غول مواد غذایی و بحران گاز اروپا

دنياي اقتصاد : غول مواد غذایی، شرکت نستله SA و رقبای آن دو سال را با اختلالات مربوط به بیماری پاندمی دست و پنجه نرم کردند. در حال حاضر نیز به نظر می‌رسد که شرکت‌‌های بزرگ تولیدکننده مواد غذایی جهان که با نام بیگ فودها معروف هستند در حال آماده‌‌سازی برای تهدید بعدی صنعت غذایی در غرب هستند، زمستانی با گاز بسیار کم برای تامین انرژی کارخانه‌هایشان. اصطلاح «بیگ فود» همچنین می‌تواند برای اشاره به شرکت‌های بزرگ صنایع غذایی و کشاورزی در مقیاس صنعتی استفاده شود. در پاسخ به این تهدید، تولیدکنندگان مواد غذایی از سیاستگذاران درخواست می‌کنند که برای کاهش مصرف انرژی، اجازه دهند کارخانه‌های گازسوز را به نفت‌سوز تبدیل کنند تا قفسه‌های اروپا را مملو از مواد غذایی مانند غلات، نان و ماست نگه دارند، حتی اگر ذخایر گاز طبیعی کشورهای آنها ته بکشد.

ویل هایلار، شریک مدیریت جهانی در شرکت مشاورهOC&C Strategy در این خصوص اظهار کرد: برخی از شرکت‌‌ها با دولت‌ها لابی می‌کنند که در سلسله مراتب مصرف‌‌کنندگان انرژی در کجای آن قرار بگیرند. آنها همچنین می‌گویند برای تضمین عرضه کافی در زمستان، نصب ژنراتورهای انرژی خود و همچنین ذخیره سوخت را آغاز کرده‌اند. این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهور روسیه، با کاهش صادرات گاز در واکنش به تحریم‌ها به دلیل حمله به اوکراین، صنعت اروپا را تکان داد و اتریش، آلمان و ایتالیا بیشترین آسیب‌‌پذیری را در برابر توقف عرضه گاز طبیعی به اروپا داشتند. این امر نه تنها به ترس از کمبود زمستانی منجر شده، بلکه منتج به افزایش قیمت‌ها نیز شده است و هزینه‌های تولیدکنندگان همه‌چیز از مواد شیمیایی گرفته تا خودرو و محصولات غذایی را افزایش می‌دهد.

شرکت‌‌های مواد غذایی چندملیتی از جمله شرکت مک‌‌دونالدز اخیرا اعلام کرده‌اند که مشعل‌‌هایی را در واحدهای تولید خود نصب کرده‌‌اند که می‌تواند سوخت آن سایت‌‌ها را از گاز به نفت تغییر دهد. دکتر اوتکر متعلق به خانواده آلمانی نیز که محصولاتش از پیتزاهای منجمد گرفته تا بیکینگ پودر را شامل می‌شود، مصرف انرژی خود را کاهش داده و در صورت امکان، گزینه استفاده از نفت را به کارخانه‌های خود اضافه کرده است. در شرکت نستله، بهای تمام شده کالاهای فروخته شده نسبت به نیمه نخست سال، ۱۴ درصد افزایش یافت و این شرکت اعلام کرد که انتظار دارد نرخ رشد مشابهی برای کل سال داشته باشد.

 از طرف دیگر، قیمت موادی مانند روغن پالم و گندم از اوایل سال جاری کاهش یافته است، اما قیمت گاز بیش از دو برابر گران‌تر از قبل از حمله روسیه به اوکراین در ماه فوریه شده است. هزینه‌های انرژی بالاتر همچنین میزان هزینه مصرف‌کنندگان را کاهش می‌دهد. مطمئنا، تهدید بیگ فودها به اندازه برخی صنایع مانند تولیدکنندگان مواد شیمیایی، شیشه و فلز نخواهد بود. اما هر گونه افزایش در هزینه‌ها می‌تواند حاشیه سود آنها را نیز کاهش دهد، زیرا شرکت‌های کالاهای مصرفی با افزایش قیمت‌های خرده‌فروشان مخالفت می‌کنند. خرده‌فروشان مواد غذایی اروپایی حتی بیشتر از تولیدکنندگان در معرض خطر هستند، زیرا نیازهای انرژی بالا و حاشیه سود کمتری دارند. به عنوان مثال شرکت مودیز، خرده‌‌فروش مواد غذایی منجمد ایسلندی، بدهی خود را به دلیل نگرانی از افزایش هزینه‌های انرژی و کاهش تقاضای مصرف‌‌کنندگان که باعث می‌شود شاخص‌‌های اعتباری این خواربارفروش کمتر از حد انتظار شود، کاهش داده است.

انرژی سبز

برنامه‌های طولانی‌‌مدت انرژی سبز در شرکت‌‌هایی مانند نستله، یونیلیور و دانون مقاومت آنها را در برابر کمبود گاز تقویت کرده است. اکثر سایت‌‌های نستله و دانون در اروپا در حال حاضر برق را از ژنراتورهای تجدیدپذیر خریداری می‌کنند و اهداف کاهش کربن آنها، هر دو شرکت را از مصرف گاز برای گرمایش دور کرده است. یونیلیور اعلام کرده که ۱۰۰ درصد از برق شبکه تجدیدپذیر استفاده می‌کند و تمهیداتی را در راستای برنامه‌های تولید برق و ایجاد گرمایش در واحدهای خود که کاملا تجدیدپذیر هستند، اندیشیده است.

فرانسوا خاویر راجر، مدیر مالی شرکت نستله می‌گوید ۵ درصد از کارخانه‌هایش ممکن است در معرض خطر کمبود گاز قرار گیرند و هر زمان که ممکن باشد سوخت آنها می‌تواند به نفت تبدیل ‌‌شود. سازنده سوئیسی ویفرهای کیت کت و قهوه نسپرسو نیز اعلام کرد در صورتی که تامین‌کنندگان موجود آن تحت تاثیر قطعی گاز قرار گیرند، درصدد اضافه کردن سهام و تعداد تامین‌کنندگان خود در خارج از اروپا است. در حالی که دولت‌ها احتمالا تولیدکنندگان مواد غذایی را بیش از سایر صنایع در اولویت قرار می‌دهند، تولیدکنندگان کالاهای جانبی مانند صنایع بسته‌بندی نیز ممکن است با کمبود مواجه شوند.

استیو فریمن، مدیر بخش انرژی و مسائل زیست محیطی در کنفدراسیون صنایع کاغذ می‌گوید: اگر شما یک روند قطعی موقت گاز داشته باشید، این اتفاق نیز فورا زنجیره تامین را مختل می‌کند. این در حالی است که تعداد اندکی کارخانه وجود دارند که مواد بسته‌بندی موردنیاز را به تولیدکنندگان مواد غذایی عرضه می‌کنند. تولیدکنندگان محصولات کشاورزی مانند کشاورزان و شرکت‌های فرآوری مواد اولیه مانند نشاسته و شکر نیز به‌شدت نگران آینده خود هستند. به گفته گروه صنعتی FoodDrinkEurope، آنها از گاز طبیعی به منابع انرژی دیگری کوچ می‌کنند و برخی از شرکت‌های فرآوری مواد خام در اوایل سال آینده، تولید خود را آغاز می‌کنند تا فشار تقاضا را در ماه‌های اوج ژانویه و فوریه کاهش دهند.

در حالی که تغییرات آب و هوایی و شیوع کرونا قبل از حمله روسیه به اوکراین، امنیت غذایی جهانی را تضعیف می‌کرد، وضعیت در حال حاضر وخیم‌تر است، به ویژه در کشورهای آفریقایی کم‌درآمد که به واردات مواد غذایی از روسیه و اوکراین وابسته هستند. در سراسر جهان، ۳۴۵ میلیون نفر با ناامنی غذایی حاد مواجه هستند و صدها میلیون نفر دیگر هر شب گرسنه به رختخواب می‌روند. همان‌طور که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد ماه گذشته هشدار داد، خطر واقعی قحطی‌های متعدد در سال جاری وجود دارد.

عدم دسترسی به مواد غذایی صادر شده از روسیه و اوکراین تنها بخشی از مشکل است. کود برای رشد غذاهای اصلی مانند گندم، ذرت و برنج حیاتی است و روسیه و اوکراین هر دو تولید‌کنندگان عمده کودها و تامین‌کنندگان مواد خام مورد استفاده در ساخت آنها هستند. جنگ روسیه، همراه با فشار آن بر گاز طبیعی که یک ماده اولیه کلیدی برای تولید کود است، به کمبود شدید آن کمک کرده است.