. معمولا برای تعیین هیات‌مدیره، برای تغییر سیاست کلی یک شرکت و مسائلی که به حوزه مسوولیت اجتماعی شرکت مربوط می‌شود، پیشنهادهای مختلفی برای رای‌گیری اعلام می‌شود.در مورد شرکت‌های سهامی عام، در کشورهایی که بازار سرمایه آنها توسعه‌یافته است، سازوکار مجامع عمومی و رای‌گیری نیز به دقت تعریف و نحوه عملکرد آن از سوی مقام ناظر بازار سرمایه کاملا کنترل می‌شود.
همچنان‌که امکان رای‌گیری به سهامداران این فرصت را می‌دهد تا صدای خود را به گوش مدیران شرکت برسانند، ساز و کار آن مانع از این می‌شود که سهامداران تنها صرفا در نظرسنجی شرکت کنند. به عبارتی، این‌طور نیست که شخصی چند روز قبل از مجمع عمومی، سهام یک شرکت را خریداری کند و بتواند در رای‌گیری شرکت کند، فارغ از اینکه چه مقدار سهام خریداری کرده است.
برای مثال در آمریکا، مقام ناظر بر بازار سرمایه، این ساز و کار را تعیین کرده است: سهامدارانی که می‌خواهند در مجمع عمومی حق رای داشته باشند، باید از هر شرکت حداقل به ارزش ۲۰۰۰ دلار یا معادل یک درصد از سهام آن را دارا باشند. سهامداران تنها پس از گذشت یک‌سال از خرید سهام شرکت، حق رای پیدا می‌کنند.شرکت‌های سهامی عام، قبل از برگزاری مجمع عمومی، نامه حضور در مجمع را برای سهامدارانی که حق رای دارند، ارسال می‌کنند. این نامه شامل یک فرم است که سهامدار می‌تواند در آن پیشنهاد خود را برای ایجاد تغییری مشخص در شرکت مطرح کند. سهامداران برای ارائه پیشنهادهای خود باید استانداردهای تعیین شده را رعایت کنند؛ برای مثال همه پیشنهادهایی که ارائه می‌شوند باید به‌طور شفاف و دقیق اما در کمتر از ۵۰۰کلمه توضیح داده شوند. سهامداران فرصت خواهند داشت تا ۱۲۰ روز قبل از برگزاری مجمع پیشنهادهای خود را به شرکت ارسال کنند تا شرکت برای بررسی این پیشنهادها فرصت کافی داشته باشد.
اگر پیشنهاد سهامدار از سوی شرکت پذیرفته شود، او یا نماینده قانونی وی برای شرکت در جلسه دعوت خواهند شد. البته مدیران می‌توانند پیشنهادهایی را که از سوی سهامداران دریافت کرده‌اند، رد کنند. در این صورت شرکت ملزم است تا علت رد پیشنهاد مذکور را به مقام ناظر بورسی توضیح دهد.بررسی‌ها نشان می‌دهند، در بسیاری از موارد، پیشنهادهایی که از سوی سهامداران ارائه می‌شوند، بلافاصله رای اکثریت را به دست نمی‌آورند، اما این امکان را می‌دهند تا یک سهامدار بتواند توجه سایر سهامداران را به موضوع مطرح شده جلب کند؛ و آن را به گوش هیات عامل و مدیران شرکت برساند.
بر اساس قوانین آمریکا، اگر یک پیشنهاد در سال اول ۳ درصد از آرا را به خود اختصاص دهد، سهامدار می‌تواند آن را برای سال دوم نیز مطرح کند. در این مدت با لابی‌گری یا تحول اوضاع، این سهامدار، مخصوصا سهامداران حقوقی، ممکن است بتوانند آرای مثبت بیشتری را برای پیشنهاد خود جمع کنند. اگر در سال دوم تعداد آرا برای پیشنهاد مذکور به ۶ درصد برسد، سهامدار می‌تواند پیشنهاد یا درخواست خود را برای تغییر در شرکت برای سال سوم تکرار کند. با رسیدن آرا به ۱۰درصد، سهامداران می‌توانند پیشنهاد خود را برای سال‌های آتی نیز تکرار کنند.هرچند شرکت‌ها، ممکن است در مواردی حتی با وجود رای اکثریت به یک پیشنهاد، آن را اجرایی نسازند، اما باید برای این کار خود دلایل کافی داشته باشند.در واقع اتفاقی که رخ می‌دهد، این است که وقتی صدای سهامداران به صورت واضحی شنیده می‌شود، مدیران دیگر نمی‌توانند به راحتی از آن صرف‌نظر کنند.
در شرکت‌های سهامی عام، سهامداران قادرند اعضای هیات‌مدیره شرکت را تعیین کنند. این افراد هیات عامل را مشخص می‌کنند. حقوق و مزایای اعضای این هیات را سهامداران مشخص می‌کنند و می‌توانند در مورد آن نظر دهند. سهامداران می‌توانند برای تغییر ساختار هیات‌مدیره یا هیات عامل یک شرکت نظرات و پیشنهادهای خود را ارائه دهند. در بسیاری از شرکت‌های بورسی، با فشاری که سهامداران به مدیران وارد کرده‌اند، تعداد مدیران زن در شرکت افزایش یافته است. در مواردی دیگر، پیشنهاد سهامداران برای بهبود حقوق کارمندان و رعایت قوانین حقوق بشری، مدیران را وادار کرده تا شرایطی بهتر در شرکت ایجاد کنند.
سهامداران در واقع مالکان شرکت هستند و نظرات آنها باید مد نظر قرار داده شود تا سرمایه خود را در شرکت نگاه دارند. رای‌گیری‌ها و مجامعی که شرکت‌های بورسی برگزار می‌کنند و توجه به نظرات و پیشنهادهای سازنده سهامداران تاثیری مستقیم بر ارزش سهام شرکت خواهد داشت.رد کردن یا عدم اعمال پیشنهادهایی که از سوی سهامداران با رای اکثریت همراه می‌شوند، ممکن است در برخی موارد توجیه داشته باشد یا حتی از نظر قانونی شرکت را زیر سوال نبرد، اما با تکرار آن، سهامداران ممکن است به این فکر بیفتند که مدیران به هیچ وجه نمی‌خواهند گوش شنوایی داشته باشند. سهامداران عمده در درجه اول با مشاهده اشکالاتی در یک شرکت، اقدام به فروش سهام خود نمی‌کنند، اما در صورتی‌که حس کنند مدیران برای بهبود شرایط و ایجاد تغییرات حاضر نیستند به پیشنهادهای سهامداران عمل کنند، ممکن است در نهایت تصمیم به فروش سهام خود بگیرند.
نگهداری سهامدار سخت‌تر از یافتن آن است. این مساله برای شرکت‌ها دیگر مخفی نیست و در میان بسیاری از آنها روندی رو به رشد برای اعمال نظرات سهامداران مشاهده می‌شود. از سوی دیگر سهامداران نیز از حقوق خود آگاهی می‌یابند و انتظارات آنها برای اعمال فشار در مواردی که شرکت را در مسیر غلط می‌بینند افزایش می‌یابد. به عنوان مثال اولین باری که شرکت کوکاکولا به درخواست پیشنهادی که سهامداران در زمینه مسوولیت اجتماعی ارائه کرده بودند، عمل کرد سال ۲۰۰۴ بود. سهامداران از مدیران شرکت خواسته بودند برای مبارزه با شیوع بیماری ایدز، بودجه‌ای را تخصیص دهند.
در سال ۲۰۰۵، ۵۳ درصد از پیشنهادهایی که در آمریکا به شرکت‌های سهامی عام ارائه شد، از طرف مدیران به مرحله اجرا درآمد. این در حالی است که پنج سال قبل از آن، یعنی در سال ۲۰۰۰، تنها ۸ درصد از پیشنهادهای ارائه شده، از طرف مدیران شرکت‌ها جدی گرفته شدند. یکی از مثال‌های قابل توجه در مورد فشار سهامداران برای ایجاد تغییرات در شرکت‌ها، در سال‌جاری برای شرکت اکسون موبیل اتفاق افتاد. درحالی‌که رئیس‌جمهوری آمریکا خود را برای خروج از معاهده پاریس در مورد تغییرات اقلیمی آماده می‌کرد، اکسون موبیل، یکی از غول‌های دنیای نفت و گاز به مجمع رفت. در این مجمع مدیران شرکت با درخواست تقریبا ۶۳ درصدی از سوی سهامداران ملزم شدند تا از این پس گزارش‌های شفافی به‌منظور فعالیت‌های شرکت در خصوص تاثیراتی که بر تغییرات اقلیمی می‌گذارد تهیه کنند.
در این پیشنهاد اکسون موبیل ملزم شده است فعالیت‌های شرکت را در چارچوبی قرار دهد که «تغییرات دمای ۲ درجه‌ای۱» را که در معاهده پاریس مطرح شده بود، رعایت کند. به گفته شرکت بلک راک (BlackRock)، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های مدیریت سرمایه که ۸/۷ درصد از سهام اکسون موبیل را در اختیار دارد، این همبستگی میان سهامداران حاکی از اهمیت تغییرات اقلیمی است. به گفته این شرکت، بسیاری از سهامداران عمده اکسون موبیل در بسیاری از موارد از مشارکت در رای‌گیری امتناع می‌کردند و در نتیجه فشاری را بر هیات‌مدیره وارد نمی‌آوردند. اما در این مورد اکثر آنها قدمی بزرگ برداشتند.بررسی موسسه حسابرسی PwC در سال جاری میلادی نشان می‌دهد، سه شرکت بلک راک، فیدلیتی و ونگارد، از بزرگ‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی، پیشنهادهایی که از سوی سهامداران برای بهبود برنامه‌های محیط زیستی ارائه شده بودند را کاملا حمایت کرده‌اند. این روند رو به رشد را می‌توان با سال ۲۰۰۶ مقایسه کرد که از ۷۵ پیشنهاد ارائه شده در مسائل محیط‌زیستی، تنها ۲۱ پیشنهاد از طرف شرکت‌ها پذیرفته شدند.
برخی دیگر از سرمایه‌گذاران، در سایر مسائل فشار را بر شرکت‌ها اعمال می‌کنند. شرکت مدیریت دارایی استیت استریت، که سومین شرکت بزرگ مدیریت دارایی در دنیا به شمار می‌رود، در سال ۲۰۱۷ تمرکز خود را بر افزایش نقش بانوان در مدیریت شرکت‌ها قرار داده است. این شرکت که ارزش دارایی‌های تحت مدیریت آن به بیش از ۴/۲ تریلیون دلار می‌رسد، در سال ۲۰۱۷ به ۴۰۰ شرکت برای تعیین مدیر جدید رای منفی داد. استیت استریت در مورد این تصمیم‌گیری اعلام کرد، این ۴۰۰ شرکت برای افزایش نقش زنان در بخش‌های مدیریتی و به‌خصوص هیات عامل هیچ اقدام موثری را انجام نداده‌اند.
سهامداران که روز به روز به حقوق و توانایی‌های خود برای اعمال نظراتشان در شرکت‌ها آگاهی بیشتری پیدا می‌کنند، متوجه شده‌اند شرکت کردن یا نکردن در رای‌گیری‌ها می‌تواند تاثیری جدی بر شرکت بگذارد. یکی دیگر از حربه‌هایی که سهامداران در برابر مدیران شرکت به‌کار می‌گیرند، تحریم رای‌گیری است. وقتی سهامداران از گزینه‌هایی که شرکت در برابر آنها قرار می‌دهند، راضی نباشند، قادر خواهند بود رای‌گیری در مجامع را تحریم کنند. این اتفاق برای شرکت هوم دیپو که یک شرکت خرده‌فروش لوازم و تجهیزات ساختمانی است رخ داد. در مجمع سال ۲۰۱۴ این شرکت، از میان ۱۱ مدیر معرفی‌شده، ۳۰ درصد از سهامداران به ۱۰ نفر از آنها اساسا رای ندادند. هرچند قبلا، در بسیاری از شرکت‌ها، شرکت‌نکردن در رای‌گیری می‌توانست تنها عدم مشارکت تلقی شود، اما رفته رفته مدیران متوجه می‌شوند برای اعمال تصمیم‌گیری‌ها و داشتن نفوذ در مجموعه، به حمایت سهامداران نیاز دارند؛ به عبارتی، مدیران برای نشان دادن استحقاق خود به آرای «مثبت» احتیاج دارند و شرکت نکردن در رای‌گیری امروز به نوعی برای مدیران به معنای رای منفی تلقی می‌شود. رای‌گیری و مجامع فرصتی هستند که شرکت‌ها را از نظرات سهامداران خود آگاه می‌سازند. با افزایش رقابت، نگهداری سهامداران بدون توجه به نظرات آنها برای شرکت‌ها ممکن نخواهد بود.
ارسال نظر