آزمون بزرگ در بافت فرسوده

تورج فرهادی، شهردار منطقه ۱۹ درخصوص وضعیت بافت فرسوده این منطقه و راهکارهای رفع آن اظهار کرد: منطقه ۱۹ در غرب پایتخت واقع شده و این منطقه به گونه‌‌‌ای است که به صورت دروازه‌ای به بزرگراه آزادگان و ورودی فرودگاه بین‌المللی امام از مسیر ساوه محدود شده است؛ به عبارت دیگر منطقه ۱۹ پس از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) و شهرآفتاب، عملا دروازه ورودی پایتخت جمهوری اسلامی است و می‌تواند به چارچوبی برای ارائه خدمات دروازه‌ای در کل پایتخت تبدیل شود. حتی از منظر تاریخی نیز با توجه به عبور جاده تاریخی ابریشم از کنار حریم این محدوده، می‌توان برای این منطقه اهمیت تجاری و بازرگانی را متصور شد و همین امروز نیز رگ و ریشه‌‌‌های کارکردهای تجاری در این محدوده به روشنی هویداست و وجود بازارهایی همچون عبدل‌‌‌آباد، نعمت‌‌‌آباد و صالح‌آباد نشان‌دهنده این ظرفیت در شرایط کنونی این محدوده هستند.

وی با بیان اینکه ظرفیت بازرگانی تاریخی در این محدوده یک پتانسیل ارزشمند برای منطقه ۱۹ به شمار می‌رود، گفت: با توجه به تعداد بسیار زیاد کارگاه‌‌‌های کوچک‌مقیاس لوازم خانگی در حاشیه این محدوده و حتی در شهرستان‌‌‌های مجاور، عملا محل عرضه این محصولات در منطقه۱۹ وجود دارد و امروز نیز شاهد آن هستیم که همین ظرفیت، جاذبه بسیار بالایی را برای متقاضیان خرید انواع کالاها به‌خصوص لوازم خانگی و جهیزیه، آن هم با قیمت‌هایی ارزان‌‌‌‌تر از هر مکان دیگری برای مردم سراسر تهران ایجاد کرده است. این رونق کسب و کار به قدری است که قیمت املاک تجاری در این محدوده حتی از املاک تجاری منطقه ۳ و بالای شهر نیز گران‌تر و بالاتر است.

شهردار منطقه ۱۹ با تاکید بر اینکه این منطقه استعداد بالایی در جذب سرمایه دارد، افزود: منطقه ۱۹ عمر کوتاهی در میان بافت شهری تهران دارد و همین جوانی، باعث شده تا ‌درصد بافت فرسوده این منطقه چندان زیاد نباشد و این منطقه از میان سه شاخصه ریزدانگی، نفوذناپذیری و ناپایداری بافت فرسوده، دو شاخصه ریزدانگی و ناپایداری را بعضا داشته باشد؛ بنابراین عملا لکه‌های کوچکی از کل منطقه ۱۹ را می‌توان به عنوان لکه‌‌‌های بافت فرسوده نام‌گذاری کرد.

فرهادی با اشاره به تغییر کاربری زمین‌‌‌های کشاورزی منطقه ۱۹ در گذشته گفت: این زمین‌‌‌ها موقوفه مدرسه مروی، مفرح، جراح تهرانی و مهدعلیا بوده‌اند و عملا بین مالکان و مستاجران، منجر به بروز موضوعاتی شده که ساکنان احساس خطر کنند و بر همین اساس تفکیک اراضی غیرمجاز اتفاق بیفتد؛ این موضوع در کنار نبود ‌سندهای بالادستی و عقب‌ماندگی‌‌‌ها در مدیریت شهری، باعث رشد ارگانیک شهری به خصوص در محدوده نعمت‌‌‌آباد شده است و بیشتر بافت بر اساس تخلفات شکل گرفته ایجاد شده نه بر اساس قواعد شهرسازی؛ از این رو این موارد باعث شده در برخی نقاط شاهد تجمیع سرانه‌ها و در نقاط دیگر شاهد کمبود سرانه‌‌‌ها باشیم؛ بنابراین بیشترین تمرکز ما در این منطقه، یافتن مسیری برای توزیع مناسب سرانه‌های شهری در نقاط و بخش‌های مختلف آن  است.

فرهادی ادامه داد: این درحالی است که در شهر تهران همواره بحث‌های زیادی درخصوص شهرک‌نشینی‌‌‌ها و شهرنشینی از منظر ایرانی اسلامی وجود داشته و حتی با توجه به شعار شهردار تهران مبنی بر تبدیل تهران به عنوان الگوی شهرهای جهان اسلام، مدیریت شهری به دنبال ایجاد نمونه الگوهایی از این شهرک‌ها در مناطق مختلف و به‌خصوص در مناطق جنوبی تهران است؛ یکی از این فضاها یک زمین ۱۲ هکتاری در منطقه ۱۹ است که مدت‌هاست کارشناسان و مشاوران متعددی تلاش دارند با رویکرد ایرانی اسلامی و شاخصه‌های شهرسازی ایرانی اسلامی از جمله تامین فضاهای خصوصی و مرکزیت داشتن مسجد در محلات و دسترسی‌های خاص آن و...، طرح‌هایی را ارائه دهند که یکی از این طرح‌ها در حال نهایی شدن است.

وی ادامه داد: از منظر کارشناسی، شهر به مکانی اطلاق می‌شود که افراد جامعه بتوانند در آرامش در آن زندگی کنند و همان‌طور که ما برای آب، یک ظرف تعریف می‌کنیم، باید ظرفی را در مقیاس و شاخصه‌های زندگی انسان، تحت عنوان شهر تعریف کنیم تا بتواند در این ظرف، به رسالت خودش برسد؛ این درحالی است که امروز شاهد شهرهایی خودرومحور در ایران هستیم که تعاملات اجتماعی و فلسفه وجودی انسان را با تعارضاتی مواجه کرده است. بر همین اساس در شهرک الگو باید این تعاریف به صورت جدی‌تر دنبال شود.

فرهادی در پاسخ به این پرسش که احداث شهرک الگو در منطقه ۱۹ نهایی شده است یا نه، گفت: یک زمین ۱۲ هکتاری برای احداث این شهرک درنظر گرفته شده است ولی هنوز طرح نهایی برای اجرا، به جمع‌بندی نرسیده است و امید است کلنگ‌‌‌زنی آن حداکثر در فصل تابستان و حداقل تا پایان بهار انجام شود.

به گفته فرهادی این شهرک الگو قرار است با محوریت مسجد و بازار و سرانه‌های فرهنگی- اجتماعی و فرهنگی طراحی شود و در بارگذاری آن، خبری از برج یا همان ساختمان‌های بلندتر از ۱۲ طبقه نیست.

شهردار منطقه ۱۹ درخصوص زمان ساخت این شهرک الگو نیز گفت: تعیین زمان دقیق تکمیل این پروژه بستگی به طراحی، تعداد واحدهای درنظر گرفته شده در آن و البته میزان دغدغه‌مندی برای سرعت بخشیدن و نقدینگی دارد، ولی در مجموع اگر تعداد واحدهای احداثی کمتر از ۱۰۰۰ واحد باشد باید در دو سال و در صورت جانمایی واحدهای بیشتر نهایتا طی سه سال به اتمام برسد ولی این زمان قطعا منوط به ظرفیت تامین مصالح، وجود نقدینگی و البته حمیت و دغدغه مسوولان خواهد بود.