بر اساس این گزارش که از سوی بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران تهیه شده، معدن و معدن‌کاری یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های درآمدزای بشر تلقی شده و توجه ویژه‌‌ حاکمیت‌ها و سرمایه‌گذاران در سراسر جهان به این بخش بیانگر اهمیت بالای این حوزه اقتصادی است. صنعت فولاد به‌عنوان یکی از حوزه‌ فعالیت‌های صنعت و معدن در بسیاری از کشورهای بزرگ معدنی و بالاخص ایران، در مقیاس بزرگی بررسی و برنامه‌ریزی می‌شود؛ به‌طوری‌که برای این آلیاژ فلزی با ارزش سند استراتژی تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ هدف‌گذاری شده است. از آنجایی که حوزه صنعت و معدن همواره در مسیر تحقق اهداف خود با چالش‌های متعددی مواجه است، صنعت فولاد نیز از این مورد مبرا نبوده و چالش‌هایی را در زمینه‌های مختلف در مسیر زنجیره ارزش سنگ‌آهن تا فولاد، پیش‌روی خود داشته که تحقق کامل چشم‌انداز تولید ۵۵ میلیون تن فولاد را غیرواقعی می‌کند. براساس سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، افق چشم‌انداز تولید فولاد ایران در سال ۱۴۰۴ دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام است. این در حالی است که تولید فولاد خام کشور در سال ۱۳۹۷ حدود ۲۵ میلیون تن و ظرفیت تولید فولاد خام کشور تا انتهای سال ۱۳۹۷ حدود ۵/ ۳۴ میلیون تن بوده است. این اعداد و ارقام نشان می‌دهد برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد، سالانه به ۱۶۲ میلیون تن سنگ‌آهن نیاز است؛ در صورتی که اگر با ۸۰ درصد ظرفیت کار کنیم برای تولید ۴۴ میلیون تن فولاد، سالانه ۱۳۰ میلیون تن سنگ‌آهن لازم است. آسیب‌شناسی‌ها نشان می‌دهد چالش‌هایی در مسیر تولید ۵۵ میلیون تن فولاد وجود دارد که مهم‌ترین آنها اکتشافات سنگ‌آهن، زیرساخت آب و زیرساخت حمل‌ونقل ریلی است که فعالیت با ۸۰ درصد ظرفیت تولید (تولید ۴۴ میلیون تن فولاد) معضلات این چالش‌ها را کمرنگ‌تر می‌سازد. در ادامه به اختصار به موضوع اکتشافات سنگ‌آهن اشاره می‌شود. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر ۷۶ درصد فولاد ایران به روش قوس الکتریکی آهن اسفنجی‌محور (Based DRI EAF) تولید می‌شود و سهم این روش در تولید فولاد افق ۱۴۰۴کشور تقریبا حفظ می‌‌شود. بنابراین جهت تداوم تولید ۵۵ میلیون تن فولاد سالانه به ۱۶۲ میلیون تن سنگ‌آهن نیاز است که در صورتی که فعالیت با ۸۰ درصد ظرفیت تولید (یا همان تولید ۴۴ میلیون تن فولاد) نیاز به سنگ‌آهن به ۱۳۰ میلیون تن تقلیل می‌یابد. بر اساس روش اقتصادسنجی، میزان مصرف سرانه ایران در افق ۱۴۰۴ برابر با ۲۹۸ کیلوگرم خواهد بود. در این میان، ذخیره زمین‌شناسی سنگ‌آهن ایران حدود ۵ میلیارد تن است که ۳/ ۳ میلیارد تن آن ذخیره قطعی است. از نظر کیفیت، ۹۰ درصد سنگ‌آهن ایران از نوع مگنتیتی با میانگین عیار ۴۶ درصد است که تقریبا با میانگین جهانی برابر است. در حال حاضر، ظرفیت تولید سنگ‌آهن ایران ۸۰ میلیون تن در سال۱۳۹۷ است. جهت ارزیابی ذخایر سنگ‌آهن کشور به‌عنوان اولین حلقه در تأمین زنجیره ارزش سنگ‌آهن تا فولاد، ۳ سناریو تعریف‌شده است که در ادامه می‌خوانید: سناریوی نخست (فعالیت با ۸۰ درصد ظرفیت؛ وضعیت مصرف سنگ‌آهن کشور بدون اکتشافات جدید و افزایش ذخیره): از سال ۱۴۰۴ با تداوم تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال، ذخایر سنگ‌آهن کشور تنها تا ۱۰ سال بعد از این سال، قادر به تأمین مواد اولیه واحدهای تولیدی فولاد خواهند بود و این در صورتی است که فعالیت با ۸۰ درصد ظرفیت ذخایر سنگ‌آهن کشور بدون اکتشافات جدید و افزایش ذخیره، تا ۱۹ سال بعد از ۱۴۰۴، تداوم تولید ۴۴ میلیون تن فولاد را می‌تواند تضمین کند. در صورتی که از ۸۰ درصد ظرفیت تولید فولاد کشور در افق ۱۴۰۴ (یعنی ۴۴ میلیون تن) استفاده کنیم، نیاز به ۱۳۰ میلیون تن سنگ‌آهن داریم که این مقدار سنگ‌آهن برابر با مجموع ظرفیت‌های فعال و قابل تحقق کشور تا سال ۱۴۰۴ خواهد بود، در نتیجه نیازی به واردات سنگ‌آهن نخواهیم داشت و حتی در صورتی که هیچ‌گونه اکتشافات جدیدی نیز صورت نپذیرد، پاسخگوی نیاز کشور خواهد بود. سناریوی دوم (تامین سنگ‌آهن از طریق واردات ۲۸میلیون تن در طرح‌های فولادی نزدیک آب‌های آزاد جنوب): با استراتژی تأمین سالانه ۲۸ میلیون تن سنگ‌آهن مورد نیاز واحدهای فولادی جنوب کشور از طریق واردات از سال ۱۴۰۴ به بعد با نگاه صادراتی ۸/ ۹ میلیون تن فولاد از سال ۱۴۰۴ به بعد، در تأمین خوراک کارخانه‌های فولاد با حداقل عمر مفید ۲۵ سال، کمبود مواد اولیه سنگ‌آهن نخواهیم داشت. در این بررسی نیز به‌طور میانگین ساخت تمام کارخانجات فولادی در سال ۱۳۹۸ در نظر گرفته شده است. سناریوی سوم (تامین سنگ‌آهن از طریق واردات ۵۰میلیون تن در طرح‌های فولادی نزدیک آب‌های آزاد جنوب): با استراتژی تأمین سالانه ۵۰ میلیون تن سنگ‌آهن مورد نیاز واحدهای فولادی جنوب کشور از طریق واردات از سال ۱۴۰۴ به بعد با نگاه صادراتی ۷/ ۱۷ میلیون تن فولاد از سال ۱۴۰۴ به بعد، در تأمین خوراک کارخانه‌های فولاد با حداقل عمر مفید ۳۲ سال، کمبود ماده اولیه نخواهیم داشت.

در این بررسی نیز به‌طور میانگین ساخت تمام کارخانجات فولادی در سال ۱۳۹۸ در نظر گرفته شده است.

دهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار، یکم و دوم بهمن‌ماه در مرکز همایش‌های صداو‌سیما برگزار می‌شود. در این همایش سه نشست تخصصی با موضوع «سنگ‌آهن و فولاد، فرصت‌ها و تهدیدها»، «صادرات، چالش‌های داخلی و تحریم‌های بین‌المللی» و «بررسی مهم‌ترین مسائل روز صنعت فولاد و صنایع وابسته» از برنامه‌های پیش‌بینی شده به‌شمار می‌رود. همچنین «پایش طرح جامع فولاد بر اساس شرایط کنونی»، «صادرات در مواجهه با چالش‌های بین‌المللی و داخلی؛ استفاده از ظرفیت تهاتر»، «فروش داخلی؛ بورس کالا؛ مشکلات و راهکارها»، «برنامه عملیاتی احیا و فعال‌سازی معادن کوچک مقیاس؛ مسوولیت‌ها و اختیارات»، «بومی‌سازی و رونق تولید در صنعت فولاد»، «انرژی، آب، محیط‌زیست و اقتصاد چرخه‌ای در بهره‌وری صنایع فولاد و سنگ‌آهن»، «بهره‌وری، نوآوری و تکنولوژی؛ ارتباط موثر و کارآمد صنعت و دانشگاه و اثرات اقتصادی آن» هفت محور همایش فولاد خواهد بود. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این همایش می‌توانند با شماره تلفن‌های ۴۲۷۱۰۱۸۰ و ۴۲۷۱۰۱۸۶ تماس بگیرند یا به وب‌سایت  http://events.den.ir مراجعه کنند.

اخبار مرتبط