انقلاب صنعتی چهارم؛ اکوسیستم همه‌‌جانبه و فرصت‌‌های پیش‌‌روی استارت‌آپ‌‌ها

آيت حسيني مشاور تحول كسب وكار انقلاب صنعتی چهارم انقلاب ارتباطات است. ارتباط بین همه‌چیز، از میز و صندلی گرفته تا روبات‌‌های صنعتی که در لحظه حساس‌‌ترین فعالیت‌‌ها را در محیط‌‌های کارخانه‌‌ای انجام می‌دهند. عنصر ارتباط بین تجهیزات فیزیکی از طریق سنسورهای ارتباطی با فناوری بالا سیستم‌‌های سایبر-فیزیکی (Cyber-Physical System (CPS را ایجاد می‌کند که باعث می‌شود داده‌های انبوهی در لحظه تولید شود.

انقلاب صنعتی چهارم شامل فناوری‌‌های دیجیتالی است که گردآوری و تحلیل داده‌ها، تبدیل آن‌‌ به اطلاعات کاربردی و انتشار این اطلاعات به‌صورت لحظه‌‌ای در محیط‌‌های صنعتی و کارخانه‌ها را ممکن می‌کند که باعث می‌شود تصمیم‌گیری بهتر و سریع‌تر انجام شود.

آنچه با گسترش این نوع فناوری‌‌ها برای صنایع مهم است موضوع یکپارچگی کامل زنجیره ارزش است. قابلیت کنترل و مدیریت اتصال‌‌ها و فرآیندهای داخلی در زنجیره ارزش دارایی جدیدی برای مدیران ارشد صنایع به وجود می‌‌آورد. آنها می‌توانند فعالیت‌‌های تصمیم‌گیری خود را بهینه کنند و این امکان برایشان به وجود می‌‌آید که بتوانند در مواقع بحرانی در لحظه و با کمترین هزینه دست به تصمیم‌گیری بزنند و نتایج آن را نیز در کمترین زمان مشاهده کنند.

انقلاب صنعتی چهارم دو نتیجه و اثر مهم داشته است که یکی افزایش قابلیت مدیریت پویا و چابک زنجیره ارزش و دومی امکان ایجاد شبکه همکاری با نهادهای دولتی، مراکز تحقیقاتی، شرکت‌‌های مشاوره‌‌ای و استارت‌آپ‌‌ها برای توسعه و انتشار فناوری‌‌های برهم‌‌زننده است. با توجه به اینکه کارخانه‌ها هر روز اتصال بیشتری به فناوری‌‌های دیجیتال پیدا می‌کنند و امکان تولید داده‌های انبوه لحظه‌‌ای توسط آنها بیشتر می‌شود زمینه همکاری آنها با استارت‌آپ‌‌ها فراهم شده است و در سال‌های آینده بیشتر شاهد توسعه فناوری در قالب همکاری مشترک بین آنها خواهیم بود.

زمینه‌هایی که استارت‌آپ‌‌ها می‌توانند به صنایع کمک کنند شامل همه زنجیره ارزش می‌شود از تامین مواد اولیه گرفته تا خدمات پس از فروش. در ادامه به برخی از فرصت‌‌های موجود که در نتیجه استفاده از فناوری‌‌های دیجیتال در کارخانه‌ها به وجود آمده‌‌اند اشاره می‌کنیم.

توسعه و خرید: در مرحله توسعه و خرید ایجاد زیرساخت‌‌های امن ارتباطی بین تولیدکننده و تامین‌‌کنندگان مختلف حائز اهمیت است. فناوری تبادل داده‌های الکترونیکی (EDI) مبتنی بر وب می‌تواند هزینه‌های مختلف برقراری ارتباط را کاهش دهد و زمینه  را برای ارائه محصولات فناورانه فراهم می‌کند.

تولید: مهم‌ترین مساله در تولید متناسب‌‌سازی میزان تقاضا و تولید است که در انقلاب صنعتی چهارم و با ایجاد فناوری‌‌های ردیابی جدید امکان برآورد تقاضای تولید درلحظه فراهم شده است. شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان می‌توانند راهکارهای متنوعی برای حل مساله تطبیق تولید و تقاضا ارائه کنند.

حمل و نقل و ترابری: ایجاد سیستم‌‌های ردیابی درلحظه و مدیریت موجودی انبار در همه مکان‌‌ها و انبارها امکان توسعه محصولات تحلیل داده، گزارش‌‌گیری و حسابداری ابری را ایجاد کرده است.

فروش و بازاریابی: کانال‌‌های ارتباط با مشتریان چندگانه از طریق موبایل، وب‌سایت‌‌ها و بازارگاه‌های آنلاین فعالیت‌‌های بازاریابی و فروش کارخانه‌ها را متحول کرده است و فرصت‌‌های بسیاری را برای تیم‌‌های نوآور و خلاق که بتوانند راهکار کم‌‌هزینه و مطمئنی را ارائه کنند به وجود آورده است.

خدمات مشتریان: هر نوع خدمات درلحظه‌‌ای که نیاز مشتری را بعد از فروش بتواند حل کند قابلیت تبدیل شدن به محصول را دارد. در این بخش از زنجیره ارزش نیز اقیانوسی از فرصت‌‌ها برای توسعه فناوری‌‌های مدرن و محصولات نوآورانه برای ایجاد وفاداری در مشتری و مدیریت بازخوردهای آنها برای کارخانه‌ها وجود دارد.

برای بهره‌‌برداری از این فرصت‌‌های ایجاد شده لازم است شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان و استارت‌آپ‌‌ها نگاه استراتژیک و هوشمندانه‌‌ای داشته باشند. شرکت‌‌های نوپایی که با استفاده از فناوری‌‌های نوظهور محصولات نوآورانه توسعه داده‌‌اند باید الزامات ورود به بنگاه‌های بزرگ را بررسی کنند و قابلیت اتصال و توسعه محصولات خود در خط‌‌های تولیدات صنعتی را پیدا کنند. این امر تنها از طریق تجربه به دست می‌‌آید. نشستن در آزمایشگاه‌ها یا مراکز نوآوری کاری از پیش نخواهد برد. توسعه فناوری فقط جنبه فنی ندارد و جنبه اجتماعی و سیاسی آن در فرآیند تجاری‌‌سازی پررنگ‌‌تر است. ایجاد زیرساخت‌‌های حقوقی، طی روال‌‌های قانونی و بوروکراتیک و مستندسازی حرفه‌‌ای مطابق با نیازهای صنایع الزامی است.

اغلب شرکت‌‌های نوپا گلایه دارند که از فناوری‌‌هایی که آنها در سطح بالایی توسعه داده‌‌اند بهره‌‌برداری لازم نمی‌شود. در صورتی‌که واقعیت پیچیدگی کار با بنگاه‌های اقتصادی بزرگ را نمی‌شود نادیده گرفت. حساسیت‌‌ها، روش‌های کار و ریسک به‌‌کارگیری محصولات جدید در خط تولید متفاوت از محیط‌‌هایی است که استارت‌آپ‌‌ها در آن فعالیت می‌کنند. شکاف‌‌های امنیتی و اطلاعاتی، نقص در تولید، از بین رفتن زیرساخت‌‌ها و موارد مشابه هزینه‌های جبران‌‌ناپذیری برای صنایع خواهد داشت که بررسی و مواجه شدن با این ریسک‌‌ها نیازمند صرف زمان زیاد و داشتن ابزارهای سنجش دقیق است که باعث می‌شود شرکت‌‌های نوپایی که تجربه کار در محیط‌‌های بزرگ اینچنینی را ندارند قادر به انجام آن نباشند و خیلی زود تلاش برای ارائه محصولات فناورانه خود را رها کنند.