چگونه نوآوری در شرکت تضمین می‌شود؟
اما ماهیت قابلیت سازمانی چیست؟ هر قابلیت سازمانی خود از ترکیبی از روتین‌هایی تشکیل می‌شود که خود از دانش (Knowledge)، مهارت (Skill)، هماهنگی (Coordination) و ارتباطات داخلی (Internal communication) تشکیل می‌شوند. روتین‌های سازمانی به مثابه «ژن‌های» شرکت مبنای هرگونه تغییر و تحول در سازمان تلقی می‌شوند و اساسا نقش حافظه سازمان را نیز ایفا می‌کنند. به عنوان مثال قابلیت بازاریابی تشکیل دهنده انواع روتین‌های مرتبط هستند که ازدانش بازاریابی، مهارت‌های مختلف در بازاریابی، هماهنگی‌های لازم در درون کارکرد بازاریابی و ارتباطات داخلی در درون واحد بازاریابی یا خارج از آن تشکیل شده‌اند. تعاملات مابین عناصر تشکیل دهنده روتین‌های بازاریابی منجربه شکل‌گیری الگوهای پیچیده اجتماعی-فنی می‌شوند که تابعی از ماهیت سازمان و محیط پیرامون آن است. بنابراین چنان‌که ملاحظه می‌شود قابلیت‌های سازمانی ماهیتی پیچیده واجتماعی دارند واساسا مبتنی بر زمینه (Context-based) هستند.
قابل ذکراست که این قابلیت‌ها وابستگی شدیدی به مسیر طی شده سازمان در طول زمان دارند وچون تابع دانش و مهارت هستند مقوله یادگیری می‌تواند مبنای توسعه آنها باشد. با توجه به تعریف، قابلیت‌های سازمانی شرکت را می‌توان مجموعه‌ایی ازدانش و مهارت نیز توصیف کرد. به عبارت دیگر مصدر تفاوت شرکت‌ها دربازار رقابت می‌تواند دانش ومهارت نهفته در متن شرکت باشد که حسب شرایط و اقتضائات محیطی می‌تواند تغییر کند و شرکتی برتری بهتری نسبت به رقبای خود پیدا می‌کند که دانش و مهارت جدیدتری توسعه و مساله‌های خود را حل کند. اما سوال کلیدی اینجاست منبع به‌روزرسانی روتین‌های سازمانی که تابع دانش و مهارت هستند چیست؟ اساسا دانش ومهارت جدید در سازمان چگونه ایجاد و توسعه می‌یابد. به عبارتی دیگر سازمان به قابلیت دیگری نیازمند است که اسباب خلق دانش و مهارت‌های جدید شود یا مهارت‌ها و دانش موجود را بهبود دهد. قابلیتی که به‌طور پیوسته به به‌روزرسانی یا توسعه قابلیت‌های جدید و موجود کمک کند، تا به واسطه آن درسازمان شاهد محصولات، فرآیند‌ها، مدل‌های کسب و کار، ساختارهای سازمانی، فناوری‌ها، بازارهای جدیدتری نسبت به رقبا شود.
ممکن است در ذهن شما مساله نوآوری شکل بگیرد که احتمالا این قابلیت همان قابلیت نوآوری است. ازیک منظر می‌تواند درست باشد اما آن قابلیت‌هایی که در سازمان عامل چنین تحول بزرگی می‌شوند که دائم دانش و مهارت‌های سازمان را توسعه یا ارتقا دهند تنها قابلیت نوآوری نیست بلکه مجموعه‌ای از قابلیت‌های سازمانی هستند که بتوانند از پس این امر مهم برآیند. قابلیت‌هایی که مسوول توسعه کلیه قابلیت‌های سازمانی دیگر هستند. به عبارتی این قابلیت‌ها تضمین‌کننده آینده پایدار شرکت در بازارهستند. این قابلیت‌ها را قابلیت‌های پویا (Dynamic capabilities) می‌گویند. قابلیت‌های پویا می‌توانند روتین‌های روزمره شرکت را معطوف به تحولات محیطی تغییردهند. به عبارت دیگر قابلیت‌های پویا مانند سلول‌های مغز استخوان (نوعی سلول که موجب بهبود سلول‌های موجود بدن و ایجاد سلول‌های جدید می‌شوند) ضمن اینکه خود از جنس قابلیت هستند اسباب بهبودی و توسعه سایر قابلیت‌های شرکت‌اند. شرکت برخوردار از قابلیت‌های پویا سود فردایش تضمین شده است. وجود سطح بالایی از قابلیت‌های پویا درهرشرکتی به معنی توان آن شرکت برای خلق و حضوری پایدار در اقیانوس آبی (Blue ocean )است واین یعنی تضمین مزیت رقابت پایدار.
شرکتی که مسلح به این قابلیت‌ها باشد دائما با ترکیب خلاقانه منابع، پیکربندی جدیدی ازمنابع، دانش و مهارت را در شرکت ایجاد می‌کند که بتواند شرایط جدید محیطی را پوشش دهد. کاری که شرکت نوکیا از پس آن برنیامد و میدان را به رقبای خود واگذار کرد. تولید محصول جدید در بازار به معنای توان شرکت درخلق دانش ومهارت‌های جدید است که در پیکربندی متفاوتی خود را به نمایش می‌گذارد. بازاریابی برتر یعنی برخورداری از دانش و مهارت جدیدتر در بازاریابی. تولید برتر یعنی برخورداری از فناوری مدرن‌تر که خود مبتنی بر ترکیب‌بندی جدیدی از منابع است. بنابراین قابلیت‌های پویا ضامن نوآوری پیوسته در شرکت‌اند. توسعه قابلیت‌ها (Capability development) در شرکت توسط قابلیت‌های پویا صورت می‌گیرد. اما سوال کلیدی اکنون این است که قابلیت‌های پویا دارای چه اجزایی هستند؟
مراجعه به مبانی نظری نشان می‌دهد که این دانش‌‌‌واژه بسیار مبهم و پیچیده است که باز کردن این جعبه سیاه خود نیازمند وقت دیگری است اما با ساده‌سازی از سر تساهل این قابلیت می‌تواند خود دارای سه قابلیت پیچیده و بسیارراهبردی در شرکت باشد که عبارتند از: قابلیت یادگیری سازمانی (Learning capability)، قابلیت نوآورانه (Innovative capability)، و قابلیت شبکه‌ای (Networking capability). شرکتی که این سه قابلیت (قابلیت‌های پویا) را داشته باشد پارادایم نو، توسعه محصول جدید، حضور قدرتمند در بازارهای داخلی و جهانی، برخورداری از منابع جدید، توسعه قابلیت‌های موجود و آتی شرکت و... در آن می‌تواند تضمین شده باشد. شرکت از طریق قابلیت یادگیری دانش جدید بیرونی را شناسایی و آن را به داخل شرکت جذب، هضم و سامان می‌دهد وازطریق قابلیت نوآورانه دانش جذب شده را به محصول یا خدمات یا فرآیند‌های جدید تبدیل می‌کند.
قابلیت شبکه‌ای نیز توانایی استخراج ارزش نهفته در متن روابط بین شرکت و شرکت‌ها را فراهم می‌کند و قدرت رخنه در بازار از طریق شناسایی و توسعه روابط و کشف فرصت‌های جدید در متن روابط مذکور را فراهم می‌کند که مکمل قابلیت نوآورانه و یادگیری است. براین اساس راه رسیدن به نوآوری پایدار و مداوم توسعه قابلیت‌های پویا در شرکت است. کارآفرینی موفق از توسعه قابلیت‌های پویا می‌گذرد. اگر می‌خواهید آنچه شرکت شما انجام می‌دهد بهتر از رقبای شما باشد باید قابلیت‌های پویا را توسعه دهید تا دائما در معرض خلق دانش ومهارت‌های جدید باشید. وقتی چنین شود یعنی نوآوری عنصر ثابت سازمان شما خواهد بود که تغییرات را برای شما به ارمغان می‌آورد. دانش و مهارت برتر، خلق مزیت پایدار بالاتر را در شرکت موجب می‌شود. اما سوال راهبردی این است که قابلیت‌های پویا راچگونه می‌توان خلق کرد و توسعه داد؟ پاسخ به این سوال را به فرصت بعد موکول می‌کنم.
