محور اروپا و ژاپن علیه چین

به‌نظر می‌رسد طرح «یک کمربند- یک جاده» چین که قرار است هزاران کیلومتر طرح‌های زیرساختی را با همکاری کشورهای سراسر جهان راه‌اندازی کند، نگرانی‌های اروپا را از افزایش سیطره اقتصادی چینی‌ها و بهره‌گیری از آن برای منافع ژئوپلیتیک پکن افزایش داده است. از همین‌رو اروپا دست به دامان رقیب دیرینه چینی‌ها ژاپن شد تا بتواند با توافقی موازی تحت عنوان برنامه «اتصال به آسیا» در عمل پروژه جاده ابریشم چین را عقیم کند. به‌گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد» به نقل از روزنامه ژاپن‌تایمز، ژاپن و اتحادیه‌اروپا روز جمعه یک توافق زیرساختی را به امضا رساندند تا همکاری و هماهنگی دو طرف برای مقابله با استراتژی « یک‌کمربند- یک جاده» چین ارتقا یابد. شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن و ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اتحادیه‌اروپا این توافق را در راستای افزایش هماهنگی در حوزه پروژه‌های زیرساختی، ترابری و دیجیتال امضا کردند تا ژاپن و اروپا را به هم متصل کنند. این توافق در واقع بخشی از استراتژی «اتصال به آسیا» است که توسط اتحادیه اروپا از سال گذشته کلید خورده است تا نگرانی‌های بین‌المللی از جاده ابریشم جدید چینی‌ها را خنثی سازد. چین قرار است با پرداخت میلیارد‌ها دلار وام به کشورهای مختلف، هزاران کیلومتر از راه‌های مواصلاتی و ریل قطار را در سراسر جهان ایجاد کند.

توافق ژاپن و اروپا بر اهمیت پروژه‌هایی تاکید دارد که از منظر زیست‌محیطی و مالی برای طرف‌های شرکت‌کننده سودآور باشد؛ انتقادی که به طرح یک کمربند- یک راه چین مطرح می‌شود آن است که شرکت‌های چینی در قالب این وام‌ها، کشورهایی را که نمی‌توانند وام را بازگردانند به گروگان خواهند گرفت. یونکر پیش از آغاز مراسم امضای این توافق گفت: «اتصال باید در مفاهیم مالی نیز به‌طور مستمر وجود داشته باشد، ما باید یک جهان متصل و محیط‌زیست پاک را برای نسل‌های آتی به ارث بگذاریم نه تنها بدهی و آلودگی را.» وی افزود: «این توافق همچنین اهمیت اتصال‌های موازی بین تمام کشورها را درنظر می‌گیرد و همه را وام‌دار یک کشور نخواهد کرد.»  درحالی‌که اتحادیه‌اروپا اصرار می‌ورزد که تلاشش برای اتصال‌های زیرساختی با آسیا برای رقابت با طرح جاده ابریشم چین نیست، مقامات آگاه به‌طور غیرعلنی اعلام می‌کنند که مهم‌ترین فاکتور این طرح اروپا، مقابله با جاده ابریشم چینی‌ها بوده است. یک مقام ارشد اتحادیه‌اروپا در همین‌باره به روزنامه ژاپن تایمز می‌گوید: «چین ما را از خواب غفلت بیدار کرد که می‌تواند با همین کارهایی که ما هم انجام می‌دهیم، در راستای نیل به اهداف ژئوپلیتیکی خودش گام بردارد.»

به‌نظر می‌رسد اروپایی‌ها که دهه‌ها است وام، مجوز و همکاری‌ها را در زمینه توسعه به برخی کشورها ارائه کرده‌اند، از آنها به این شیوه استفاده نکرده‌اند و اکنون قصد دارند تا از این ابزار‌ها برای اعمال نفوذ در جهان استفاده کنند.

یک مقام ارشد دیگر معتقد است که در جهان دوقطبی امروز که توسط آمریکا و چین تسخیر شده است، بسیاری از کشورها در سراسر جهان از جایگزین اروپا استقبال می‌کنند. از این‌رو باید این برنامه‌ها در چارچوب یک استراتژی جامع پیاده‌سازی شوند. به‌نظر می‌رسد اروپایی‌ها به شدت نگران افزایش حوزه نفوذ اقتصادی چین به اروپای مرکزی و غربی هستند. با این حال چینی‌ها حتی در اغلب مناطق اوراسیا و اروپای شرقی سلطه اقتصادی عظیمی ایجاد کرده‌اند و نشست‌ها و سرمایه‌گذاری‌های فراوانی در چارچوب گروه کشورهای ۱+۱۷ در بین کشورهای این منطقه و پکن انجام می‌شود.

اگرچه اروپایی‌ها بر لزوم افزایش مقابله‌ها با نفوذ چین در شرق این قاره معترف هستند؛ اما هنوز هم سرمایه‌گذاری اتحادیه در شرق اروپا بیش از چهار برابر چینی‌ها در مدت مشابه است. این مقام می‌گوید هر وصله‌ای به اروپا بچسبد؛ اما فروختن خود با آگاهی آن‌ هم به چینی‌ها غیرقابل قبول است.