راه نجات از تراز منفی آب و برق عكس: ایرنا

زیرا به اعتقاد او محدودیت منابع آب و برق همچنان در تابستان سال آینده پابرجاست. از سوی دیگر به باور وی مطابق ارزیابی‌ها در فصل تابستان عرضه و تقاضا با یکدیگر همخوانی ندارد و معمولا تراز آب و برق بالانس نیست. به اعتقاد روحانی با وجود چنین چالش‌هایی، پیچیدن نسخه‌هایی مانند بارورسازی ابرها و شیرین‌سازی آب دریا راه‌حل اساسی برای فیصله دادن به چالش‌های موجود نخواهند بود. به حداقل رساندن هدررفت منابع آب و برق، مهم‌ترین گامی است که به باور وی، سیاست‌گذار نیرو برای مدیریت و حفظ منابع موجود باید در سرلیست اولویت‌های وزارتخانه متبوعش قرار دهد. روحانی هدررفت شبکه انتقال آب از سد کرج و سدهای مختلف به تهران را در حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد دانست و اعلام کرد باید تمام تلاش‌ها برای صرفه‌جویی مربوط به ثابت شدن همین مقدار هدررفت از شبکه انتقال انجام شود. وی همچنین با اشاره به اینکه تلفات و هدررفت در بخش برق از ۱۵ درصد به کمتر از ۱۱ درصد رسیده است، عنوان کرد که این آمار باید تک‌رقمی شود. سرمایه‌گذاری و تکنولوژی دو اهرمی هستند که برای کاهش هدررفت و تلفات در صنعت آب و برق از سوی رئیس‌جمهور پیشنهاد شد. روحانی گام دوم در زمینه توجه به صنعت آب و برق را مساله رفع چالش مصرف بی‌رویه توصیف می‌کند. به اعتقاد او سیستم‌های هوشمند و تعریف مشوق‌هایی برای ترغیب استفاده مصرف‌کنندگان از این سیستم‌ها می‌تواند یکی از راه‌حل‌های جلوگیری از مصرف بی‌رویه باشد. همچنین در این نشست سیاست‌گذاران نیروی کشور به ریشه‌یابی برخی چالش‌ها در صنعت آب و برق پرداختند و پیشنهادهایی نیز مطرح کردند. وزیر نیرو اصلاح تعرفه مشترکان پرمصرف را راهی برای تامین درآمد بلندمدت دانست و اعلام کرد که با استفاده از ابزار تعرفه می‌توان مشترکان پرمصرف را برای پیوستن به الگوی مناسب مصرف تشویق کرد. معاون وی نیز پیشنهاد داد سوبسیدهای انرژی جمع شود و به کسانی تعلق گیرد که در مصرف انرژی با توجه به قیمت پایین آن در کشور صرفه‌جویی می‌کنند.

صبح روز گذشته در ساختمان اصلی وزارت نیرو، حسن روحانی در جمع وزیر، معاونان و مدیران وزارت نیرو به طرح برخی دغدغه‌ها و حل آن در زمینه صنعت آب و برق پرداخت. در این دیدار برنامه وزارت نیرو در راستای تامین برق مطمئن و پایدار کشور در اوج بار سال ۹۸ و الزامات آن شامل پیش‌بینی تراز تولید و مصرف در پیک سال ۹۸، برنامه راه‌اندازی واحدهای نیروگاه‌های حرارتی، برنامه افزایش ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی، تجدیدپذیر و برقابی، طرح‌های اولویت‌دار شبکه انتقال برق کشور، برنامه‌های مدیریت مصرف، الزامات تحقق برنامه‌های پیک مصرف سال ۹۸ کشور و قرار گرفتن تجهیزات صنعت برق در زمره کالاهای اساسی، برای رئیس‌جمهور تشریح شد. اما روحانی در این دیدار چه مباحثی را درمورد دو صنعت برق و آب مطرح کرد؟ رئیس‌جمهوری آب و برق را دو نیاز زیرساختی و حیاتی برشمرد و مصرف صحیح این منابع را برای امنیت و آرامش‌خاطر مردم ضروری دانست. به‌ اعتقاد روحانی برای تقویت این تفکر، رسانه‌ها در زمینه مصرف صحیح آب و برق باید فرهنگ‌سازی کنند و متولیان هم مبنای اداره منابع آبی کشور را بر پایه ادامه خشکسالی‌ها بگذارند. در این بین مهم‌ترین قدم از دیدگاه وی؛ به حداقل رساندن هدررفت منابع آبی و برقی است. او دقت در متعادل کردن تراز منابع را بسیار حائز اهمیت دانست و خاموشی در برخی از کشورهای پیشرفته را باعث فروپاشی آنان دانست. روحانی با اشاره به اینکه خاموشی ۲۴ ساعته در لندن منجر شد تا انگلستان تا مرز فروپاشی پیش برود، به روایت خاطره‌ای از وزیر نیروی سابق اشاره کرد و گفت: در دوران وزارت مهندس چیت‌چیان، وی به من اعلام کرد اگر یکسری از اقدامات انجام نشود، در تابستان مجبوریم آب تهران را جیره‌بندی کنیم. به‌گفته رئیس‌جمهور اما دولت اقدامات سریعی اتخاذ کرد که اتصال آب سد ماملو یکی از همین فعالیت‌ها بود. روحانی در ادامه به شرایط فعلی منابع آب و برق در کشور پرداخت.

وی معتقد است در فصل تابستان مشکل تامین آب و برق وجود دارد که باید بر همین اساس و اینکه کشور در منطقه خشک قرار دارد، متولیان نیرو مبنای کار را ادامه خشکسالی قرار دهند. رئیس‌جمهوری در ادامه به برخی راه‌حل‌ها که برای کاهش چالش‌‌های صنعت آب و برق در دستور کار قرار گرفته، اشاره کرد. به‌گفته وی حل مشکل آب با بارورکردن ابرها راه‌حل اساسی نیست. به‌اعتقاد وی راهکار اصلی، مدیریت درست آب‌های موجود است و اینگونه مطالب که با باروری ابرها مشکل حل می‌شود، در سال‌های ۴۳ و ۴۴ و رژیم شاهنشاهی مطرح شد و این از نمونه تفکرات شاهانه بوده است. رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه آب را باید درست حراست کنیم، گفت: هدررفت شبکه انتقال آب از سد کرج و سدهای مختلف به تهران در حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد اعلام شده است که آن مقدار هدررفت بسیار مهم است و تمام تلاش‌ها باید برای صرفه‌جویی مربوط به ثابت شدن همین مقدار هدررفت از شبکه انتقال آب انجام شود. روحانی با اشاره به اینکه تلفات و هدررفت در بخش برق از ۱۵ درصد به کمتر از ۱۱ درصد رسیده است، اظهار کرد که این اقدام بسیار مهمی است و باید تلفات در صنعت آب و برق را به‌عنوان اولویت از وزارتخانه نیرو شروع کرد و به آمار تک‌رقمی رسید. به گفته وی سرمایه‌گذاری و تکنولوژی مانعی برای هدررفت و تلفات در صنعت آب و برق است. رئیس‌جمهوری همچنین در سخنانش شیرین کردن آب دریا را نیز به چالش کشید. به اعتقاد وی همه میزان آبی که از دریا برای شیرین کردن باید انجام شود شامل یک درصد است در حالی که اگر از آب درست حراست کنیم، به جای یک درصد تا ۱۰ درصد سود می‌بریم.

رئیس‌جمهور در ادامه اظهاراتش، مساله دوم در زمینه توجه به صنعت آب و برق را مسأله مصرف بی‌رویه یا درست‌ مصرف نکردن توصیف کرد و سپس به خاطره‌ای از امام خمینی(ره) که با سه مشت آب وضو می‌گرفتند اشاره کرد و ادامه داد: این همان عمل صالح است اما برخی هنگام وضو، وسواس و شک به خرج می‌دهند و شیر آب را تا پنج دقیقه نیز باز می‌گذارند.

وی با تأکید بر اینکه باید مردم را با کمک تبلیغات صدا‌و سیما و رسانه به چگونگی درست مصرف کردن دعوت کنیم، گفت: باید در ساعات پیک مصرف، درست مصرف کنیم که هر ساعت پیک مصرف نکردن به معنی عمل نیک و صالح است و ارتقای فرهنگ مردم در این زمینه به ما و حتی خودشان بسیار کمک می‌کند. روحانی با بیان اینکه بسیار مهم است تا فرهنگ درست مصرف کردن و عمل صالح در آب و برق را به همگان نشان دهیم، ادامه داد: هنگامی که برای جلساتی خدمت مقام معظم رهبری حاضر می‌شویم و از اتاقی به اتاق دیگر جابه‌جا می‌شویم، ایشان بلافاصله برق اتاق را خاموش می‌کنند. ما باید به کار درست عادت کنیم. رئیس‌جمهور با بیان اینکه هنگامی که عمل ۸۱ میلیون نفر در کشور درست شود،‌ اثرات بسیار بزرگی در کشور خواهد داشت، تصریح کرد: همه مردم باید در این زمینه کمک کنند تا با گذراندن آموزش‌های مورد نیاز، به مقدار لازم از برق و آب استفاده کنیم. روحانی تصریح کرد: سیستم‌های هوشمند می‌‌توانند در این زمینه به کشور کمک کنند و می‌توان به منازل دارای این سیستم‌ها مشوق‌هایی ارائه کرد و تخفیف‌هایی قائل شد تا مردم به استفاده از سیستم‌های هوشمند تشویق شوند. رئیس‌جمهور از بخش صنعت نیز خواست تا در این زمینه به کمک کشور بیاید و در فصل تابستان و پیک مصرف با سیستم‌های سرمایشی مناسب به مصرف بهینه کمک کند. رئیس‌جمهور با اشاره به ضرورت اصلاح مصرف در مصارف خانگی، گفت: باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که مصرف آب و برق در مصارف خانگی کاهش پیدا کند. به گفته وی هر چند ممکن است سال آینده نیز دچار مشکلاتی در آب و برق کشور باشیم، اما با برنامه‌ریزی خوب می‌توانیم از مشکلات عبور کنیم. در عین حال آغاز سال آبی کشور که از پایان شهریور آغاز می‌شود نیز خوب بوده که امیدواریم ادامه داشته باشد.

روحانی همچنین همکاری بخش‌های مختلف وزارت نیرو با بخش کشاورزی را حائز اهمیت دانست و تصریح کرد: این مهم است که آب مصرفی کشاورزی چه میزان باشد و محاسبه کنیم که برای تولید میوه چه میزان آب و برق مصرف شده و تولید میوه به چه قیمتی تمام شده است. همچنین باید بررسی کنیم که کشت میوه، سبزی و صیفی‌جات در داخل کشور به‌صرفه‌تر است یا باید به کشت فراسرزمینی روی بیاوریم و در دیگر کشورها زمین اجاره کرده و محصولاتی که نیاز به آب زیاد دارند را در آن کشورها که منابع آبی بهتری دارند، تولید کنیم و این اثرات بسیار خوبی می‌تواند برای ما به‌دنبال داشته باشد.

رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه در سفر به تایلند نخست‌وزیر این کشور پیشنهاد کشت برنج توسط ایران در زمین‌های کشاورزی این کشور را ارائه کرد، گفت: در تایلند زمین‌های کشت برنج سالانه ۳ تا ۴ نوبت کشت می‌شود و باید محاسبه کنیم که آیا کشت برنج در داخل کشور به نفع ماست یا باید آن را به کشت فراسرزمینی تبدیل کنیم. البته در دولت این تصمیم را اتخاذ کردیم که کشت برنج تنها مختص به شهرهای شمالی ایران باشد و در شهرها و استان‌هایی که کشت برنج و محصولاتی که نیاز به آب زیاد دارد، انجام نشود. باید کشاورز را به کشت محصولی تشویق کنیم که در ازای زحمتی که برای آن می‌کشد، درآمد هم داشته باشد و برای او به‌صرفه باشد.

روحانی با اشاره به ضرورت توسعه کشت گلخانه‌ای و آبیاری با سامانه‌های نوین که مصرف آب را تا حد زیادی کاهش می‌دهد، گفت: اگر بتوانیم سالانه ۱۰ تا ۲۰ درصد در مصرف آب کشاورزی صرفه‌جویی داشته باشیم، تأثیرات بسیار خوبی خواهد داشت و می‌تواند کار چند سد را برای ما انجام دهد. رئیس‌جمهور با بیان اینکه ایجاد یک سد گاهی اوقات آثار اقلیمی بدی به همراه دارد و منجر به خشک شدن برخی دریاچه‌ها و تالاب‌ها می‌شود و مسایلی را ایجاد می‌کند، خاطر نشان کرد: اقدام دولت در احیای دریاچه ارومیه ۱۴ میلیون جمعیت ایران را نجات داد و اگر روند سابق ادامه پیدا می‌کرد، دریاچه ارومیه خشک می‌شد و گرد و خاک حاصل از آن، کشاورزی را در این مناطق از بین می‌برد و زندگی مردم را دچار مشکل می‌کرد.

روحانی با اشاره به اینکه تابستان به دلیل افزایش مصرف می‌تواند برای مردم و تلاشگران در وزارت نیرو ایام سختی باشد، اظهار کرد: باید در راستای اصلاح فرهنگ مصرف تلاش و از هدررفت‌ها جلوگیری کرده و با کشت فراسرزمینی و اصلاح بذر، شیوه‌های کشاورزی را تغییر دهیم. امروز به گفته وزیر جهاد کشاورزی برخی از بذرها از خارج از کشور وارد می‌شود و دلیل آن این است که استفاده از این بذرها می‌تواند تولید محصول را تا ۳ برابر افزایش دهد و برخی بدون اینکه با مسایل آشنا باشند، فقط عنوان می‌کنند چه نیازی دارد که بذر را از خارج وارد کنیم.

توسعه دیپلماسی برق

رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه امروز در بخش برق به‌دنبال توسعه دیپلماسی برق هستیم، گفت: این اقدام بسیار بزرگی است که می‌توانیم برق را به دیگر کشورها و همسایگان صادر کنیم و اینکه بتوانیم برق را با منطقه و دیگر کشورها تبادل کنیم و بتوانیم به راحتی به شبکه‌های بزرگ آسیا و اروپا وصل بشویم نیز حائز اهمیت است. روحانی با بیان اینکه هیچ دولتی در بخش آب به اندازه دولت یازدهم سرمایه‌گذاری نکرده است و بالاترین بودجه در این بخش انجام شده است، افزود: در بخش برق هم در دولت یازدهم سرمایه‌‌گذاری بسیار خوبی صورت گرفت به‌گونه‌ای که بیش از ۹ هزار مگاوات افزایش ظرفیت در تولید برق داشته‌ایم و از ۷۰ هزار مگاوات به بیش از ۸۰ هزار مگاوات ظرفیت نصب شده رسیده‌ایم و تا آخر سال هم ۱۲ هزار مگاوات به آن اضافه خواهد شد و علاوه‌بر آن با کاهش تلفات و هدررفت برق ۲۵۰۰ مگاوات دیگر هم به آن افزوده خواهد شد. به گفته وی کاری که دولت یازدهم و دوازدهم در بخش آب در غرب کشور انجام می‌دهد و اقداماتی که در زمینه کشاورزی، سدسازی و تونل انجام می‌شود، بی‌نظیر است. رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه باید برای روز مبادا فکر و برنامه‌ریزی کنیم عنوان کرد که از امروز باید برای تابستان سال آینده تلاش کنیم و امیدواریم با کمترین تنش آبی و مشکل در برق همراه بوده و ناراحتی و مشکلی برای مردم به‌وجود نیاید در عین حال باید از مردم هم بخواهیم تا دولت را در این راستا کمک کنند.

روحانی با اشاره به ضرورت تلاش در زمینه نمک‌زدایی در کشور گفت: برخی از نقاط کشور راهی به جز انتقال آب ندارد، اما بسیاری از نقاط کشور از جمله سراسر جنوب و شمال ایران متصل به آب هستند که البته مسائل خاص خود را دارند ما باید سواحل جنوب و سواحل مکران را که اهمیت زیادی دارد آباد کنیم و این کار با آب و برق امکان‌پذیر است و می‌توانیم با احداث نیروگاه‌های خورشیدی و استفاده از برخی نیروگاه‌های کوچک اتمی، انرژی پاک را به این مناطق ببریم.

دو سیاست متولیان نیرو

وزیر نیرو نیز در این دیدار با تاکید بر اینکه اصلاح تعرفه پرمصرف‌ها راهی برای تامین درآمد کوتاه‌مدت نیست، گفت: ما زمانی که با استفاده از ابزار تعرفه بتوانیم مشترکان پرمصرف را برای پیوستن به الگوی مناسب مصرف تشویق کنیم، طبیعتا در بلندمدت خود را از صرف منابع فراوان برای احداث نیروگاه برحذر داشته‌ایم و این مهم منفعت اصلی صنعت برق است. به گفته رضا اردکانیان در حال حاضر وارد مرحله مدیریت توامان عرضه و تقاضا شده‌ایم.

مساله‌ مهمی که باید از حدود ۱۰ سال قبل در دستور کار قرار می‌گرفت و یکی از الزامات اصلی آن همکاری بین بخشی در داخل سازمان دولت و مصرف‌کنندگان بیرونی است. به گفته وی دیگر مجالی برای اینکه هر دستگاهی تنها محدوده کار و وظایف خود را ببیند وجود ندارد. وزیر نیرو ادامه داد: در عرصه مهمی مانند آب با استفاده از تاکیدات موجود در این بخش و سازوکاری که از سوی دولت تصویب شده درصددیم تا امنیت آبی، غذایی و ملاحظات زیست‌محیطی را به شکل توامان برنامه‌ریزی کرده و به پیش ببریم.  اردکانیان گفت: تعرفه وسیله‌ای برای مدیریت مصرف است؛ ما زمانی که با استفاده از ابزار تعرفه بتوانیم مشترکان پرمصرف را برای پیوستن به الگوی مناسب مصرف تشویق کنیم طبیعتا در بلندمدت خود را از صرف منابع فراوان برای احداث نیروگاه بر حذر داشته‌ایم. هر چند ممکن است در کوتاه‌مدت درآمدهای این بخش کاهش پیدا کند ولی در آینده این مهم منفعت اصلی صنعت برق کشور خواهد بود.

معاون وزیر نیرو نیز در این دیدار گفت: باید کاری کنیم که سوبسید‌های داده شده به انرژی جمع شده و به کسانی تعلق گیرد که در مصرف انرژی با توجه به قیمت پایین آن در کشور صرفه‌جویی می‌کنند. به گفته همایون حائری طرح نجات یکی از طرح‌های مهمی است که در بخش برق دنبال می‌شود؛ چراکه کشور ما یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌های انرژی در جهان است و با وجود داشتن ۴/ ۰ درصد GDP جهان ۴ درصد مصرف انرژی را داراست و باید کاری کرد که سوبسید‌های داده شده به انرژی جمع شده و به افرادی داده شود که در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌کنند.