البته در این نشست دو دیدگاه وجود داشت. هرچند هر دو، مخالف جداسازی اقلیم کردستان از عراق بودند، اما یک دیدگاه، مسائل سیاسی را ارجح دانست و در مقابل، دیدگاه دیگر، مصلحت تجاری را نیز چاشنی سیاست کرد و به میزان تجارت ایران با اقلیم کردستان عراق پرداخت. گفته می‌شود میزان تجارت ایران با اقلیم کردستان عراق در نیمه اول امسال،‌حدود ۲ میلیارد دلار بوده است. برخی فعالان اقتصادی این حجم از تجارت را برای ایران مهم می‌دانند و از این‌رو خواهان میانجیگری ایران برای حل اختلافات در عراق هستند تا تجارت ما با عراق دچار آسیب نشود. آنها بر این باورند که نمی‌توان آن میزان سرمایه‌ای را که در اقلیم کردستان عراق وجود دارد نادیده گرفت. بنابراین بهتر است وزارت امور خارجه و مقامات ذی‌ربط به دیپلماسی اقتصادی نیز توجه داشته باشند. این گروه از فعالان اقتصادی اعتقاد دارند که ایران نباید اولین کشوری باشد که روابط خود را قطع می‌کند. چراکه جدایی طلبی اقلیم کردستان برای عراق و ترکیه معضل است؛ اما برای ایران این گونه نیست و کردهای ایران تحت‌تاثیر این همه‌پرسی قرار نخواهند گرفت. در نتیجه برای قطع ارتباط نباید عجله کرد. ضمن اینکه به اعتقاد بسیاری از کارشناسان کشوری مانند ترکیه نشان داده که همیشه در جنگ بین حیثیت و تجارت، حفظ روابط تجاری را مهم‌تر دانسته و به روابط خود ادامه داده است. از این‌رو ایران نیز باید ابتدا از مواضع سایر کشورها اطمینان حاصل کند و پس از آن تصمیم بگیرد. دیدگاهی که از بعد سیاسی به این همه‌پرسی نگاه می‌کند، میزان تجارت نام برده با اقلیم کردستان عراق را نادیده نمی‌گیرد اما روابط اقتصادی را برای تصمیم‌گیری در اولویت قرار نمی‌دهد. به گفته آنها، مسائلی که اکنون در اقلیم کردستان عراق پیش آمده، یک پله بالاتر از مسائل اقتصادی است و نمی‌توان به‌خاطر دو میلیارد دلار تجارت با این اقلیم، سیاست‌های نظام را نادیده گرفت. از این رو تا تعیین تکلیف وضعیت اقلیم کردستان عراق، روابط تجاری با محدودیت‌هایی روبه‌رو خواهد بود. در راستای این محدودیت‌ها هم روز گذشته خبری مبنی بر تعطیل شدن گمرک تمرچین پیرانشهر منتشر شد و گفته می‌شود که از امروز نیز تمام گمرکات مستقر در مرز اقلیم کردستان تعطیل می‌شوند. موضوع دیگری که در این باره مطرح شد، تاکید مقامات مسوول حاضر در نشست فارغ از هر دیدگاهی، بر در دستور کار قراردادن سخنان آیت‌الله علی سیستانی مرجع عالی شیعیان عراق بود. ایشان طی پیامی از مسوولان کردستان خواسته است به‌خاطر مردم این اقلیم به اصول قانون اساسی بازگردند. نماینده آیت‌الله سیستانی تاکید کرد: «نسبت به هرگونه جدایی و تقسیم عراق و شکستن تمامیت ارضی و وحدت ملی عراق هشدار می‌دهیم و خواستار حفظ یکپارچگی عراق و وحدت ملت عراق و پرهیز از طایفه‌گرایی و نژادپرستی و تحقق برابری بین همه عراقی‌ها هستیم.» وی اضافه کرد: «دولت مرکزی و پارلمان عراق را به حفظ تمامیت ارضی عراق و نیز رعایت حقوق کردها در چارچوب قانون اساسی فرا می‌خوانیم.» یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق مشترک ایران و عراق در نشست مذکور گفت: بهترین شکل برای حل‌وفصل موضوع جدایی طلبی اقلیم کردستان از عراق همان مساله‌ای است که آیت‌الله سیستانی اعلام فرموده‌اند و امیدوار هستیم که به این مساله در چارچوب قانون اساسی پرداخته شود. روابط اقتصادی با اقلیم کردستان با توجه به حجم صادرات بسیار مهم است؛ اما بخش‌خصوصی در این مسائل قطعا تابع تصمیمات نظام است و از آن تمکین می‌کند. وی ادامه داد: قطعا مسائل آرمانی مهم‌تر از همه مسائل است و آنچه شورای‌عالی امنیت ملی تصمیم می‌گیرد، برای ما اصل است و از تصمیمات شورای‌عالی امنیت ملی و نظام تمکین می‌کنیم. سعید اوحدی، دبیر ستاد توسعه اقتصادی ایران و عراق نیز اعلام کرد که فعالان اقتصادی سیاست انقباضی در پیش گیرند تا سیاست‌های نظام درخصوص مرزهای زمینی هم اعلام شود. با شروع این اتفاقات در منطقه اقلیم کردستان نیز به فعالان اقتصادی توصیه شد فعالیت خود را در این منطقه محدود کنند و بخشنامه‌ای از سوی دبیرکل انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی مبنی بر محدود کردن فعالیت به همه شرکت‌های صادراتی ابلاغ شد. از مدت‌ها قبل منطقه اقلیم کردستان محدودیت‌هایی را برای توسعه روابط اقتصادی ایران ایجاد کرده بود؛ به‌طوری‌که صورت‌ وضعیت‌های شرکت‌های ایرانی به‌طور کامل پرداخت نمی‌شد. به‌دنبال مسائل پیش آمده، دولت برای پشتیبانی از شرکت‌هایی که در عراق فعال بودند و با این مشکلات مواجه شده بودند، مصوبه‌ای برای حمایت از شرکت‌های ایرانی صادر کرد. قطعا ایران تمام تلاش خود را خواهد کرد تا به‌دنبال این مسائل، تصمیمات منطقی اتخاذ شود که به نفع فعالان اقتصادی ایران و مردم کرد عراق باشد. او با بیان اینکه در برقراری روابط تجاری با منطقه اقلیم کردستان تابع سیاست‌های نظام هستیم، اظهار کرد: قطع پروازهای ایران با منطقه اقلیم کردستان یکی از اهرم‌های مبارزه ما است. سیدحمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق هم در این نشست گفت: اصرار داریم که به‌دنبال مسائل پیش‌آمده در اقلیم کردستان روابط اقتصادی کمتر دچار مشکل شود. انتظار می‌رود شورای امنیت ملی نیز با دیدن همه جوانب درخصوص روابط ایران با اقلیم کردستان تصمیم‌گیری کند و تحریم و بستن مرزها آخرین‌ راه‌حل باشد. ما نباید در بستن مرزها و قطع روابط تجاری با منطقه کردستان عراق پیش‌قراول باشیم؛ باید در این زمینه بعد از عراق و ترکیه عمل کنیم. درحال حاضر یک سوم از کل صادرات ایران به عراق به منطقه اقلیم کردستان است؛ روزانه حدود ۲ هزار کامیون از اجناس مختلف، سوخت و گازوئیل به عراق صادر می‌شود که حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ دستگاه از این کامیون‌ها به منطقه اقلیم کردستان صادر می‌شود.

او گفت: پس از اینکه موضوع جدایی‌طلبی اقلیم کردستان از عراق مطرح شد گمرک ایران به‌دنبال اجرای بخشنامه راهداری، مانع ورود کامیون‌های حمل سوخت شامل گازوئیل و بنزین به منطقه اقلیم کردستان شده است. درحال حاضر حدود ۶۰۰ کامیون حامل سوخت شامل گازوئیل و بنزین با ۱۳ هزار تن بار در مرزهای مختلف اجازه ورود به منطقه اقلیم کردستان را ندارند. این درحالی است که این کامیون‌ها پیش از مساله همه‌پرسی بارگیری کرده و عازم منطقه شده‌اند. به نظر می‌رسد برای جلوگیری از خطرات احتمالی با توجه به اینکه بار این کامیون‌ها سوخت است تصمیماتی اتخاذ شود تا مشکل عبور این کامیون‌ها از گمرکات ایران حل شود و این کامیون‌ها اجازه ورود به منطقه اقلیم کردستان را بیابند.  حسینی با اشاره به اهمیت بازار اقلیم کردستان عنوان کرد: باید سعی کرد تا مشکلات پیش آمده در این منطقه را از طریق تعامل و گفت‌وگو حل کرد و تلاش کرد تا رهبران این منطقه از فتوای آیت‌الله سیستانی پیروی کنند و بازی باخت باخت را که شروع کرده‌اند، ادامه ندهند. نمی‌توان انکار کرد که ۵ درصد نفت دنیا در منطقه اقلیم کردستان قرار دارد و این منطقه به اندازه نیجریه دارای نفت و به اندازه قزاقستان دارای گاز است. او افزود: فعالان اقتصادی که به‌صورت رسمی در منطقه کردستان عراق فعالیت کرده‌اند و از پوشش صندوق ضمانت صادرات بهره‌ گرفته‌اند، قاعدتا در صورت بروز هر اتفاقی خسارت آنها از محل منابع صندوق ضمانت صادرات پرداخت می‌شود.

اخبار مرتبط