موزیسین‌های ایرانی با کدام‌یک از ستارگان موسیقی جهان همکاری کرده‌اند؟
نقشه عبور موسیقی ایران از مرزها
آلبوم مشترک محمد معتمدی و راجرواترز ۲۰ مهرماه رونمایی می‌شود
در همین چند سال اخیر بود که آهنگسازان مطرحی مثل کیهان کلهر و حسین علیزاده، طلسم‌شکنی کرده و باب همکاری با چهره‌های مطرح موسیقی خاورمیانه و جهان را گشودند. اما همین سابقه کوتاه، برگ و بار قابل توجهی را رویاند و آثار مطرحی را خلق کرد. آلبوم‌ها و کنسرت‌هایی که در بازارهای بین‌المللی، بخت یارشان شد و مورد استقبال موسیقی‌دوستان قرار گرفتند. از آلبوم «به تماشای آب‌های سپید» که همکاری حسین علیزاده با ژیوان گاسپاریان ارمنستانی بود تا آلبوم و مجموعه کنسرت‌های«بعد یازدهم/ ناگفته» ساخته حافظ ناظری که نوازندگان آن از چهره‌های قابل توجه موسیقی جهان بودند. رخدادهای دیگری هم در این باره وجود داشته و دارد؛ اما شاید مهم‌ترین اتفاقی که در این روزها می‌شد انتظارش را داشت، انتشار خبر همکاری محمد معتمدی با آهنگساز، نوازنده و خواننده برجسته موسیقی جهان؛ راجر واترز است. بعید است کسی دوستدار موسیقی باشد و راجر واترز را نشناسد. موسیقی‌دان جریان‌ساز انگلیسی که از بنیان‌گذاران گروه معروف «پینک فلوید» بود و آثار معروف و محبوبی مانند «نیمه تاریک ماه» و «دیوار» را خلق کرده است. این دو خواننده در آلبومی به آهنگسازی گروه «تریو جبران» دو قطعه جدا از هم را اجرا کرده‌اند. گروه تریو جبران متشکل از سه برادر موسیقی‌دان فلسطینی به نام‌های سمیر، ویسام و عدنان است.
بیات اصفهان بیخ گوش واترز
نام آلبومی که معتمدی و واترز در آن خوانده‌اند «راه پیمایی» یا « The long march » است که البته قرار است روز بیستم مهرماه به‌صورت رسمی رونمایی شود. شاید بد نباشد بدانید بیستم مهر در ایران روز بزرگداشت حافظ است. معتمدی در باره این آلبوم گفته است: من در این آلبوم یک قطعه خوانده‌ام که نامش The long march است و نام همین قطعه را هم برای آلبوم انتخاب کرده‌اند. برای این قطعه من شعری از اشعار خواجوی کرمانی انتخاب کرده و به‌صورت آوازی بر روی قطعه‌ای از تریو جبران و در «بیات اصفهان» خوانده‌ام. این خواننده موسیقی ایرانی ادامه می‌دهد: مبنای نام‌گذاری این آلبوم و قطعه‌هایش اشعار و متون شاعر معروف فلسطینی «محمود درویش» است که این نام‌ها برمبنای واژگانِ شعریِ «محمود درویش» انتخاب شده است. در واقع خط ربطِ قطعه‌های این آلبوم، سروده‌های محمود درویش است. همچنین یکی از قطعه‌های این آلبوم با عنوان «زمین را بر دوش بگیر» یا « carry the earth» با صدا وشعر «راجر واترز» است. واترز این قطعه را به یادِ چهار پسر‌بچه‌ای ساخته که در سال ۲۰۱۴ در سواحل غزه، توسط رژیم صهیونیستی کشته شدند. این آلبوم با صدای محمود درویش شروع می‌شود و در قطعه دوم اثری با صدای محمد معتمدی شنیده می‌شود. حبیب مفتاح و یوسف هُبِیش نوازندگان سازهای کوبه‌ای در این آلبوم هستند.
پل‌هایی که «السابقون» ساختند
همان‌طور که در مقدمه این گزارش خواندید، بضاعت همکاری‌های موسیقیدانان ایرانی با خارجی‌ها چندان زیاد نیست. بعید نیست که «تک و توک» و جسته و گریخته در سال‌های بسیار دور، همکاری‌هایی وجود داشته باشد؛ اما دست‌کم در سه، چهار دهه اخیر آثار مشترک و همکاری‌های قابل اعتنا انگشت شمارند. سابقون این مسیر، کیهان کلهر و حسین علیزاده و... هستند. آنها که نخستین قدم‌ها را برداشتند تا تولید آثار مشترک ایرانی-خارجی در حوزه موسیقی جان بگیرد و به امروز برسد.
از زوج کلهر-ارزنجان گرفته تا علیزاده - گاسپاریان
شاید بتوان گفت که هرچه کمیت همکاری‌های جدی موسیقیدانان ایرانی و خارجی پایین است، کیفیت بالاست. آثار مشترک کلهر با اردال ارزنجان از ترکیه، شجاعت حسین خان از هند، یویوما از چین، ژائو ژیپینگ از ژاپن، عالیم قاسمف از جمهوری آذربایجان، بروکلین رایدر و ارکستر فیلارمونیک نیویورک از آمریکا، کوارتت کرونوس و گروه سازهای بادی هلند و... او را به یک چهره مطرح موسیقی در سطح بین‌المللی بدل کرد. کیهان کلهر هم از اولین کسانی بود که طلسم همکاری با گروه‌های خارجی را در سال‌های اخیر شکست و هم پرکارترینشان. او به خاطر یکی از همین همکاری‌هایش یعنی در آلبوم مشترکش با گروه جاده ابریشم به رهبری یویوما برنده جایزه گرمی در رشته بهترین موسیقی بین‌المللی شد. در کنار او حسین علیزاده هم آلبوم موسیقی «به تماشای آب‌های سپید» را که همکاری مشترکی با ژیوان گاسپاریان، دودوک نواز برجسته ارمنستانی بود، منتشر کرد. این آلبوم که محبوبیت کم نظیری داشت، توانست در رشته بهترین موسیقی سنتی جهان نیز نامزد دریافت جایزه گرمی بشود. این موفقیت‌ها، دیگر آهنگسازان و خوانندگان ایرانی را ترغیب کرد تا با چهره‌های برجسته موسیقی جهان همکاری‌های مشترکی را آغاز کنند.
حاشیه‌های ناگفته
شاید پر سروصداترین آلبوم مشترک موسیقی آلبوم «بعد یازدهم» بود. حافظ ناظری با حضور تعدادی از نوازندگان مطرح سازهای موسیقی این آلبوم را تولید کرد و به بازار فرستاد. آلبوم او برای مدتی طولانی در صدر پرفروش‌ترین آثار کلاسیک سنتی جهان بود. با این حال در ایران انتقادهای زیادی علیه او مطرح شد. هوشنگ کامکار و علی قمصری از کسانی بودند که اعتقاد داشتند در معرفی آلبوم،غلو شده است. با این حال این آلبوم در ایران هم فروش قابل توجهی داشت و البته بیش از فروش، اجرای زنده برخی قطعات آن در کنسرتی با عنوان «ناگفته» مورد استقبال قرار گرفت. این کنسرت که با حضور شهرام ناظری برگزار می‌شد، بارها در سراسر کشور و به‌ویژه تهران تمدید شد و ادامه پیدا کرد.
از کریس د برگ تا شیلر
شاید معروف‌ترین اثر مشترک موسیقی هنرمندان ایرانی و خارجی، همکاری گروه موسیقی آریان با کریس د برگ باشد. همکاری «کریس دبرگ» و «گروه آریان» در آلبوم چهارم آریان «بی تو با تو» اتفاق افتاد و قطعه «نوری تا ابدیت» به همراه ویدئو کلیپش که به ترانه صلح معروف شد، مورد توجه قرار گرفت. همچنین این قطعه مشترک در آلبوم «The Storyman» که از سوی کریس د برگ در اروپا و خاورمیانه منتشر شد، وجود داشت. این اتفاق در سال ۱۳۸۷ افتاد و مورد استقبال بسیاری از دوستداران موسقی پاپ در ایران قرار گرفت. غیر از این، در همین شهریوری که تازه سپری شده است، خبر دیگری از همکاری یک خواننده ایرانی با یک گروه معروف موسیقی روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت. حجت اشرف‌زاده که بیشتر ایرانی‌ها او را با قطعه «ماه و ماهی» می‌شناسند با همکاری گروه موسیقی شیلر یک قطعه ضبط کرد.
کریستوفر فون دیلن سرپرست گروه آلمانی شیلر که آذرماه سال گذشته برای نخستین بار در تهران روی صحنه رفت و پنج شب اجرا را برای مخاطبان موسیقی الکترونیک رقم زد، در دومین سفرش به ایران و به‌عنوان سورپرایز قطعه «برلین تهران» را برای نخستین بار اجرا کرد؛ قطعه‌ای که شروع پیوند فرهنگی ایران و آلمان در عرصه موسیقی شد. همچنین ضبط موزیک ویدئوی این قطعه با تصاویری از شهر تهران برای پخش در کنسرت‌های این گروه در سراسر دنیا از نکات قابل‌توجه بود. اما همکاری این گروه با ایران تنها به برگزاری کنسرت محدود نشد. فون دیلن با شنیدن صدای اشرف زاده در زمان حضورش در ایران تصمیم به همکاری با این خواننده گرفت و به همین دلیل پس از اتمام تور کنسرت‌هایش در اروپا، دوباره به ایران سفر کرد تا همکاری‌اش با این آوازخوان ایرانی را در یکی از قطعات جدیدترین آلبوم گروهش رقم بزند. فون دیلن به همراه اشرف‌زاده خواننده موسیقی تلفیقی، به ضبط آهنگی برای جدیدترین آلبوم گروه شیلر پرداخت تا تازه‌ترین اثر این گروه مطرح بین‌المللی با آواز ایرانی همراه باشد. همکاری اشرف زاده و گروه آلمانی شیلر در تلفیق موسیقی الکترونیک و آواز ایرانی قرار است در سطح بین‌المللی به انتشار برسد.
باقی ماجرا
همکاری‌های بین‌المللی در حوزه موسیقی سال‌ها است که در کشورهای مختلف به روالی معمول تبدیل شده است. کنسرت‌های مشترک و آلبوم‌های مشترک میان هنرمندان با ملیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف، با استقبال گسترده‌ای از سوی موسیقی‌دوستان، جشنواره‌ها و رویدادهای حوزه موسیقی هم روبه‌رو شده است. همان‌طور که گفته شد در سال‌های اخیر رشد همکاری‌های میان هنرمندان ایرانی و خارجی در حوزه موسیقی شتاب بیشتری گرفته و هر بار خبری از کنسرت یا آلبومی مشترک در رسانه‌ها منتشر می‌شود. اجرای برخی از هنرمندان ایرانی مانند سهراب پورناظری با آنتونیو ری، گیتاریست اسپانیایی و... در رویدادهای مختلفی مانند جشنواره موسیقی فجر یا اجرای گروه‌های موسیقی ایرانی، مراکشی و اسپانیایی همزمان با برگزاری مسابقات فوتبال جام جهانی و... از نمونه‌هایی است که به نظر می‌رسد تولید آثار مشترک موسیقی را به دنبال خواهد داشت و هنرمندان ایرانی نیز بیش از پیش با صنعت و هنر موسیقی جهان پیوند خواهند خورد.
ارسال نظر