دلایل مهاجرت سازندگان مسکن
در ایران تنها پروژه کلان و بلندمدتی که انبوه‌سازان امید داشتند موجب رونق کسب‌وکارشان شود نهضت ملی مسکن بود، اما حرکت لاک‌پشتی در ساخت مسکن ملی و پیشنهاد قیمت‌های غیرمنطقی به سازندگان موجب شد تا فقط در برخی از استان‌ها مورد استقبال قرار گیرد.
البته مهاجرت برای بقا و ادامه فعالیت فقط مختص به صنف انبوه‌ساز نبوده است و اکثر اصناف با این معضل دست و پنجه نرم می‌کنند. بنابراین تغییر سیاستگذاری‌های دولت ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. متن زیر به بررسی دلایل مهاجرت انبوه‌سازان به کشورهای همسایه پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
هزینه‌هایی که بردوش انبوه‌سازان است
در همین زمینه کسری امیریراد، رئیس هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان استان مرکزی گفت: ریشه مهاجرت انبوه‌سازان در سیاست‌های غلط دولت نهفته است؛ یک روز مالیات جدید وضع می‌کند، روز دیگر هزینه تامین اجتماعی را بر دوش انبوه‌ساز می‌اندازد.
از سوی دیگر هزینه شهرداری و سازمان نظام مهندسی امان سازنده را بریده است. نتیجه این سختگیری‌ها چیزی جز فرار سرمایه‌ها نیست که در حال حاضر شاهد آن هستیم.
وی افزود: وضعیت بازار مسکن که نتیجه سیاستگذاری‌های دولت است، کسب و کار سازندگان را تحت تاثیر قرار داده است، چرا که مدام چرخه رکود و جهش قیمتی طی چند سال تکرار می‌شود و سرانجام انبوه‌ساز را از پا درمی‌آورد؛ به طوری که ترجیح می‌دهد کسب و کار خود را تعطیل کند.
امیریراد در پاسخ به این سوال که چرا سرمایه‌گذاران جذب کشورهای همسایه می‌شوند، گفت: در کشورهای دیگر با مشکل کمبود زمین مواجه نیستند و زمین قیمت بالایی هم ندارد.
از سوی دیگر مجوز ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز خیلی سریع صادر می‌شود و سازندگان با قوانین خلق‌الساعه دست و پنجه نرم نمی‌کنند. این در حالی است که در ایران شهرها متناسب با جمعیت گسترش نمی‌یابند و موجب شکل‌گیری بازار سیاه و افزایش قیمت می‌شود. از طرف دیگر مجوز ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز با تاخیر صادر می‌شود.
وی به هزینه‌های ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز در ایران اشاره کرد و گفت: هزینه توسعه فضای آموزشی، شهرداری، تامین اجتماعی و سازمان نظام مهندسی بر دوش انبوه‌ساز است. این درحالی است که در هیچ کجای دنیا بابت ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز از مردم پول نمی‌گیرند که درنهایت تاوان تمام این هزینه‌ها را مصرف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده نهایی می‌دهد که مردم هستند. رئیس هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان استان مرکزی تاکید کرد: هزینه‌های ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز موجب شده از‌نظر قیمت خانه، ایران یکی از گران‌ترین کشورهای دنیا باشد، درصورتی که ارزش پولمان پایین و خانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار شدن بسیار سخت است. به همین علت سازنده ترجیح می‌دهد به کشورهایی نظیر عمان، امارات و ترکیه مهاجرت کند. وی با اشاره به اینکه مهاجرت انبوه‌سازان موجب کاهش تیراژ واحدهای مسکونی می‌شود، گفت: دولت باید هزینه‌های اضافی ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز را حذف کند. از سوی دیگر دولت باید دست از کنترل دستوری بازار مسکن بردارد و دیگر شاهد رکود و جهش قیمت چندساله نباشیم تا بازار ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز برای سازندگان جذاب شود و به کشورهای دیگر مهاجرت نکنند.
امیریراد در پاسخ به این سوال که آیا انبوه‌سازان از ساخت مسکن ملی استقبال کردند یا خیر، گفت: در برخی استان‌ها شاهد بودیم که استقبال شد، اما در برخی دیگر نظیر استان اراک، که شهر گرانی است و نرخ مصالح ساختمانی بسیار بالا است، قیمتی که دولت برای ساخت پیشنهاد داد، منطقی نبود. به همین علت انبوه‌سازان همکاری نکردند.
چالش‌های ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز
همچنین عبدالصمد سلطانیه، نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان استان قزوین تاکید کرد: با توجه به اینکه در شرایط رکود به سر می‌بریم، حتی اگر تیراژ ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز بالا هم برود، واحدهای مسکونی فروخته نخواهد شد. از طرفی قیمت ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز برای سازنده با توجه به قیمت زمین، جواز و خدمات گران تمام می‌شود، به طوری که به سود مورد نظر نخواهد رسید. همچنین سازنده با چالش‌هایی نظیر نبود نیروی ماهر و تسهیلات بانکی مواجه است که موجب می‌شود به کشورهای دیگر مهاجرت کند.
وی اظهار کرد: کشورهای همسایه برای جذب سرمایه‌گذار تسهیلات و زمین ارزان در اختیار سازنده می‌گذارند. از سوی دیگر کشوری نظیر عمان برنامه و چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اندازش برای پنج سال آینده مشخص است و در حال ایجاد یک کریدور تجاری بزرگ است. به این ترتیب سازنده با تغییر کوتاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مدت سیاست‌ها مواجه نیست و می‌تواند با یک نگاه بلندمدت برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری اقدام کند. این در حالی است که در ایران هیچ برنامه بلندمدتی برای ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز وجود ندارد و از آنجا که سیاستگذاری‌ها ناپایدار و بی‌ثبات است، سازنده هم نمی‌تواند در پروژه‌های زیربنایی و بزرگ ورود کند.
سلطانیه با بیان اینکه دولت باید مشخص کند سازنده کجا و برای چه دهکی مسکن بسازد، گفت: متاسفانه ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز به شکل سنتی در حال انجام است و بنگاه‌های سرخیابان مشخص می‌کنند کجا انجام شود. اگر دولت برای سوالات سازندگان پاسخی داشته باشد و از سوی دیگر سازندگان با رکود و جهش‌های چندساله مواجه نباشند، دیگر شاهد مهاجرت آنها نخواهیم بود. نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان استان قزوین همچنین در پاسخ به این سوال که آیا موافق حضور چینیها در بخش ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وساز هستید، گفت: چینیها با ساخت مسکن به قیمت متری ۱۵ میلیون تومان موافقت کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، این در حالی است که سازندگان داخلی با متری ۹ میلیون تومان می‌سازند. از سوی دیگر قیمتی که چینیها پیشنهاد داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند براساس نرخ دلار بالا خواهد رفت و درنهایت احتمال دارد باعث گرانی قیمت مسکن شود.
