خلق ارزش در زنجیره تامین خردهفروشی
۱-تجارت اجتماعی (Social Commerce)
خریدهای آنلاین قصد خداحافظی با ما را ندارند بهویژه با شیوع پاندمی کرونا و تعطیلیهای سراسری در اکثر کشورها و متعاقب آن بسته شدن مغازهها. نتایج مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفتهاند نشان میدهند بیش از ۵۰درصد مصرفکنندگان در سطح جهان اعلام کردند که در سال ۲۰۲۰ بیشتر از سالهای قبل به خریدهای دیجیتال روی آوردهاند. خریدهای آنلاین از طریق تلفن همراه روند افزایشی داشته است و طی تحقیق صورت گرفته در ماه مارس ۲۰۲۱ به میزان ۲درصد بیش از خریدهای فروشگاهی بوده است. این میزان نسبت به سال ۲۰۱۸ دو برابر شده است. درصد بیشتری از مردم اعلام کردند که بهطور روزمره خریدهای آنلاین انجام میدهند.
Social Commerce عبارت است از خرید مستقیم از پلتفرم شبکههای اجتماعی؛ به عبارت دیگر به جای مراجعه و خرید از وبسایتهای ثالث، تنها با مراجعه به پلتفرم شبکههای اجتماعی مانند فیس بوک یا اینستاگرام میتوان کلیه خریدهای آنلاین را انجام داد. به عنوان مثال اپلیکیشن Facebook Shops برای خرید محصولات فیسبوک بهطور مستقیم طراحی شده است که به عنوان یک شبکه اجتماعی میتوان خریدهای آنلاین را از آن انجام داد. پیشبینی میشود که در سال ۲۰۲۱ میزان خریدهای Social Commerce در ایالات متحده با رشدی ۳۵درصدی به رقمی بالغ بر ۳۶ میلیارد دلار خواهد رسید.
۲-استفاده از تکنولوژی واقعیت افزوده (Augmented Reality)
تکنولوژیهایی نظیر واقعیت افزوده (Augmented Reality)، یادگیری ماشین و هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) بیش از پیش توسعه پیدا کردهاند. امروز در صنعت خردهفروشی استفاده از این تکنولوژیها به یک اجبار و الزام تبدیل شده است در حالی که قبلا یک اختیار و مزیت به حساب میآمدند. خردهفروشها در خلال پاندمی کرونا دریافتند که باید پلی ارتباطی بین خرید حضوری و خرید آنلاین ایجاد کنند زیرا از یک طرف خریداران به دلیل نگرانیهای کرونا تمایلی به حضور فیزیکی در فروشگاهها نداشتند ولی از طرف دیگر هم میخواستند کالایی را که میخرند از نظر فیزیکی و از نزدیک رویت کنند. لذا بزرگان صنعت خردهفروشی به فکر استفاده از واقعیت افزوده و هوش مصنوعی افتادند. برندهایی نظیرIKEA، Target و Shopify از تکنولوژی واقعیت افزوده بهره گرفتند. به عنوان مثال Shopify در گزارشهای مالی سالانه خود اعلام کرد کالاهایی که مجهز به تکنولوژی واقعیت افزوده هستند، ۹۴درصد بیشتر از کالاهایی که از این تکنولوژی استفاده نمیکنند مورد بازدید و خرید مردم قرار گرفتهاند.
۳-رشد و توسعه برندهای ارزشمحور و اخلاقگرا (Ethical & Values-Based Brands)
امروزه برای مردم، شفافیت، اخلاقیات و نیز ارزشهای انسانی بیش از پیش اهمیت یافته است و این بهآن معناست که برندهای بزرگ باید اهمیت بیشتری به این موارد بدهند. ۷۱درصد مردم ترجیح میدهند از برندهایی خریداری کنند که همراستا با ارزشها و اخلاقیات مدنظر آنها باشد.۵۰ درصد مردم اعلام کردند تمایل دارند محصولاتی را خریداری کنند که دوستدار محیط زیست باشد. همچنین طبق نظرسنجی صورت گرفته توسط موسسه نظرسنجی Forrester، ۴۱درصد مصرفکنندگان آمریکایی به دنبال شرکتهایی هستند که به موضوعاتی همچون مسائل اجتماعی، زیست محیطی و سیاسی اهمیت بدهند.
این موضوع برای شرکتهایی که در گذشته فعالیتهای خلاف و غیرقانونی انجام میدادند بسیار هزینهبر است زیرا دیگر نمیتوانند به فعالیتهای خود به شکل گذشته ادامه بدهند لذا باید تغییرات ساختاری در کسب و کار خود ایجاد کنند.
۴-کاهش مدت زمان تحویل خریدهای آنلاین (Delivery)
امروزه توقعات مردم درباره مدت زمان تحویل سفارش افزایش یافته است. ابتدا آمازون با ایده Amazon Prime خود، تحویل بستهها را دو روزه انجام میداد ولی سپس این زمان به روز بعد ارتقا یافت و در نهایت امروز آمازون با معرفی Amazon Prime کالاهای سفارش داده شده را در همان روز تحویل مشتریان خود میدهد. رقبای آمازون هم بیکار ننشستند و آنها هم به توسعه شبکه تحویل و لجستیک خود پرداختند بهطوریکه والمارت سرویس تحویل دو ساعته را در گزینههای خود به مشتریانش ارائه میدهد.
آمازون حتی پا را فراتر از این گذاشته و از تکنولوژی پهپاد برای تحویل مرسولات خود استفاده میکند. این تکنولوژی که نام آن Amazon Prime Air است مدت زمان تحویل سفارشها را به ۳۰ دقیقه کاهش داده است. اگرچه امروزه تحویل یک روزه جزو بدیهیات خدمات ارائه شده توسط یک برند است ولی در سال ۲۰۱۸ تنها ۵۱درصد خردهفروشان این خدمت را به مشتریان خود ارائه میکردند.پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۲ تمامی خردهفروشان این خدمت را به مشتریان خود ارائه کنند.
۵-افزایش خرید آنلاین مواد غذایی
بیش از ۴۰درصد آمریکاییها مواد غذایی خود را به صورت آنلاین سفارش میدهند و انتظار میرود بیش از ۹۰درصد آنها به این روند ادامه دهند. از طرف دیگر با توجه به این استقبال روزافزون، فروشگاههای عرضهکننده مواد غذایی آنلاین اعلام کردهاند تنها ۷درصد آنها حاضرند فروشگاههای فیزیکی راهاندازی کنند؛ به عبارت دیگر ۹۳درصد از فروشندگان آنلاین مواد غذایی ترجیح میدهند با توجه به روند رو به رشد سفارشهای آنلاین مواد غذایی همچنان به فروش خود به صورت آنلاین ادامه دهند و تمایلی به افتتاح فروشگاههای فیزیکی از خود نشان نمیدهند.
۶-افزایش استفاده از تکنولوژی لاکرهای هوشمند / Buy Online & Pick up At Curbside (BOPAC) Buy Online & Pick up In Stores (BOPIS)
یکی از روندهای جدیدی که امروزه شکل گرفته است افزایش استفاده از تکنولوژی در خریدهای فروشگاهی است. یکی از این تکنولوژیهای مورد استقبال، لاکرهای هوشمند است. امروزه بیش از ۴۳درصد از ۵۰۰ خردهفروش برتر آمریکا خدمات لاکرهای هوشمند را به مشتریان خود ارائه میدهند که این موضوع با استقبال شدیدی از سوی مصرفکنندگان مواجه شده است. طبق آمارهای ارائه شده، در دوران کووید-۱۹، تحویل یک روزه در خردهفروشان آمریکا ۳۵۰درصد افزایش یافته است این در حالی است که تحویل در لاکر بیش از ۷۰۰درصد رشد داشته است. به عبارت دیگر، میزان استقبال از لاکرهای هوشمند دو برابر استقبال از سفارشهای تحویل یک روزه است.
۷-دادهکاوی (Data Mining)
امروزه کسب و کارهای بزرگ دنیا نظیر والمارت، آمازون و زارا دادههای مربوط به مشتریان خود را مورد بررسی و دادهکاوی قرار میدهند. با توجه به سفارشهایی که مشتریان خود به صورت آنلاین انجام میدهند و اطلاعاتی که در حین تشکیل حساب کاربری در آن پلتفرم و نیز خرید آنلاین در دیتابیس آن پلتفرم وارد میکنند دادههای ارزشمندی از مشتریان در اختیار کسب و کارها قرار میگیرد. این کسب و کارها با تجزیه و تحلیل این دادهها (Data Mining) نیازهای احتمالی بعدی مشتریان خود را پیشبینی میکنند. آنها به کمک هوش مصنوعی Artificial Intelligence به بررسی خریدهای صورت گرفته آنلاین از مشتریان میپردازند و خریدهای بعدی آنها را پیشبینی میکنند. پس از انجام این کار، محصولات و کالای پیشبینی شده برای آنها به صورت پیامک، نوتیفیکیشن وبسایتها و رسانههای اجتماعی به اطلاع آنها میرسد و بهاینترتیب شانس خرید بعدی افزایش مییابد.
۸-کانالهای ارتباطی یکپارچه در صنعت خردهفروشی (Omni-Channel)
در سالهای اخیر مفهوم خردهفروشی و بازاریابی اومنی چنل با هم تنیده شدهاند. این نوع بازاریابی را نمیتوان در ترندهای نوظهور خردهفروشی در سالهای کرونا و پساکرونا نادیده گرفت. امروزه تمامی کانالهای ارتباطی بین مشتریان و فروشگاهها شامل تماس تلفنی، وبسایت، اپلیکیشن تلفن همراه، فروشگاههای فیزیکی، انبارها و نمایندگیها و حتی ویزیتورها همگی با یکدیگر یکپارچه شدهاند و در واقع همه آنها به نوعی بهطور یکسان آن برند را نمایندگی میکنند.
در این نوع بازاریابی شما میتوانید یک محصول خاص را از یک فروشگاه خردهفروشی به صورت آنلاین خریداری کنید و از یک فروشگاه محلی فیزیکی تحویل بگیرید. همه کانالها و برنامههای بازاریابی در خدمت شما هستند تا بهترین تجربه خرید را داشته باشید. مدلها، رنگها، سایزها، تخفیفات، مدت زمان تحویل و شرایط مرجوعی اجناس در تمامی کانالهای ارتباطی دقیقا مثل هم هستند و هیچ تفاوتی در آنها وجود ندارد. مثلا اگر یک جفت کفش ورزشی با برند Nike با رنگ سفید و با سایز ۴۲ در اپلیکیشن فروشگاه به قیمت ۲۵۰ دلار و با تحویل یک روزه و با تخفیف ۳۰ درصدی فروخته میشود و امکان عودت آن تا یک هفته پس از خرید وجود دارد، همین کالا با همین مشخصات و با همین شرایط در فروشگاه فیزیکی، وبسایت و سایر نمایندگیهای شرکت هم عرضه میشود. از طرف دیگر این امکان برای مشتریان وجود دارد که کالایی را در اپلیکیشن فروشگاه سفارشگذاری کنند، در فروشگاه فیزیکی دریافت کنند و آن را از طریق وبسایت مرجوع کنند. اینها همه یکپارچگی بین کانالهای ارتباطی میان مشتریان و برندها را نشان میدهد.