خودروسازان مشکلات خود را به «زنجیره تامین» انتقال می‌دهند
پرداخت بدهی به قطعه‌سازان باز هم طولانی شد
از سوی دیگر برخی عنوان میکنند تمرکز روی صنعت قطعه سودآورتر بوده به‌طوری که برخی کشورها مانند ترکیه و حتی چین پیش از آنکه خودروساز باشند قطعهساز بودهاند. قطعه‌سازان این دو کشور امروز از تامینکنندگان بزرگ بینالمللی بوده و صادرات قطعات یکی از منابع درآمدی آنها به شمار میرود. این در حالی است که صنعت قطعه ایران وضعیتی بهتر از شرکتهای خودروساز ندارد، اما جنس مشکل این صنعتگران بهرهور نبودن تولید نیست بلکه بلوکه شدن سرمایهشان نزد مشتری (خودروساز) است.
اگر شرکتهای خودروساز بخواهند قطعات را از بازار جهانی تهیه کنند ناچارند پول محصولات را چند ماه قبل از سفارش به شرکت مادر بپردازند. اما در تامین قطعات از داخل با وجود اینکه بر اساس قراردادها پرداختها باید ۴ ماهه باشد این زمان بعضا به یک سال هم میرسد. این معضل در کنار بهروز نشدن هزینه قطعات مشکلات نقدینگی را در این صنعت خصوصی دوچندان کرده است. قطعه‌سازان عنوان میکنند این دیرکرد اگر از سوی قطعه‌سازان در تامین قطعات باشد مشمول جریمه شده یا به راحتی توسط منابع دیگر جایگزین میشوند. همچنین همیشه در رقابتی نبودن قیمت تمام شده و کیفیت خودروها، این قطعه‌سازان هستند که متهمان ردیف اول به شمار میروند.
روزهای پایانی سال است و در کنار عیدی و سنوات، بخش خصوصی باید بدهیهای مالیاتی و بیمهای خود را به نوعی تسویه کند. تسویه با زیرمجموعه‌ها و معوقات بانکی هم چالش دیگر صنعتگران در پایان سال است. اگر هزینه تولید برنگردد تولیدکننده نمیتواند به هیچ یک از تعهدات مالی خود عمل کند. در حال حاضر مطالبات معوق زنجیره تامین کشور چقدر است؟ رضا رضایی، مدیرعامل گروه آذینخودرو و عضو هیات مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور در این باره گفت: در دهه اخیر قطعه‌سازان به عنوان فعالان بخش خصوصی به دلایل مختلف که یکی از آنها، بهانه قیمتگذاری خودرو بوده به موقع پول خود را دریافت نکرده است. همین امر سبب شده مطالبات زنجیره تامین هر سال نسبت به سال قبل روند افزایشی داشته باشد.
وی افزود: در حال حاضر حدود ۴۴ هزار میلیارد تومان مطالبات معوق قطعهسازی است، البته یکسری از بدهیها هم چون شرکت خودروساز پول نقد ندارد از طریق «خرید دین» و «توافقهای سهجانبه قطعهساز، خودروساز و بانک» باید انجام شود که از مبلغ مطالبات معوق کسر شده است.
این فعال صنعت خودروی کشور با بیان اینکه در این دو روش چکها از سوی شرکتهای خودروساز صادر میشود، اما از اعتبار قطعهساز است، گفت: با توجه به اعتباری که صنعتگر نزد بانک دارد میتواند از این طریق مبلغ خود را دریافت کند؛ علاوهبر اینکه زمانی خودروساز این چکها را ۳ ماهه با بانک تسویه میکرد و بانکها هم با قطعه‌سازان در نقد کردن آنها همکاری داشتند اما از زمانی که بازپرداخت مبلغ این چکها از سوی خودروساز به ۶ ماه رسید و امروز که یک ساله پرداخت میشود، بانکها خیلی همکاری نمیکنند.
رضایی ادامه داد: در چند ماه اخیر بانکها اعلام کردند دولت نقدینگی آنها را در قالب اوراق بهادار توزیع کرده و تا حدودی نقدینگیها جمع شده است، از اینرو در پرداختهای اینچنینی مشکل دارند؛ بنابراین شرایط امسال قطعهسازی نسبت به سال‌های قبل بحرانیتر بود.
دغدغه این روزهای قطعه‌سازان
این عضو هیات مدیره انجمن همگن قطعهسازی با اشاره به تغییر مدیران عامل دو خودروساز بزرگ کشور عنوان کرد: در روزهای پایانی سال تا مدیران جدید در حوزه خود جا بیفتند و به تمام جزئیات امور آگاه شوند زمان زیادی صرف میشود. در ادامه هم تا برنامهریزی و راهکارهای اجرای آن از سوی تیم جدید مشخص شود چالش نقدینگی قطعه‌سازان دوچندان میشود.
مدیرعامل آذینخودرو با بیان اینکه این‌گونه مسائل دغدغه قطعهساز را افزون کرده، گفت: در حال حاضر معوقات بانکی و بیمهای قطعه‌سازان از یکسو، عیدی و سنوات کارگرانشان از سوی دیگر، صنعتگر را در دوراهی قرار داده است.
این قطعهساز ادامه داد: بخشی از تسویه‌های مالی مربوط به تامینکنندگان زیرمجموعه قطعه‌سازان بزرگ است. قطعات اصلی از چندین قطعه خردتر تشکیل شده که مجموعهسازان بخشی از این قطعات را به قطعه‌سازان خردتر سفارش می‌دهند. معمولا در پایان سال قرارداد این بخش از قطعه‌سازان از سوی تولیدکنندگان بزرگ‌تر نیز بهروز میشود.
این تولیدکننده داخلی با بیان اینکه طبیعی است هر کس به دنبال مطالبات خود باشد، تصریح کرد: مجموع این مسائل نیاز به نقدینگی را در روزهای پایانی سال نسبت به ماه‌های قبل دوچندان میکند.
دریافت وام برای ادامه حیات مشتری
رضایی در ادامه سخنان خود گفت: قطعه‌سازان چون نتوانستند به موقع مطالبات خود را دریافت کنند ناچار بودند بخشی از سرمایه در گردش مورد نیاز خود را قرض کنند و از بانکها وام بگیرند. بنابراین هزینه‌های مالی آنها امسال نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافت. بهره ۲۳ درصدی وامها بار مالی واحدهای صنعتی را بیشتر کرده است.
او افزود: هر چه مطالبات قطعه‌سازان از سوی خودروسازان به تاخیر بیفتد، هزینه‌های حاشیهای زنجیره تامین بیشتر میشود؛ به ویژه اینکه این وامها چاه دیگری است که با دیرکرد پرداخت هزینه قطعات، تعهدات قطعه‌سازان را به بانک بیشتر میکند، اما قطعهساز برای اینکه خط تولید متوقف نشود چاره دیگری ندارد.
او تاکید کرد: در این راستا قطعه‌سازان هر نوع همکاری با خودروسازان داشتهاند و تمام تلاش خود را به کار بستند تا خط تولید فعال بماند و تا امروز موفق بودهاند.
پرداخت ۱۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات
این عضو هیات‌مدیره انجمن همگن قطعهسازی در ادامه از پرداخت تسهیلات به خودروساز خبر داد و گفت: قول داده شده تا برای جبران کمبود نقدینگی خودروسازان ۱۰ هزار میلیارد تومان به دو خودروساز بزرگ کشور پرداخت شود (هر شرکت ۵ هزار میلیارد تومان). امیدواریم در این ۴ تا ۵ هفته باقی‌مانده به پایان سال این مبلغ به صنعت خودرو تزریق شود تا بخشی از مطالبات معوق قطعهسازی جبران شود. البته سال گذشته هم همین مبلغ درنظر گرفته شده بود، اما به ۵ هزار میلیارد تومان تقلیل پیدا کرد و در نهایت هم به گفته خودروسازان ۴ هزار میلیارد تومان بیشتر تزریق نشد.
او اظهار کرد: اگر این مبلغ پرداخت نشود سال بسیار دشواری برای جامعه قطعهسازی رقم خواهد خورد و تمام نگرانی و دغدغه قطعه‌سازان این است که مطالبات پرداخت نشود و آنها نتوانند به تعهداتشان عمل کنند.
این فعال صنعت خودرو در توضیح بیشتر گفت: زنجیره تامین ناچار است بخشی از مواد اولیه مورد نیاز تولید ابتدای سال آینده (فروردین و اردیبهشت) را امسال خریداری کند. خرید مواد اولیه خارجی نقدی انجام میشود و به دلیل عدم مبادلات بانکی باید قطعهساز با روش‌های دیگر پول را به دست شرکت مادر برساند تا سفارش او در نوبت قرار گیرد؛ حتی اگر این مواد اولیه خارجی حداقل هم باشد باید تامین شود. این مبلغ هم به تعهدات نقدینگی پایان سال قطعهساز اضافه میشود و بار مالی واحدهای تولیدی را بیشتر میکند.
رضایی در پایان عنوان کرد: قطعه‌سازان برای دریافت مطالباتشان و نیز بهروز کردن قیمت قطعات با مشکل مواجه بوده و هستند.
یونس اکبرپور پایدار، مدیرعامل شرکت آذر اتصال و رئیس انجمن سازندگان قطعه، ماشین و مجموعه‌های صنعتی و خودروی تبریز نیز با بیان اینکه هزینه قطعات زنجیره تامین تبریز تقریبا هر ۳ ماه یکبار پرداخت میشود، گفت: با گران شدن مواد اولیه و مشکلات نقدینگی اگر مبلغ محصولات برگشت نشود تولید قطعه با تیراژ مورد نیاز انجام نخواهد شد. در حال حاضر تمام خریدها نقدی شده و اگر قطعهساز نتواند هزینه قطعاتش را در مدت ۲ تا ۳ ماه دریافت کند طبیعی است نمیتواند خرید مواد اولیه داشته باشد.
وی افزود: البته در این روزها پرداختها کمتر شده در حالی که هزینه‌ها در این موقع سال بسیار روند افزایشی دارد.
مدیرعامل شرکت آذر اتصال تصریح کرد: اگر وضعیت همین‌گونه ادامه پیدا کند سال آینده بخشی از قطعه‌سازان تعطیل خواهند کرد. به عنوان مثال این روزها در سکوت خبری قیمت گاز تقریبا ۵ برابر شده و در این راستا واحدهای صنعتی مانند فورجکاران و ریختهگرها با این افزایش یکباره قیمت گاز نمیتوانند به تعهداتشان برای تامین قطعات فلزی عمل کنند. صنعتگرانی که عملیات حرارتی در ساخت محصولات دارند با این گرانی گاز بیش از دیگران دچار مشکل شدهاند.
اکبرپور پایدار ادامه داد: همچنین ابزار کار بدون افزایش نرخ دلار بالا رفته و تمام این مسائل سرمایه تولیدکنندگان را به حداقل رسانده است. هر چه خودروسازان در انجام تعهدات خود نسبت به پرداخت هزینه قطعات بدقولتر باشند قطعه‌سازان از این سو برای تامین هزینه‌های جاری خود با مشکلات بیشتری روبهرو خواهند بود.
