ضربه مطالبات معوق به قطعه‌سازان
به هر روی قیمت خودروها، درب کارخانه ۱۸درصد افزایش پیدا کرد تا شرکتهای خودروساز از این بستر تیراژ تولید را افزایش دهند. به طور قطع افزایش تولید قیمت بازار محصولات را میشکند. اما پرسش این است که آیا با این حجم بدهی و زیان، افزایش تیراژ امکانپذیر است؟
کمبود نقدینگی در شرکتهای خودروساز آن را به زنجیره تامین هم تسری داده و پرداختهای ۴ ماه با دیرکرد حتی یک سال همراه شده است. سیامک مقتدری، مدیرعامل شرکت «قطعهسازی خور» با بیان اینکه مطالبات معوق قطعه‌سازان عدد بزرگی است، گفت: ۴۳ هزار میلیارد تومان کل بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان بوده که از این عدد ۱۴ هزار میلیارد تومان آن معوق شده است. علاوهبر اینکه ۲۷ هزار میلیارد تومان در قالب خرید دین یا قرارداد سهجانبه بین قطعهساز، خودروساز و بانک تعیین تکلیف شده، اما هنوز پرداختی انجام نشده است.
این قطعهساز کل بدهی خودروسازان به این شرکت را حدود ۵۰ میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: ۲۵ میلیارد تومان از این مبلغ مطالبات معوق شده است.
او قرارداد پرداخت هزینه قطعات را ۱۲۰ روز ذکر کرد و گفت: هزینه محصولات به سه شکل نقدی، چک مدتدار یا خرید دین و نیز قرارداد سهجانبه پرداخت میشود. در بحث خرید دین، پول به وسیله بانک پرداخت شده و خودروساز بهره این تسهیلات را میپذیرد. همچنین در قرارداد سهجانبه قطعهساز به بانک معرفی شده و مبلغ بدهی پرداخت و خودروساز این مبلغ را به شکل اقساط به بانک میپردازد.
او خاطرنشان کرد: البته دو روش خرید دین و انعقاد قرارداد سهجانبه، با اعتبار قطعهساز انجام شده و در نهایت هم از اعتبار قطعهساز نزد بانک کم میشود.
این فعال صنعت قطعه گفت: اگر شرکتی به هر دلیلی چک برگشتی داشته باشد یا اقساط معوق، نمیتواند با این دو روش طلب خود را از خودروساز با واسطه بانک دریافت کند.
مقتدری در پاسخ به این پرسش که چند درصد از زنجیره تامین با مشکل اعتبار بانکی روبهرو است، گفت: با مشکلات موجود بخشی از واحدهای صنعتی تعطیل، برخی نیمهتعطیل و تعدادی هم تغییر کاربری دادهاند. در حال حاضر تعداد قطعه‌سازان از ۱۲۰۰ قطعهساز پیش از سال ۹۷ به حدود ۶۰۰ شرکت تقلیل پیدا کردهاست. به دلیل مشکلات مالی و معوق شدن بدهیها تعداد زیادی شرکت دیرکرد پرداخت اقساط تسهیلات به بانک داشتهاند و اعتبار لازم نزد بانکها را ندارند. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صنعت خودروی کشور کمبود نقدینگی است. ما ظرفیت تولید حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار خودرو در سال را داریم، اما به دلیل نبود منابع مالی تیراژ تولید قطعات کاهش یافته است.
مدیرعامل «شرکت خور» با اشاره به کمبود قطعات الکترونیکی در جهان ادامه داد: در این مساله که صنعت خودرو از فناوری روز جهان عقب است شکی نیست، اما به هر حال بخشی از قطعات هم وارد میشود. به عنوان مثال قطعات الکترونیکی و نیمههادیها جزو محصولاتی هستند که برای تامین آنها وابستگی خارجی داریم زیرا تولیدشان در داخل توجیه اقتصادی ندارد.
سال ۲۰۲۰ میلادی یکی از چالش‌های جهانی زنجیره تامین و خودروسازان بینالمللی کمبود چیپست‌ها و قطعات الکترونیکی بود. با هوشمند شدن محصولات صنعتی اعم از خودرو و سایر محصولات، بازار تقاضای این قطعات افزایش یافته در حالی که عرضه ثابت باقی مانده بود. شیوع ویروس کرونا منجر به آشفتگی بازار تولید و عرضه شد که یکی از اثرات آن کاهش میزان فروش خودروسازان بود. امسال سه تا چهار شرکت تامینکننده نیمههادیها سرمایهگذاری مجدد داشتهاند، اما برای به ثمر نشستن این سرمایهگذاری یک سال زمان نیاز است. از اینرو چالش تهیه چیپست‌ها برای قطعه‌سازان و خودروسازان ایرانی با توجه به تحریم همچنان در سال جدید میلادی ادامه خواهد داشت.
مقتدری در ادامه سخنان خود با بیان اینکه تامین قطعات خارجی بخشی از مشکلات بازار خودروی ایران است، افزود: آنچه مسلم است مسوولان دولتی باید با تدابیری این صنعت را از زیان‌دهی خارج کنند. قیمتگذاری دستوری در شرایطی که نرخ مواد اولیه در سال جاری چند برابر شده کارگشا نخواهد بود. اگر قیمت خودرو به اندازه نرخ مواد اولیه افزایش نیابد به طور قطع روز به روز به زیانهای انباشته صنعت خودرو افزوده میشود.
این فعال صنعت قطعه با بیان اینکه متاسفانه مطالبات زنجیره تامین «معوق میشود» اما کسی به این موضوع توجه ندارد، ادامه داد: در چنین شرایطی سخن از آزاد شدن واردات خودرو است در حالی که خودروهایی که وارد میشوند در کلاس خودروهای داخلی و ارزانقیمت نبوده و لوکس هستند.
او اظهار کرد: محصولات تولید داخل بین ۶ تا ۷ هزار دلار قیمت دارند اما خودروهای خارجی بسیار بالاتر از این ارقام خواهند بود. بنابراین واردات خودرو مشکلی از مردم حل نخواهد کرد.
او تاکید کرد: ما باید برنامهریزی دقیق و هدفمند داشته باشیم تا با کاهش ضرر و زیان، خودروساز به موقع هزینه قطعات را پرداخت کرده و زنجیره تامین هم افزایش تیراژ بدهد. فعالان این صنعت امیدوار هستند با افزایش عرضه روش قرعهکشی برای خرید خودرو حذف شده و محصول مورد نیاز با قیمت مناسب در اختیار خریدار واقعی قرار گیرد. این فعال صنعت قطعه یادآور شد: هنگامی که سخن از افزایش قیمت میشود مردم فکر میکنند تولیدکننده به دنبال سود است در حالی که این گونه نبوده و درخواست فعالان این حوزه واقعی شدن قیمت خودرو است. به این ترتیب با حل مسائل مالی خودروساز بخشی از مشکلات قطعهسازی نیز رفع میشود. مقتدری افزود: به عنوان مثال آیا امکان واردات خودرو بدون در نظر گرفتن بلایی که بر سر اشتغال کشور میآید، وجود دارد؟ به طور قطع به دلیل مشکلات ارزی و باز نبودن مبادلات بانکی پاسخ منفی است. پس مفهوم حمایت از صنعت خودرو به معنی کمکهای بیرویه نیست بلکه کمک به حل مشکلات، برای تامین نیاز جامعه است.
