صورت‌های مالی ۹ماهه صنعت بانکی بررسی شد
بانک‌های سود‌ساز ۱۴۰۱
نقش بانک‌ها در اقتصاد ایران
بانک‌ها در ایران نقش مهمی در حوزه ایجاد چرخه سرمایه در کشور و تامین مالی کسب و کارها بر عهده دارند. این نقش عمدتا به دلیل آن است که دیگر بازارهای پولی که برای تامین سرمایه شرکت‌ها کاربرد دارند، در ایران از بلوغ کافی برخوردار نیستند. از جمله این بازارها می‌توان به بازار اوراق قرضه اشاره کرد. به گفته یکی از کارشناسان بانکی، درحال حاضر بیش از 80درصد سهم تامین مالی کسب و کارها در ایران توسط بانک‌ها انجام می‌شود که عمدتا از طریق اعطای تسهیلات صورت می‌گیرد. باقی سهم تامین مالی در ایران هم مربوط به شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌ها و صندوق‌های خطرپذیر است. در نتیجه می‌توان گفت که بانک‌ها نقش موثری در چرخه اقتصادی ایران داشته و درصورتی که این بازیگران اقتصادی در انجام امور خود با مشکل مواجه شوند، کل چرخه اقتصادی کشور با مشکل مواجه خواهد شد. از طرف دیگر این نهادهای پولی به سرچشمه اصلی خلق پول در ایران، یعنی بانک مرکزی متصل بوده و معمولا کسری‌‌‌های خود را با استقراض از این نهاد جبران می‌کنند. در نتیجه اختلال عملکرد بانک‌ها می‌تواند کل نظام پولی کشور را تحت‌تاثیر خود قرار دهد.
بررسی صورت سود و زیان بانک‌ها
بررسی صورت سود و زیان بانک‌های کشور نشان می‌دهد که بانک ملت موفق شده بیشترین میزان سودسازی را نسبت به دیگر بانک‌ها داشته باشد. البته این موضوع امری طبیعی است؛ چرا که این بانک بزرگ‌ترین بانک بورسی کشور محسوب می‌شود. اما از این موضوع مهم‌تر، میزان رشد سود خالص این بانک است. سود خالص بانک ملت طی 9 ماه سال 1401 نسبت به دوره مشابه سال گذشته 260درصد رشد داشته است که این میزان رشد، بیشتر از تمامی بانک‌های بورسی است. بر اساس اطلاعات صورت‌های مالی، سود این شرکت از 4هزار و 735 میلیارد تومان در 9 ماهه سال 1400، به 17هزار و 54 میلیارد تومان رسیده است. پس از بانک ملت، بانک سامان بیشترین میزان رشد را در سود خالص خود تجربه کرده است. بر اساس گزارش صورت سود و زیان 9 ماهه سال 1400، این بانک توانسته بود 958 میلیارد تومان سودسازی داشته باشد که این سود در 9 ماهه سال‌جاری به 2هزار و 742 میلیارد تومان رسیده است و بر این اساس می‌توان گفت این بانک رشد 186 درصدی را در سود خود تجربه کرده است. در جایگاه سوم این جدول، بانک شهر قرار دارد. این بانک موفق شده سود خود را نسبت به مدت مشابه مورد بررسی در سال گذشته، 166درصد افزایش دهد. سود این بانک بر اساس اطلاعات منتشر‌شده در سامانه کدال، از یک‌هزار و 601 میلیارد تومان در دوره 9 ماهه منتهی به آذر 1400، به 3هزار و 465 میلیارد تومان در سال‌جاری رسیده است. عمده این رشد حاصل سودسازی این بانک در بخش خالص درآمد تسهیلات و سپرده‌‌‌گذاری است. این بانک در سال 1400 در این بخش 832 میلیارد تومان زیان ساخته بود. اما در سال 1401 این زیان تبدیل به سود خالص 3هزار و 398 میلیارد تومانی شد.
ضعیف‌‌‌ترین عملکرد در میان بانک‌های سودده
در بحث سودسازی بانک‌ها شاید بتوان گفت که سه بانک کارآفرین، صادرات و رفاه عملکرد ضعیف‌‌‌تری نسبت به دیگر رقبای خود داشته‌‌‌اند. درآمدهای بانک کارآفرین رشد خیلی کمی را تجربه کرده است. این بانک در 9 ماهه سال 1400 حدود 903 میلیارد تومان سود خالص داشته که این درآمد در 9 ماهه سال 1401 تنها 600میلیون تومان افزایش داشته است که از این لحاظ می‌توان گفت سود خالص این بانک تنها 1/ 0درصد رشد کرده است. پس از این بانک، بانک صادرات قرار دارد که سود خالص آن در دوره 9 ماهه منتهی به آذر سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل 8درصد کاهش داشته است. این بانک در سال گذشته موفق شده بود 174 میلیارد تومان سودسازی داشته باشد که این مبلغ در سال‌جاری به 161 میلیارد تومان رسیده است. در نهایت بانک رفاه هم کاهش چشمگیری در سود خود تجربه کرده است. این بانک در دوره 9 ماهه سال 1400 سود 258 میلیارد تومانی داشته که این سود در سال 1401 به 100 میلیارد تومان کاهش یافته است. بر این اساس می‌توان گفت این بانک کاهش 61 درصدی را در سود خالص خود تجربه کرده است. البته باید توجه داشت که بانک رفاه تعداد بسیار زیادی مستمری بگیر داشته که این موضوع هزینه عملیاتی بالایی را بر صورت سود و زیان این بانک تحمیل می‌کند.
بانک‌های زیان‌‌‌ده
بر اساس اطلاعات منتشر‌شده در سامانه کدال، شش بانک از بانک‌های مورد بررسی زیان‌‌‌ده بوده‌‌‌اند. بر اساس این اطلاعات، بیشترین میزان رشد زیان خالص مربوط به موسسه اعتباری ملل است. میزان زیان این بانک طی 9ماهه سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 191درصد رشد داشته است. زیان این بانک از حدود 367 میلیارد تومان در سال 1400 به یک‌هزار و 96 میلیارد تومان در 9 ماهه سال‌جاری رسیده است.
پس از این بانک، بانک پارسیان قرار دارد. میزان زیان این بانک هم نسبت به سال گذشته 29درصد رشد داشته است. بر اساس اطلاعات صورت سود و زیان، زیان خالص این بانک از 5هزار و 998 میلیارد تومان به 7هزار و 726 میلیارد تومان رسیده است.
سومین بانک هم در میزان رشد زیان، مربوط به بانک ایران‌زمین بوده است. زیان خالص این بانک در 9 ماهه منتهی به آذر سال 1401 نسبت به مدت مشابه سال گذشته 24درصد رشد داشته است. زیان این بانک در مدت مورد بررسی سال گذشته 7هزار و 77 میلیارد تومان بوده که در سال‌جاری به 8هزار و 806 میلیارد تومان رسیده است. عملیات جاری واسطه‌گری بانک ایران زمین به دلیل اجرای سیاست‌های کلان بانک مرکزی در راستای سامان‌دهی بازار غیر‌متشکل پولی و انتقال دارایی‌های تعاونی مولی‌الموحدین به این بانک در شرایط ویژه‌ای است. بیش از 60 درصد مجموع دارایی‌های بانک را دارایی‌های انتقالی تشکیل می‌دهد و میزان درآمد عملیاتی آن در قیاس با هزینه جاری(عمدتا سود پرداختی به سپرده‌ها) کمتر است که این امر موجب ایجاد زیان دوره می‌شود.
طی تلاش صورت گرفته مدیریت بانک با وجود رشد سپرده‌های این بانک در 9ماهه منتهی به سال 1401 نسبت به مدت مشابه سال قبل، زیان دوره نسبت به این مدت کاهش یافته است که این امر ناشی از اجرای اصلاحاتی در ساختار مالی این بانک است.
با اجرای فرآیند فروش دارایی‌های این بانک و تعیین تکلیف بدهی‌های تعاونی مولی‌الموحدین زیان انباشته بانک به‌طور کل از بین رفته و این بانک از منظر شاخص‌های عملکردی در رده بانک‌های ممتاز کشور قرار خواهد گرفت. از جمله دیگر بانک‌های زیان‌‌‌ده می‌توان به سرمایه، آینده و دی اشاره کرد.
