بازار جدید کالای ایرانی

توسعه روابط تجاری با کشورهای اوراسیا موجب شد تا ایران از سال گذشته پیوستن به این گروه را در دستور کار قرار دهد تا به این طریق بتواند به هدف‌گذاری حجم تجارت ۸ میلیارد دلاری دست پیدا کند؛ هدف‌گذاری که می‌توان گفت مناسبات تجاری ایران و اوراسیا براساس آن رشدی چهاربرابری را تجربه خواهند کرد؛ براساس آمار اعلام شده در حال حاضر حجم تجارت ایران و کشورهای منطقه اوراسیا حدود ۲ میلیارد دلار است. اوایل هفته جاری ایران توانست موافقت نامه موقت تجارت ترجیحی را با کشورهای اوراسیا در آستانه قزاقستان به امضا برساند که براساس این موافقت نامه این امکان به طرفین داده می‌شود تا بتوانند از تخفیف‌های گمرکی برای صادرات به کشورهای عضو استفاده کنند، اقدامی که موجب می‌شود دسترسی به بازارهای کشورهای عضو اوراسیا آسان تر شود و این امر زمینه را برای تحقق حجم تجارت ۸ میلیارد دلاری فراهم کند. باتوجه به موافقت‌نامه تجارت ترجیحی و در راستای رسیدن افزایش مبادلات تجارت در توافق نامه منعقد شده میزان نرخ عوارض واردات کالاهای صنعتی برای ایران به‌طور متوسط ۷ درصد کاهش خواهد یافت و این رقم برای کشورهای اتحادیه ۵/ ۳ درصد خواهد بود. کاهش تعرفه پیش‌بینی شده برای کالاهای کشاورزی نیز برای ایران ۱۹ درصد پیش‌بینی شده که این رقم برای اتحادیه اقتصادی اوراسیا ۵ درصد است. تخفیف‌های پیش بینی شده این امکان را به وجود می‌آورند تا شرایط برای دستیابی به هدف‌گذاری ۸ میلیارد دلاری فراهم شود. در توافقنامه تجارت ترجیحی فهرست کالاهای مشمول تعرفه ترجیحی برای اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل گوشت و محصولات چربی، انواع خاصی از شیرینی و شکلات،نهاده‌های دامی، روغن محصولات آرایشی، انواع تجهیزات الکترونیکی و مکانیکی است و ایران مزایای تعرفه‌ای را برای لیست گسترده‌ای از محصولات غذایی، سبزی، میوه‌ها، میوه‌های خشک و مواد ساختمانی، پسته، خرما، انجیر، کشمش، میگو، آب معدنی، رنگ، فرش، مواد شوینده، مواد پلاستیکی دریافت می‌کند.

ایران با هدف توسعه روابط اقتصادی با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (با مجموع مساحت بیش از ۲۰ میلیون کیلومترمربع) که بازار ۱۸۰میلیون نفری را شامل می‌شود، توافق برای برقراری تعرفه‌های ترجیحی را آغاز کرده است. کارشناسان معتقدند، توافق با کشورهای روسیه، قزاقستان، بلاروس، قرقیزستان، ازبکستان و ارمنستان (کشورهای عضور اوراسیا) می‌تواند تمرین رقابت برای تولیدکنندگان داخلی باشد و به ارتقای کیفیت محصولات ایرانی منجر شود. تجارت ترجیحی این امکان را به تولیدکنندگان ایرانی می‌دهد که با ارتقای کیفیت محصولات خود، بتوانند جایگاه مهمی را در بازار ۱۸۰ میلیونی اوراسیا کسب کنند. با توجه به اینکه اتحادیه اقتصادی اوراسیا دربرگیرنده کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و ارمنستان است و کشورهایی مانند چین و مصر برای عضویت در این اتحادیه اعلام آمادگی کرده‌اند و برخی از کشورهای آسیای جنوب شرقی نیز در صف مذاکره برای پیوستن به این اتحادیه هستند، ‌با این شرایط می‌توان گفت اوراسیا به لحاظ نزدیکی جغرافیایی، بازار بزرگی برای صادرات کالاهای ایرانی به‌شمار می‌رود، از این رو برقراری تجارت می‌تواند فرصت‌های بسیار و همه‌جانبه‌ای را برای بخش خصوصی ایران و کشورهای عضو این اتحادیه ایجاد کند. به همین‌منظور به نظر می‌رسد دولت باید در این میان امتیازهایی را به طرف مقابل اعطا کند؛ یعنی بازارهایی را در اختیار کشورهای عضو اوراسیا قرار دهد. زیرا از آنجا که ایران شریک مهمی برای کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به‌شمار می‌رود، همکاری با ایران می‌تواند برای ایجاد ثبات اقتصادی در منطقه از اهمیت بالایی برخوردار باشد. به اعتقاد فعالان اقتصادی توافق‌نامه تجارت ترجیحی اوراسیا گام موثری برای ورود به دروازه‌های تجارت جهانی خواهد بود و بخش خصوصی باید از این فرصت تاریخی استفاده کند و بیش از آن سیاست‌گذاران باید گام‌های اساسی در راستای تثبیت سیاست‌ها در کشور داشته باشند تا به این طریق تجار با مشکل در روند صادرات مواجه نشوند.

مراودات بانکی چالش روابط تجاری

مراودات بانکی از جمله چالش‌هایی است که فعالان اقتصادی معتقدند که برقراری روابط تجاری ایران با کشورهای عضو منطقه اوراسیا را با چالش مواجه خواهد کرد. در این خصوص امیر عابدی رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان نیز با اشاره به اینکه یکی از موارد مهم در رابطه با تجارت با اعضای اتحادیه اوراسیا مسائل بانکی است، می‌گوید: مشکلات مبادلات پولی به جز روسیه با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا قبل از تحریم‌ها وجود داشته و در حال حاضر نیز این مشکلات پابرجاست. به گفته رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان، به نظر می‌رسد بعد از امضای توافق‌نامه مسوولان باید برای رفع مشکلات بانکی با کشورهای عضو وارد مذاکره شوند. رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان عنوان کرد: میربیزنس بانک روسیه یکی از بانک‌های روسیه است که تجار برای مبادلات مالی از آن استفاده می‌کنند البته واردکنندگان از این کشور نسبت به صادرکنندگان به این کشور بیشتر از خدمات این بانک منتفع هستند. وی با اشاره به اینکه مبادلات تجاری ایران و روسیه با روبل و ریال انجام می‌شود، به خبرگزاری فارس گفت: برای برقراری مبادلات تجاری با پول ملی با کشورهایی مثل بلاروس، قرقیزستان، ارمنستان کار بسیار آسانی نیست، زیرا باید حجم مبادلات بین طرفین زیاد باشد. وی درخصوص تاثیر تصمیمات ارزی که در سال جاری گرفته در روند صادرت نیز عنوان کرد: با توجه به اتفاقات و تصمیماتی که طی سال جاری در مورد مدیریت ارز توسط دولت گرفته شد، بخش خصوصی اعتقاد دارد که نفع این تصمیمات ارزی برای واردات کالا است و این سیاست‌ها موانع جدی در جهت صادرات شرکت‌ها و به خصوص بنگاه‌های کوچک ایجاد می‌کند.رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان با بیان اینکه سیاست‌های ارزی اخیر نگرانی‌هایی را در حوزه تجارت به وجود آورده است، بیان داشت: سیاست‌گذاران باید با تثبیت سیاست‌های تجاری اطمینان را به جبهه صادرات و بخش خصوصی بازگردانند. عابدی گفت: تشویق صادرکنندگان کوچک و متوسط در جهت حضور در بازارهای منطقه‌ای توسط دولت، مخصوصا در بلوک اقتصادی اوراسیا حتما به نفع اقتصاد ملی ما خواهد بود. وی با تاکید بر اینکه این موافقت‌نامه دوسویه است و امتیازاتی برای طرفین خواهد داشت، اظهار کرد: توافقنامه تجارت ترجیحی ایران با اوراسیا، اطمینانی را در ثبات تعرفه گمرکی برای طرفین ایجاد کرده که در امر تجارت بسیار حائز اهمیت است. عابدی افزود: برای رفع مشکلات احتمالی این توافق‌نامه هم پیگیری‌های دوره‌ای در مورد اجرا بین گمرکات دو کشور هر چند ماه یکبار برگزار می‌شود.