«دنیای اقتصاد» آمارهای جدید گمرک را بررسی می‌کند
تراز منفی تجارت در نیمسال اول
جدیدترین آمار گمرک ایران از وضعیت قرمز در تراز تجاری کشور در آخر تابستان حکایت دارد. بررسی میزان صادرات و واردات در شهریور ماه نشان می‌دهد که تراز تجاری کشور منفی ۸۰۲ میلیون دلار ثبت شده که نسبت به تراز تجاری کشور در همین ماه در سال گذشته (منفی ۶۲۶ میلیون دلار) وضعیت بدتری را نشان می‌دهد. بررسی میزان صادرات و واردات در نیمه نخست سال ۹۶ نیز نشان می‌دهد که تراز تجاری کشور منفی ۳میلیارد و ۵۱ میلیون دلار ثبت شده که ناشی از پیشتازی واردات به نسبت صادرات کشور است. این در حالی است که در نیمه نخست سال گذشته تراز تجاری کشور مثبت ۷۷۲ میلیون دلار ثبت شده بود.
تحلیلگران در وهله اول این وضعیت را که از ابتدای سال جاری نشانه‌های آن دیده می‌شد، ناشی از عدم اصلاح نرخ ارز به لحاظ تاریخی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین متغیرهای بنیادی اثرگذار در تجارت خارجی کشور ارزیابی می‌کنند. همچنین بازدهی دلار در شهریور ماه امسال نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد که در یک سال گذشته افزایش نرخ ارز سرکوب شده که همین موضوع انگیزه لازم برای صادرات را کاهش داده است.به عبارت دیگر در روند تجاری ایران، عدم اصلاح نرخ ارز همواره به‌عنوان عامل اختلالی اثرگذار بوده و بسته به زمان نیز می‌تواند اثرگذار باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد طی سال‌های گذشته، گروهی با ارائه برخی استدلال‌ها، از اجرایی شدن یک سیاست مناسب ارزی جلوگیری کردند که آثار آن هم اکنون در آمارهای تجاری کشور خودنمایی می‌کند. این وضعیت در حالی است که دو روز پیش معاون اول رئیس‌جمهوری به پیشنهاد وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس کل بانک مرکزی درخصوص محاسبه مابه‌التفاوت نرخ تورم بازار داخلی و خارجی در نرخ تسعیر ارز اشاره و بر لزوم تشکیل کارگروهی متشکل از وزرا و روسای دستگاه‌های اجرایی مرتبط برای بررسی آثار نرخ ارز بر میزان صادرات و تدوین راهکارهایی برای بهبود صادرات غیرنفتی که نقش موثری در وضعیت اقتصادی کشور دارد، تاکید کرد. در کنار این متغیر بنیادی، سناریوهای دیگری نیز در مورد وضعیت تجاری کشور می‌توان متصور بود. برخی کارشناسان تداوم فصلی کاهش صادرات در سال جاری را زنگ خطر برای تجارت کشور می‌دانند و معتقدند اگر این روند در فصل سوم نیز ادامه یابد از رکود صادراتی در گروه‌های کالایی حکایت دارد.
رکود صادراتی را می‌توان به عوامل داخلی و خارجی نسبت داد. در بعد عوامل داخلی کاهش بهره‌وری در صنایع صادرات محور، مقررات محدود‌کننده و نظام بوروکراسی به‌عنوان مانع‌ساز برای صادرات عمل می‌کنند و در بعد عوامل خارجی نیز از دست رفتن بازارهای صادراتی و قیمت‌های جهانی تاثیرگذار هستند. در این میان، کاهش صادرات کشور به لحاظ وزنی را شاید بتوان به دلیل از دست رفتن بازارهای صادراتی یا ایجاد اختلال در روند صادرات برخی کالاها به بازارهای هدف ارزیابی کرد.
حجم واردات و صادرات
براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک، حجم تجارت خارجی در نیمه نخست سال جاری به ۴۴ میلیارد و ۱۳۹ میلیون دلار رسید. بر اساس آمار اعلام‌شده در مدت زمان مورد بررسی واردات کشور به میزان ۱۷ میلیون و ۱۹۵ هزار تن کالا به ارزش ۲۳ میلیارد و ۵۹۵ میلیون دلار ثبت شده است. در نیمه نخست سال جاری همچنین ۵۸میلیون و ۶۳۵ هزار تن کالا به ارزش ۲۰ میلیارد و ۵۴۴ میلیون دلار صادر شده است. با توجه به آمار اعلام‌شده میزان صادرات کالا در مدت زمان مشابه سال گذشته برابر با ۶۱ میلیون و ۳۴۷ هزار تن به ارزش ۲۱ میلیارد و ۲۲۳ میلیون دلار بوده است. بنابراین در مدت زمان مذکور، میزان صادرات به لحاظ وزنی با افت بیش از ۴ درصد و به لحاظ ارزشی نیز با افت بیش از ۳ درصد همراه بوده است. از سوی دیگر میزان واردات کالا نیز در دوره زمانی مورد بررسی نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ وزنی حدود ۸ درصد و به لحاظ ارزشی بیش از ۱۵ درصد رشد را ثبت کرده است.
وضعیت شهریور
مقایسه آمارها نشان می‌دهد که در شهریور ماه امسال میزان صادرات کشور ۳ میلیارد و ۳۵۱ میلیون دلار ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۱۶ میلیون دلار افزایش یافته است. اما واردات کشور در شهریور ماه ۴ میلیارد و ۱۵۳ میلیون دلار ثبت شده که نسبت به شهریور ۹۵ معادل ۳۹۲میلیون دلار افزایش داشته است.
عمده اقلام صادراتی
مهم‌ترین اقلام صادراتی در مدت زمان مورد بررسی، شامل «میعانات گازی»، «پلی اتیلن گرید فیلم با چگالی کمتر از ۹۴درصد به جز نوع پودری»، «پروپان مایع شده»، «سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به جز بنزین» و «متانول» بوده است. ارزیابی آمار صادرات قطعی به تفکیک میعانات گازی، پتروشیمی و سایر کالاها در نیمه نخست سال جاری نشان می‌دهد که صادرات کالاهای پتروشیمی برابر با ۱۴ میلیون و ۸۷ هزار تن به ارزش ۷ میلیارد و ۱۷ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، به لحاظ وزنی افت بیش از ۵ درصد و به لحاظ ارزشی با رشدی بیش از یک درصد همراه بوده است. همچنین در بخش میعانات گازی نیز در دوره مورد بررسی صادرات ۸ میلیون و ۹۷۵ هزار تنی به ارزش ۳ میلیارد و ۵۲۱ میلیون دلار ثبت شده که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی و ارزشی افت بیش از ۵درصد را ثبت کرده است. صادرات سایر کالاها نیز در مدت زمان مورد بررسی نیز برابر با ۳۵ میلیون و ۵۷۳ هزار تن به ارزش بیش از ۱۰ میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی افت نزدیک به ۴ درصد و به لحاظ ارزشی نیز افت بیش از ۵ درصد داشته است.
از سوی دیگر براساس آمار اعلام‌شده کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، کره‌جنوبی و هند پنج مقصد عمده صادراتی کشور در نیمه نخست سال جاری محسوب می‌شوند. بر این اساس، صادرات به چین نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی افت نزدیک به ۲ درصد و به لحاظ ارزشی رشد حدود ۷ درصدی داشته؛ همچنین صادرات به عراق نیز نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته با افت وزنی نزدیک به ۹ درصد و به لحاظ ارزشی با رشد بیش از ۵ درصد همراه بوده است. صادرات به امارات متحده عربی نیز نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی رشدی بیش از یک درصد و به لحاظ ارزشی نیز افت بیش از ۱۷ درصد را ثبت کرده است. صادرات کالا به کره جنوبی نیز در این مدت نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ وزنی رشد بیش از ۱۵درصد را ثبت کرده و به لحاظ ارزشی نیز رشد نزدیک به ۱۳ درصد را دارد. همچنین صادرات کالاهای ایرانی به مقصد هند نیز در نیمه نخست سال جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته رشد وزنی بیش از ۴ درصدی و افت ارزشی بیش از ۶ درصدی را ثبت کرده است. از سوی دیگر، براساس آمار اعلام شده متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی در نیمه نخست سال جاری برابر با ۳۵۰ دلار بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل بیش از یک درصد، افزایش داشته است.
عمده اقلام وارداتی
از سوی دیگر بررسی آمار اعلام شده بیانگر آن است که در نیمه نخست سال جاری اقلام عمده وارداتی به «برنج»، «ذرت دامی»، «وسایل نقلیه موتوری باحجم سیلندر ۱۵۰۰ سی سی تا ۲۰۰۰ سی سی به جز آمبولانس و هیبریدی»، «قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری ردیف ۸۷۰۳ بنزینی با حجم سیلندر ۲۰۰۰ سی‌سی با ساخت داخل ۱۴درصد تا کمتر از ۳۰ درصد به استثنای لاستیک» و «لوبیای سویا» اختصاص داشته است. براساس آمار اعلام شده واردات برنج در دوره زمانی مورد بررسی برابر با ۹۹۶ میلیون دلار بوده که سهم ارزشی بیش از ۴ درصدی را به خود اختصاص داده است. ارزش ذرت دامی نیز برابر با ۷۹۹ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۳ درصد بوده و در کنار اقلام مذکور ارزش «وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر ۱۵۰۰ سی سی تا ۲۰۰۰ سی سی به‌جز آمبولانس و هیبریدی» برابر با ۵۸۲ میلیون دلار بوده و سهم ارزشی بیش از دو درصد داشته است. از سوی دیگر، واردات «قطعات منفصله برای تولید اتومبیل‌سواری ردیف ۸۷۰۳ بنزینی با حجم سیلندر ۲۰۰۰ سی سی با ساخت داخل ۱۴درصد تا کمتر از ۳۰ درصد به استثنای لاستیک» نیز در این دوره زمانی برابر با ۵۵۱ میلیون دلار بوده که سهم ارزشی بیش از ۲ درصد را به خود اختصاص داده است. درخصوص«لوبیای سویا» نیز واردات صورت گرفته برابر با ۴۵۶ میلیون دلار بوده که سهم ارزشی نزدیک به ۲ درصد داشته است.
همچنین براساس آمار اعلام شده کشورهای عمده طرف معامله با ایران نیز در نیمه نخست سال جاری «چین، امارات متحده عربی، ترکیه، کره‌جنوبی و هند» بوده‌اند. با توجه به آمار مذکور واردات از چین به لحاظ ارزشی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، ۵/ ۱۶ درصد و به لحاظ وزنی ۷۶/ ۰ درصد رشد داشته است.
ارسال نظر