تولید تایر سبز؛ اختیار یا الزام

خودرو‌سازی به‌عنوان یکی از صنایع توسعه‌یافته، نقش اصلی  را در آلودگی محیط زیست دارد و پرداختن به آن، چه هنگام ساخت و چه هنگام استفاده، می‌تواند نقش مهمی ‌در کنترل آلودگی محیط‌زیست ایفا کند. تایر به‌عنوان یکی از قطعات مهم خودرو، سهم بسزایی در میزان آلودگی‌های محیطی و صوتی دارد. با توجه به اینکه سالانه بیش از یک و نیم میلیارد حلقه تایر در جهان تولید می‌شود، بنابراین صنعت تایر به عنوان یکی از صنایع راهبردی شناخته می‌شود. همچنین به جهت تاثیر این قطعه در مصرف سوخت، به لحاظ اثر مستقیم در تولید گازهای آلاینده ناشی از سوخت و آلودگی محیط زیست  و میزان پسماند تایرهای فرسوده و زمان موردنیاز برای باز‌گشت به محیط زیست به شدت قابل توجه است. با توضیحات ارائه شده، لزوم تولید تایرهای با آلایندگی کمتر و سازگار با محیط زیست که تحت عنوان تایرهای سبز شناخته می‌شوند اهمیت شایانی پیدا کرده است. این اهمیت تا جایی پیش رفته است که در استانداردهای جدید، انطباق با شاخص‌های زیست محیطی و پروتکل‌های مربوطه، علاوه بر ویژگی‌های کیفی و عملکردی، از ملزومات حاکمیت و سازمان‌های مردم‌نهاد شده است. در ساخت تایر از مواد شیمیایی متعدد استفاده می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده تایرها شامل کائوچوهای مصنوعی و طبیعی، دوده، روغن‌های فرآیندی، الیاف، سیم‌های فلزی و انواع مواد شیمیایی است که هر یک دارای ویژگی و عملکرد خاص خود هستند. مجموع این مواد طی فرآیند‌های مختلف، ابتدا به تایر خام و پس از فرآیند پخت به تایر تبدیل می‌شوند.

در طراحی تایرهای سبز، محور‌های مختلفی مورد توجه قرار می‌گیرد که عبارتند از :

الف) جایگزینی مواد غیرسمی ‌و سازگار با محیط زیست به‌جای مواد سمی ‌و خطرناک که نمونه بارز آن حذف روغن‌های آروماتیک از فرآیند تولید تایرها و جایگزینی آن با روغن‌های جدید است. کلیه موارد احتیاطی در خصوص چگونگی استفاده از مواد شیمیایی در قانونی تحت عنوان قانون REACH که مصوبه لازم‌الاجرای اتحادیه اروپا است نهادینه شده است.

ب) کاهش مقاومت غلتشی تایر (Rolling Resistance)  و صدای تایر (Noise)  که می‌تواند باعث کاهش مصرف سوخت خودرو شود و همچنین آلایندگی صوتی محیط را کاهش دهد.

ج)کاهش وزن تایرها که می‌تواند منجر به کاهش استفاده از مواد اولیه تایرها شود و همچنین عملکرد آنها را بهبود بخشد.

تایرهای سبز نخستین بار در سال ۱۹۹۰ میلادی توسط شرکت میشلن فرانسه به دنیا معرفی شدند و در حال حاضر به دلیل مقاومت غلتشی کمتر، وزن کمتر، انطباق کامل با قانون REACH و همچنین عملکرد بهتر مورد استقبال فراوانی قرار گرفته‌اند و تولیدکنندگان تایر سعی در افزایش درصد بیشتری از تولیدات خود به تایرهای سبز دارند. ایجاد و ترویج فرهنگ تایر سبز در کشور ما هر چند دیر اما سالیانی است که شروع شده است و شرکت‌های تولیدکننده داخلی به‌رغم محدودیت‌های فزاینده در دسترسی به منابع مناسب مواد اولیه، سعی در تولید تایر سبز دارند. اقدامی‌ که در دستور کار کمیته نوآوری و فناوری گروه صنعتی رازی قرار گرفته و شرکت‌های تولیدکننده تایر در گروه (یزد تایر و آرتاویل تایر) با به‌کارگیری نیروهای متخصص خود، اقدامات شایسته‌ای را در راستای حصول ویژگی‌های شناخته شده تایر سبز انجام داده و می‌دهند.  نکته قابل تامل اینکه حرکت اختیاری در راستای تولید تایرهای سبز، به زودی به یک الزام در دنیای حمل‌ونقل تبدیل خواهد شد و دنیای نه چندان دور آینده دیگر تایرهای غیر‌سبز را برنمی‌تابد. بنابراین در این مسیر باید در صنعت تایر کشور خیز بلندتری برداشت چرا که ناگهان خیلی زود دیر می‌شود.