به مناسبت روز جهانی شیر بررسی شد
شمشیر دولبه افزایش قیمت شیر در ایران
با افزایش نرخ شیرخام محصولات لبنی چقدر گران‌تر می‌شود؟
با تمام حواشی که افزایش قیمت شیر خام با خود به همراه دارد یکی از مهم‌ترین واکنش‌هایی که نسبت به این افزایش قیمت از سوی برخی کارشناسان صورت گرفته، افزایش قیمت محصولات لبنی در پی افزایش نرخ شیر خام است. در واقع برخی هشدار داده‌اند که با توجه به افزایش ۳هزار تومانی نرخ شیر خام در هر کیلوگرم، می‌توان پیش‌برآورد کرد که قیمت محصولات لبنی نیز تا ۳۰درصد افزایش خواهد یافت. این در حالی است که فعالان صنعت لبنیات کشور نیز در خصوص تعلل دولت در اعلام نرخ سه محصول خود معترضند و می‌گویند وقتی دولت خود موجب افزایش هزینههای تولید شده نمی‌تواند انتظار داشته باشد ما تولیدکننده‌ها محصولات تولیدی را با نرخ قبل و بدون افزایش قیمت به بازار عرضه کنیم.
ضریب ۷۵ درصدی شیر خام در قیمت تمام‌شده محصولات لبنی
بر اساس این گزارش در حوزه محصولات لبنی غالبا افزایش هزینههای تولید در چهار بخش صورت می‌گیرد و از همه بیشتر مربوط به شیر خام است. به طوری که به گفته فعالان بخش شیر خام ضریب ۷۰ تا ۷۵درصد دارد؛ به این معنا که ۷۵درصد قیمت تمام‌شده محصول درب کارخانه مربوط به شیر خام است، بقیه نیز مربوط به حقوق و دستمزد، بسته‌بندی و هزینههای سربار همچون هزینههای انرژی، حمل‌ونقل، استهلاک ماشین‌آلات و... است. این در حالی است که بر اساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی، قرار بود از بیستم اردیبهشت ماه قیمت شیرخام ۱۵هزار تومان باشد در حالی که تا پیش از این ۱۲هزار تومان به ازای هر کیلوگرم بوده است. همچنین وزارت جهاد اعلام کرده است که قیمت هر یک‌دهم درصد چربی شیرخام از ۱۵۰ تومان به ۲۰۰ تومان افزایش یابد. به این ترتیب به گفته فعالان صنعت لبنیات حدود ۳۰درصد افزایش هزینههای تولید در چربی شیر بر آنها اعمال شده است.
از سوی دیگر صنعت لبنیات علاوه بر شیر خام امروز با افزایش هزینه حمل‌ونقل نیز به نوعی در کش و قوس است، به طوری که اخیرا وزارت راه و ترابری هزینه حمل‌ونقل را ۳۰درصد به صورت رسمی افزایش داده است. البته به گفته فعالان صنعت این افزایش ۳۰درصدی در واقع ارقام رسمی است و در عمل پشت بارنامه هرچقدر بخواهند می‌گیرند و تولیدکننده نمی‌تواند برای راننده نرخ تعیین کند و حتی در مواردی تا ۵ برابر هم افزایش هزینههای حمل‌ونقل را پرداخت کرده‌اند.
بر اساس این گزارش، افزایش حدودا ۲۷درصدی حقوق و دستمزد در حالی از ابتدای سال اعمال شده که فعالان صنعت لبنیات کشور می‌گویند: ما تا پایان اردیبهشت هیچ افزایش قیمتی در محصولات تولیدی خود اعمال نکرده بودیم و این هزینههای تحمیلی در کنار دیگر هزینه‌هایی همچون «بسته‌بندی» که از اردیبهشت سال گذشته تا اردیبهشت امسال دو برابر شده است یعنی قریب به ۱۰۰درصد افزایش قیمت داشته است، موجب شده هزینههای تولیدی افزایش چشمگیری داشته باشد.
تعلل چند‌ماهه دولت در قیمت‌گذاری سه محصول لبنی و سردرگمی تولیدکننده‌ها
از سوی دیگر فعالان صنعت لبنیات با گلایه از تعلل دولت در اعلام نرخ سه قلم کالایی که از طریق ستاد تنظیم بازار باید تعیین شود، می‌گویند: سازمان‌ها و موسسات ذی‌ربط از اواخر سال قبل با وزارت جهاد، سازمان حمایت و همچنین معاون اول رئیس‌جمهور در خصوص تعیین‌تکلیف شیر خام و قیمت کالاها نامه‌نگاری‌های لازم را انجام داده تا بدانند محصول را با چه نرخی به بازار عرضه کنند، اما هنوز خبری نشده است. سوال این است که فرآیند بوروکراسی و اداری برای تصمیم‌گیری در رابطه با یک عدد چند ماه باید طول بکشد؟
بر اساس این گزارش درخواست فعالان صنعت لبنی اعلام قیمت مصوب سه قلم کالا (شیر کیسه‌ای کم‌چرب، ماست دو و نیم کیلویی کم‌چرب و پنیر ۴۰۰ گرمی نسبتا چرب) است که مشمول قیمت‌گذاری دستوری است. این در حالی است که بقیه کالاها مشمول قیمت‌گذاری محصولات ساخت داخل یعنی هزینه تولید به علاوه درصد مشخصی سود تولیدکننده است.
فعالان صنعت با انتقاد از این تعلل می‌گویند: وقتی دولت در اعلام قیمت‌ها تعلل می‌کند کارخانه‌های لبنی چه کار باید بکنند؟ آن هم در شرایطی که تنها وظیفه ما تامین کالاست بنابراین اگر گفته می‌شود قدرت خرید مصرف پایین آمده و دیگر مسائل رخ داده یک تولیدکننده نهایتا چند ماه می‌تواند تحمل و صبوری کند به طوری که ما تا پایان اردیبهشت ماه قیمت محصولات لبنی را افزایش ندادیم. به عبارت دیگر از اردیبهشت ۱۴۰۱ تا اردیبهشت ۱۴۰۲ هیچ نوسان قیمتی در این حوزه رخ نداده است.
نکته جالب توجه اینکه در حوزه صنایع لبنی غالبا بر اساس هزینه تولید قیمت محصولات هم تغییر می‌کند با وجود این چون هزینه اصلی مربوط به شیرخام است زمانی که نرخ شیر خام افزایش پیدا می‌کند فعالان این بخش نیز قیمت محصولات تولیدی خود را تغییر می‌دهند. این در حالی است که فعالان این حوزه معتقدند علاقه‌ای به افزایش قیمت‌ها ندارند چون اولین کسی که از افزایش قیمت ضرر می‌کند خود تولیدکننده است به دلیل اینکه کاهش مصرف اتفاق می‌افتد. اما وقتی چاره‌ای نیست نمی‌توانند قیمت‌ها را تغییر ندهند و تداوم تولید در گرو افزایش قیمت‌ها در راستای توان تامین مواد اولیه است.
