کارآفرینی نوآورانه
رقابت؛ چالش اصلی استارت‌آپ‌‌های کرایه دوچرخه
تایر که در برلین واقع شده، می‌گوید تخصصش در ردیابی وسایل و نگه داشتن شارژ آنها، تعمیر و پشتیبانی و طراحی فضای پارکینگ اختصاصی، یک مزیت کلیدی در بازار پرازدحام «میکروموبیلیتی» (جابه‌‌جایی خرد) است که دوچرخه و اسکوتر و دیگر خدمات حمل‌‌ونقل شخصی سبک، ارائه می‌کند. این اپراتور امیدوار است دانشی که در اختیار دارد و از طریق فعالیت در بیش از 560 شهر در 33 کشور به دست آمده، بقای آن را در بخشی که به سرعت در حال رشد است تضمین کند تا به سودآوری قابل اطمینان برسد. با این حال، تایر با یک رقابت تشدیدشده روبه‌رو است، چرا که کیفیت باتری‌‌ها و موتورهای برقی، تکنولوژی گوشی‌‌های موبایل و اخیرا هم تامین مالی از طریق سرمایه‌‌گذاری خطرپذیر بهبود یافته و تعداد استارت‌آپ‌‌های میکروموبیلیتی را در دنیای صنعتی زیاد کرده است.
رقبای تایر را دیگر شرکت‌‌های چندملیتی مثل «لایم» واقع در سان فرانسیسکو، «ووی» واقع در سوئد و همچنین اپراتورهای محلی که صرفا در یک شهر فعالیت می‌کنند، تشکیل می‌دهند. یکی از قوی‌‌ترین رقبای تایر، شرکت کرایه دوچرخه برقی «هیومن‌‌فارست» است که فقط در لندن فعالیت می‌کند. برخی شرکت‌‌ها مثل تایر از سیستم‌‌های «داک‌‌لس» استفاده می‌کنند که یعنی کاربر می‌تواند دوچرخه را در هر جایی از شهر رها کند یا از هر جایی بردارد. اما در خیلی از شهرها، محل پارک دوچرخه‌های کرایه‌‌ای هم تعبیه شده است. گروه دیگری از شرکت‌‌ها، مدل کرایه‌های بلندمدت دوچرخه را دنبال می‌کنند و مثلا اشتراک ماهانه می‌دهند. اما ویل نورمن، کمیسیونر دوچرخه‌‌سواری و پیاده‌‌روی شهرداری لندن، می‌گوید این بخش هنوز «اشباع نشده» است. به گفته او کسب‌‌وکارهایی که می‌خواهند در این حوزه دوام داشته باشند، «باید از مدل کسب‌‌وکار منحصر به فرد برخوردار باشند و تا مدت‌ها نیازی به جذب سرمایه اضافه نداشته باشند».
با این حال، نورمن اضافه می‌کند که تجربه نشان داده لندنی‌‌ها چقدر مشتاق میکروموبیلیتی هستند. بین مارس و اواسط ژوئن امسال، سفر با انواع دوچرخه، 24 درصد بیشتر از همین زمان در سال‌های قبل از پاندمی 2019 بوده است. در ماه‌های ژوئن و ژوئیه امسال، کاربران به‌طور میانگین هفته‌‌ای 45 هزار سفر با اسکوترهای برقی کرایه‌‌ای در لندن داشته‌‌اند. این وسیله، که استفاده از آن در اتوبان‌‌ها ممنوع است، در یک طرح آزمایشی توسط سه اپراتور، از جمله تایر، در دسترس است.
در جاهای دیگر هم همین‌‌طور است. استفاده روزانه از سیستم دوچرخه‌های اشتراکی در نیویورک، از زمان معرفی آن در سال 2013 تا سال 2019 بیش از دو برابر شد و از 22 هزار سفر به 56 هزار سفر رسید. ارقام شرکت «فلاکتو» که داده‌های خدمات حمل‌‌ونقل اشتراکی را جمع‌آوری می‌کند، نشان می‌دهد در 22 شهر اروپایی، سفرهای میکروموبیلیتی- از جمله خودرو، موتور، اسکوتر و دوچرخه برقی اشتراکی - در سه ماه دوم 2022 نسبت به همین زمان در یک سال قبل، 48 درصد بیشتر شده است. نورمن می‌گوید مشخصا این سیستم‌‌ها از محبوبیت زیادی برخوردارند. وین تینگ، مدیرعامل شرکت لایم، می‌گوید شرکتش به دنبال وسایل بهتر است. او می‌خواهد به «بازیگر شماره یک» صنعت خود، از نظر درآمد و استفاده کاربران تبدیل شود. اوبر یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌‌گذاران این شرکت است و در یک دور تامین سرمایه در سال 2018 مبلغ 180 میلیون دلار سرمایه‌‌گذاری کرده است.
به گفته تینگ، شرکت لایم به جای اینکه دوچرخه و اسکوتر آماده بخرد، وسایل اختصاصی خودش را طراحی کرده تا برای مدت طولانی قابل استفاده باشند. هیومن‌‌فارست می‌گوید توانسته با پیشنهاد 10 دقیقه سفر رایگان در هر روز و قبول آگهی در اپلیکیشن خود، 40 درصد بازار دوچرخه‌های برقی کرایه‌‌ای را در اختیار خود بگیرد. تبلیغات حدود 20 درصد درآمد هیومن‌‌فارست را تشکیل می‌دهند.
کارولین ستون، هم‌‌بنیان‌‌گذار هیومن‌‌فارست می‌گوید این عملیات آنها «پردرآمدترین راه‌حل» در میان شرکت‌‌های کرایه دوچرخه برقی در لندن بوده است. فلاکتو محاسبه کرده که دوچرخه‌های هیومن‌‌فارست، روزانه چهار برابر بیشتر از دوچرخه‌های شرکت‌‌های «دات» و تایر مورد استفاده قرار می‌گیرند. شرکت سواپفیتس (Swapfiets) مثل دیگر خدمات آبونمان دوچرخه، ماهانه مبلغی را از مشتریان برای استفاده از دوچرخه‌های معمولی یا برقی، دریافت می‌کند. این شرکت که در هلند، بلژیک، آلمان، فرانسه، اتریش، ایتالیا و بریتانیا فعال است، ضمانت داده که نقص دوچرخه‌هایی را که در دست مشتریان است ظرف 48 ساعت رفع کند. اپراتورهای دیگری مثل «بازبایک» و «برامپتون» خدمات مشابهی ارائه می‌دهند.
مدیر سواپفیتس در بریتانیا می‌گوید با اینکه این سرویس در دسامبر 2020 راه‌‌اندازی شده، تا سپتامبر امسال 3 هزار مشترک در لندن داشته است. نگرانی نورمن این است که مسائل مربوط به تامین سرمایه، بر تلاش‌‌ها برای دور کردن مردم از خودروهای شخصی و افزایش تقاضا برای میکروموبیلیتی سایه بیندازد. «چیزی که ما نمی‌خواهیم، این است که مردم به یک مدل مشخص وابسته شوند و ناگهان با اتمام سرمایه‌‌گذاری خطرپذیر مواجه شویم.»
