تا پیش از آن جهان تنها انقلاب کشاورزی را تجربه کرده بود که به واسطه آن فرآیند تولید غذا بهبود یافته و فعالیت حیوانات و انسان‌ها برای برآوردن اهدافی از قبیل تولید، حمل ‌و نقل و ارتباطات با یکدیگر ترکیب شده بود. تاکنون مقالات زیادی در مورد انقلاب چهارم صنعتی و اثرات آن نوشته شده است اما جای خالی تاثیر انقلاب چهارم صنعتی بر رشته حسابداری و علوم مالی و زیرمجموعه‌های آن احساس می‌شود. تا کنون چهار انقلاب صنعتی رخ داده است که شرح هر کدام از این انقلاب‌ها و تاثیرات مهم هر یک از انقلاب‌های صنعتی بر حسابداری به شرح زیر است.

۱- انقلاب اول صنعتی

اختراع ماشین بخار موجب صنعتی شدن تولید و سرعت بخشیدن به آن ابتدا در بریتانیا و سپس در کشورهای دیگر شد. بعد از این واقعه است که حسابداری صنعتی پا به عرصه ظهور می‌گذارد و مورد استفاده کارخانه‌داران قرار می‌گیرد.

۲- انقلاب دوم صنعتی

این انقلاب که عصر فولاد، الکتریسیته و نفت است و به عبارتی انقلاب فناوری است با ایجاد خطوط مونتاژ متحرک که هنری‌فورد مبدع آن است اقتصاد مقیاس و تولید انبوه، ادغام‌های عمودی، استاندارد کردن حسابداری و کنترل هزینه‌ها را به همراه خود ‌آورد.

۳- انقلاب سوم صنعتی

این انقلاب که با اختراع PLCها، کامپیوترهای مین‌فرم،

PCها و در اواخر با اینترنت همراه شد علاوه بر استفاده از آنها در فرآیند تولید موجب ظهور سیستم‌های مکانیزه مالی و اداری شد به گونه‌ای که هم موجب سرعت بخشیدن به پردازش اطلاعات و محاسبات پیچیده شد و هم اینکه به مدیران و کارشناسان در تجزیه و تحلیل داده‌ها کمک کرد و در اواخر به سمت یکپارچگی سیستم‌ها و اطلاعات حرکت کرد. طی این دوره نرم‌افزارهای مختلف و متنوعی از جمله سیستم‌های مکانیزه یکپارچه مالی طراحی، تولید و عرضه شد.

۴- انقلاب چهارم صنعتی

با ظهور کارخانه‌های هوشمند و پرینترهای دوبعدی و سه‌بعدی(۳D Printer) که توانایی تولید محصولات میانی و نهایی را دارند، تغییرات عمده‌ای در روش‌های تولید به‌وجود آمد. آنها علاوه بر تولید محصولات کاملا مشابه  مانند خط تولید پیشین، به تولید محصولات کاملا منحصربه‌فرد(Unique) نیز می‌پردازند، بدون اینکه نیاز به توقف، تنظیم و راه‌اندازی مجدد داشته باشند، بنابراین در عمل در یک خط تولید به‌طور همزمان هر دو سیستم تولید مرحله‌ای و سفارش‌کاری را با هم داریم. یعنی خطوط تولید موج چهارم درهم ادغام(Merge) شده‌اند.

در انقلاب چهارم صنعتی که خطوط تولید، انبوه سفارشی(Mass Customization) هستند به چه ترتیبی باید عمل کرد؟ با توجه به اینکه خطوط تولید کاملا منعطف است، قادر خواهد بود بلافاصله بعد از تولید یک محصول، محصولات متفاوت دیگری از لحاظ رنگ، ابعاد، شکل و حتی کاربردهای دیگر تولید کند، تنها چیزی که نیاز است فایل الکترونیک طرح محصول موردنظر است که پیش از این طراحی شده و در کامپیوتر مربوطه ذخیره شده است و با یک دستور به خط تولید هوشمند و یا پرینتر سه‌بعدی(۳D Printer) برای تولید منتقل می‌شود. در آینده حتی مشتریان خودشان هم می‌توانند طرح موردنظر و مطابق با سلیقه خود را به خطوط تولید ارسال کنند. روزی را تصور کنید که داروی مناسب با ژن هر فرد مختص او وبرای او تولید می‌شود. یعنی خدمات پزشکی هم، شخصی‌سازی شده و برای هر فرد متناسب با نیاز او خدمات پزشکی ارائه و دارو تهیه و تولید می‌شود. احتمالا در آینده در داروخانه‌ها دستگاه‌ها یا پرینترهایی قرار داده می‌شود که قرص و کپسول را متناسب با ژن شما برایتان با دوز مشخص قابل‌استفاده فقط برای شما تولید و یا پرینت می‌کند. حتی داروهای مایع را براساس شدت بیماری خاص شما و متناسب با ژن شما ترکیب و ارائه می‌کنند.

به‌طور خلاصه پیشنهاد می‌کنم، برای کارخانه‌های هوشمند که فرایند تولید آنها چند مرحله‌ای است همان‌گونه که دو روش تولید محصول، یعنی «تولیدانبوه» و «تولیدسفارشی» با هم ادغام شده و «تولیدانبوه سفارشی» را ایجاد کرده‌اند در محاسبه بهای تمام شده محصولات این کارخانجات نیز از هزینه‌یابی ترکیبی(Hybrid Costing) استفاده به‌عمل‌ آید. البته برای دسته‌(Batch)‌های کوچک‌تر و در نهایت برای هر محصول سفارشی از همین روش استفاده شود ولی برای محصولات تولیدی به وسیله پرینترهای سه‌بعدی(۳D Printers) چه محصولات مشابه و یکسان تولید کنند و یا محصولات متفاوت، از روش سفارش‌کار(Job Costing) استفاده به‌عمل آید، زیرا فرآیند تولید در یک مجموعه جمع شده و عموما شامل طراحی و اجرا است. بنابراین می‌توان هزینه‌های مستقیم و حتی غیرمستقیم آنها را به‌راحتی شناسایی و بهای تمام‌شده محصول را محاسبه کرد. چنانچه طراحی بیرون از مجموعه و یا حتی توسط مشتری هم صورت پذیرد نیز روش سفارش‌کار سهولت و دقت بیشتری دارد. هرچند در خطوط تولید موج چهارم، جریان اطلاعات با جریان تولید همراه شده و سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچگی برون‌سازمانی هم دارند و داده‌ها در دسترس هستند. این تنها یک پیشنهاد است که امیدوارم با به چالش کشیدن آن، موضوع عمق و گستردگی بیشتری پیدا کند.

اخبار مرتبط