قوانین دست و پاگیر در ساخت‌وساز

تمامی سازندگان در گفتمان و حتی نشست‎های رودررو با مدیران شهری متفق‌القول ابراز می‌کنند زمان طولانی صدور پروانه یکی از مشکلات ساخت‌وساز است و این معضل چالش جدی برای شرکت‌ها ایجاد کرده و روند بوروکراتیک آن بسیار زمان‌بر است. به نظر شما چه راهکارهایی می‌توان در این رابطه پیشنهاد کرد؟

البته موضوع به همین مورد خلاصه نمی‌شود و علاوه بر آن قوانین دست‌وپاگیر زیاد دیگری نیز در شهرداری تهران وجود دارد که ما با آن دست به گریبانیم. متاسفانه با وجود اینکه تلاش‌‌‌هایی صورت گرفت تا با الگوبرداری از کشورهای منطقه فعالیت‌های بوروکراتیک شهرداری به سمت سیستمی شدن برود، اما در عمل به جای اینکه شاهد کوتاه‌تر شدن فرآیندها باشیم، مشاهده می‌کنیم پروسه آن طولانی‌تر شده و متاسفانه روز‌به‌روز شاهد پیچیدگی بیشتر و بدتر شدن وضعیت هستیم. شاید بتوان گفت که یکی از دلایل مهم این وضعیت واگذاری بخشی از فرآیند کسب مجوز و نه تمام آن به دفاتر خدمات الکترونیک است. در واقع شهرداری این رویه را برای چابک‌سازی و سرعت بخشیدن به انجام بخشی از وظایف خود انجام داد اما با این واگذاری نه تنها چابک‌تر نشده بلکه همه فرآیند را نیز به دفاتر مذکور نسپرد تا سریع‌تر این مراحل طی شود. البته به زعم مسوولان شهری این قوانین و رویکردها برای سهل کردن و سرعت بخشیدن به فرآیند اخذ مجوزهای ساخت و به نفع سازندگان و مالکان صورت گرفته اما در عمل می‌‌‌بینیم که کار برای سازندگان بسیار سخت‌تر شده است. این موضوعات سبب شده است که ذهن و روان سازندگان فرسوده شده و از سوی دیگر سرمایه آنان مورد تهدید قرار گیرد.

بر اساس تجربه، طی این سال‌ها سازندگان با چه چالش‌های بوروکراتیکی روبه‌رو شده‌اند که در گذشته وجود نداشته است؟ به طور کلی در حرفه شما طی سال‌های اخیر شرایط بهتر یا دشوارتر شده است؟

در گذشته فرآیند اخذ جواز نهایتا دو ماه طول می‌‌‌کشید و سازنده این امکان را داشت که زودتر عملیات اجرایی پروژه‌اش را آغاز کند اما در حال حاضر گاه اخذ جواز ساخت، حتی بیش از یک سال زمان می‌برد که مشخصا نشان می‌دهد این فرآیند نسبت به گذشته تا چه حد دشوارتر شده است و طبیعتا طولانی‌تر شدن این پروسه در نهایت به ضرر سازنده تمام می‌شود. در حقیقت نهادهای ذی‌صلاح و ذی‌نفع با تطویل فرآیند ساخت‌وساز ضرر مالی بسیاری را به سازندگان تحمیل می‌کنند. از سوی دیگر تورم و شرایط ناپایدار بازار منجر به کاهش ارزش پول سازندگان شده و نهایتا بخش قابل‌توجهی از سود سازنده در میانه این چالش‌ها از بین می‌رود. در این میان مشکلات با سایر ارگان‌ها نیز وجود دارد؛ برای مثال قوانین دست‌وپاگیر آتش‌نشانی که مدام عوض می‌شود. از وقتی که شما جواز می‌گیرید تا زمانی که پروژه ساخته شود قوانین آتش‌نشانی تغییر می‌کند که این موضوع سبب مشکلات بسیاری برای سازندگان شده است. تغییر قوانین سبب می‌شود تاییدیه گرفتن از آتش‌نشانی طولانی‌تر شده و گاه مجبور به اعمال تغییراتی در ساختمان باشیم. در حالی که اگر از روز اول همه چیز شفاف و بدون تغییر باشد دچار این مسائل نمی‌شویم. به نظر من قانون باید همانی باشد که موقع اخذ جواز بوده است، اما متاسفانه این موضوع نیز رعایت نمی‌شود.

در حال حاضر یکی ازمشکلات طولانی شدن صدور پروانه‌های ساختمانی مربوط به کمیته تعیین نماست. در این خصوص توضیحاتی بدهید؟

در این میان مساله کمیته نما هم مطرح است؛ به‌خصوص در مورد پروژه‌های خاص که در قالب تنگ قوانین و ضوابط موجود نمی‌گنجد و علاوه بر این گاه اعمال نظرهای سلیقه‌ای و بدون چارچوب منجر به رفت و برگشت‌های بسیار طرح جهت اخذ تاییدیه شده و به نوبه خود موجب می‌شود که روند اجرایی پروژه‌ها به تعویق بیفتد. از دیگر سو باید به هزینه‌های بسیار بالایی که باید برای اخذ جواز متحمل شویم اشاره کنم؛ در حالی که سابقا هزینه‌های اخذ مجوزها تا این اندازه بالا نبود. شفاف نبودن ضوابط و قوانین یکی دیگر از مسائل اصلی سازندگان است و در صورتی که سازندگان بدانند دقیقا چه مسیری را باید طی کنند جلوی اخذ بسیاری از مبالغ مازاد گرفته می‌شود. سازمان نظام مهندسی و سایر نهادهای شهری نیز در افزایش فرآیند بوروکراسی اداری سهیم هستند. همچنین طرح تفصیلی که ۲۲ شرکت مشاور بدون جلسه مشترک با هم آن را برای تهران نوشتند یکی دیگر از دلایل طولانی شدن فرآیند اخذ مجوزهای ساختمانی است.

برای خروج از این بحران‌ها چه باید کرد؟

برای خروج از این بحران‌ها رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای توسط سازمان‌های مربوطه و کاهش مشکلات توسط سایر ارگان‌ها و رعایت ضابطه به جای رابطه لازم است. در مجموع باید بگویم مسائلی که برشمرده شد بخشی از جدی‌ترین مشکلات موجود در این حرفه است؛ وگرنه مشکلات بسیاری در حوزه صنعت ساختمان وجود دارد و باید عزمی راسخ برای حل و فصل آن وجود داشته باشد.