تاثیر تحریم بر سینمای ایران

علاوه بر اینها مقررات دست‌وپاگیر ناشی از تحریم‌ها، از تمایل کمپانی‌های خارجی برای خرید رایت آثار ایرانی کاسته است. نشریه «ورایتی» در گفت‌وگو با دو توزیع‌کننده ایرانی به سراغ همین موضوع رفته و به تاثیرات تحریم‌های آمریکا بر صنعت سینمای ایران و علل کاهش تولید آثار سینمایی پرداخته است. به گزارش «ایسنا»، کتایون شهابی، تهیه‌کننده و توزیع‌کننده ایرانی ساکن پاریس که سه سال پیش یکی از اعضای هیات داوران رقابتی جشنواره فیلم کن بود، در این باره می‌گوید: شرایط اقتصادی برای سینمای مستقل فاجعه‌بار است و تورم در حال کاهش دادن بودجه‌ها و منابع تامین سرمایه است. تحریم‌ها به این معنی است که اساسا فروش فیلم به سایر کشورها و نه فقط آمریکا غیرممکن است؛ چراکه کمپانی‌های داخل ایران نمی‌توانند هیچ پولی دریافت کنند.

این تهیه‌کننده و توزیع‌کننده ایرانی امسال فیلم «من می‌ترسم» ساخته بهنام بهزادی را برای حضور در جشنواره کن آماده دارد؛ بهزادی کارگردان باتجربه ایرانی است که در سال ۲۰۱۶ با فیلم «وارونگی» در بخش نوعی نگاه کن شرکت کرده بود. شهابی ادامه می‌دهد: فیلم «من می‌ترسم» که درباره شاعری است که در تلاش است از کشور خارج شود، مراحل سختی را برای ساخت پشت سر گذاشته است و سال گذشته و در میانه‌های تولید با اعمال دوباره تحریم‌ها و کاهش ارزش پول ایران، دستمزد بازیگران و عوامل آن تقریبا دو برابر شد. فیلمبرداری آغاز شده بود و خوشبختانه بازیگران که قرارداد خود را امضا کرده بودند درخواستی برای افزایش دستمزد نداشتند چراکه بهنام بهزادی کارگردان مهمی است. اما بودجه ساخت فیلم از ۵۵۰ هزار دلار به ۷۸۰ هزار دلار افزایش یافت و اگر تولید فیلم هم اکنون آغاز شده بود، بهزادی قادر به تکمیل آن نبود.

از سوی دیگر، کمپانی‌های آمریکایی که با ایرانی‌ها کار کنند، جریمه می‌شوند و به همین دلیل نمی‌خواهند ریسک کنند. همچنین شرکت کردن کارگردانان ایرانی در جشنواره‌ها و جوایز آمریکایی و رویدادهای تبلیغاتی نیز غیرممکن است. محمد اطبایی، دیگر توزیع‌کننده ایرانی ساکن تهران نیز معتقد است کمپانی‌هایی نظیر «مستقل‌های ایرانی» که متعلق به خودش است باید از راه‌حل‌هایی استفاده کنند و هر کس در این حرفه باید حساب بانکی یا یک کمپانی در خارج از ایران داشته باشد؛ در غیر این صورت قادر نخواهد بود فیلم‌ها را بفروشد یا حتی مخارج حضور در بازارهای سینمایی را پرداخت کند. این توزیع‌کننده ایرانی در جشنواره کن امسال، قراردادی با کمپانی فرانسوی «Wild Bunch» برای حق اکران فیلم «متری شیش و نیم» امضا کرده است. این فیلم درباره یک پلیس مواد مخدر سختگیر با بازی پیمان معادی است که با یک سرشاخه بزرگ تولید و توزیع مواد مخدر درگیری دارد. این تریلر هیجانی با سرعت بالا، آسیب‌های مواد مخدر در ایران را محکوم می‌کند. «متری شیش و نیم» در حال تبدیل شدن به پرفروش‌ترین فیلم داخلی سینمای ایران (به استثنای آثار کمدی) است.

اطبایی که مشاور جشنواره‌های ونیز و شب‌های سیاه تالین در حوزه سینمای ایران است عنوان می‌کند تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد ایران موجب کاهش ۳۱ درصدی تولید آثار سینمایی شده و این شمار تولیدات از ۱۶۹ فیلم در سال ۲۰۱۷ را به ۱۱۶فیلم در سال ۲۰۱۸ کاهش داشته است و این اولین تاثیر واضح تحریم‌هاست که شاهد آن هستیم؛ ضمن اینکه سرمایه‌گذاری عمومی و خصوصی نیز در سینما کاهش داشته است. بسیاری از فیلمسازان ایرانی فکر می‌کنند تحریم‌های سیاسی حضور آثار سینمای ایران در جشنواره‌های بین‌المللی را دشوار کرده است. گرچه خود اطبایی شخصا معتقد به این مورد نیست اما می‌گوید تحریم‌ها می‌تواند تاثیرات غیرمستقیم منفی داشته باشند چراکه برای کمیته انتخاب جشنواره‌های سینمایی این مهم است که فیلم‌های انتخابی توسط توزیع‌کنندگان بین‌المللی خریداری ‌شوند و دارای بازوی تبلیغاتی پشت خود باشند. برای کارگردانانی چون جعفر پناهی، تحریم‌ها مشکل‌ساز نیست. فیلم «۳ رُخ» پناهی که سال گذشته جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره کن را کسب کرد، بزرگ‌ترین صادرات سینمایی ایران بود و به کمپانی «Kino Lorber» آمریکا نیز فروخته شد.

تحریم‌ها بر فیلمسازان سطح بالای ایرانی چون اصغر فرهادی نیز تاثیر منفی ندارد و گرچه قانون مهاجرتی ترامپ مانع حضور فرهادی در آمریکا و مراسم اسکار ۲۰۱۷ شد اما فیلم «فروشنده» در نهایت دومین اسکار را نیز نصیب ایران و فرهادی کرد. بابک کریمی از بازیگران ایرانی که در فیلم «فروشنده» و چند فیلم دیگر فرهادی بازی کرده نیز معتقد است فیلمسازان ایرانی همچون گذشته به کار خود ادامه می‌دهند؛ چراکه به زندگی در شرایط بی‌ثبات و نامطمئن عادت کرده‌اند.