سیمان یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی است که در تمام ساخت و سازها و پروژه‌های عمرانی حضور دارد و فاقد جایگزین است. سیمان در مرحله مصرف محصول انحصاری است و در کشور ما تولید این محصول نیز به انحصار چند شرکت خصولتی و دستگاه عمومی ‌غیردولتی در‌آمده است. با مدیرانی که چند دهه است به عنوان پدرخوانده‌های این صنعت درآمده‌اند و در اغلب سیاستگذاری‌ها برای چگونگی و میزان تولید، توزیع و عرضه و فروش و قیمت‌گذاری آن تاثیر گذارند.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ‌می‌خوانیم که در چشم‌انداز برنامه راهبردی صنعت سیمان پیش‌بینی شده ایران به رتبه نخست تولید سیمان در منطقه و بزرگ‌ترین صادرکننده سیمان دنیا تبدیل شود. عنوان پر‌طمطراقی که چه بسا وزیر صمت وقت هنگام امضای این سند، کلی هم به این دستاورد خود مباهات کرده است. صنعت سیمان در مسیر رسیدن به این موقعیت، دست‌درازی‌های وسیعی به منابع ارزی کشور کرده و از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ با بهره‌مندی از ذخایر ارزی کشور ظرفیت تولید سیمان را از ۳۲میلیون تن در سال ۱۳۸۲ به ۸۸میلیون تن در سال ۱۳۹۷ رسانده و برنامه دارد تا ۱۲۰ میلیون تن تا سال ۱۴۰۴ افزایش دهد (البته بخشی از سرمایه‌های توسعه صنعت سیمان نیز در ۳۵ سال گذشته ذیل فاکتورهای فروش سیمان تحت عنوان «احداث صنعت» و «طرح‌های توسعه» و «نوسازی کارخانجات» و امثالهم  فراتر از قیمت مصوب سیمان از جیب مصرف‌کنندگان سیمان دریافت شده است.)

در میان کسانی که چنین چشم‌اندازی برای صنعت سیمان تصور کرده‌اند، از جمله دلایل اصلی این رویکرد، هدف‌گذاری برای صادرات سالانه بیش از ۳۰میلیون تن سیمان بوده و دلیل این رویکرد را «ارزان بودن قیمت سوخت و انرژی در ایران» و نیز «فراوانی و ارزانی منابع معدنی در ایران» ذکر کرده‌اند. در حالی که سوخت و انرژی در همه جای دنیا قیمت مشخصی دارد و اگر انرژی در قالب نفت و گاز و بنزین و مازوت با یارانه در ایران توزیع می‌شود، در واقع این یارانه برای کمک به زندگی و رفاه مردم ایران تخصیص یافته، نه برای آبادانی سایر کشورها؟!

۲۲ دلار انرژی را می‌سوزانیم تا محصولی تولید کنیم که آن را به ۱۴ دلار بفروشیم! آیا برای اثبات کج‌فهمی ‌سندی محکم‌تر از این هم می‌توان ارائه کرد؟ آیا کسی حاضر است با اموال شخصی خود نیز چنین کند؟

نکته جالب اینکه بخش قابل توجهی از این صادرات نه با ارز بلکه با ریال صورت گرفته است؛ یعنی حتی ارز صادراتی نیز به کشور برنگشته است. برابر گزارش مرکز پژوهش‌ها، ارز مورد نیاز صنعت سیمان برای تامین نیازهای خارجی خود به میزان ۳۰میلیون دلار در سال از محل دیگری تامین شده است. تولید هر تن سیمان یک تن انواع گاز گلخانه‌ای نیز وارد محیط زیست می‌کند و از محل سیمان صادراتی به‌طور متوسط سالانه ۱۴ میلیون تن انواع گازهای گلخانه‌ای به محیط‌زیست کشور خسارت و آلایندگی وارد شده است. این میزان آلایندگی زیست‌محیطی برابر ظرفیت پالایش یک میلیون هکتار جنگل است. واقعا باید به استعداد برخی مدیران دولتی صنعت کشور و بعضی مدیران کارخانه‌های سیمان در یک دهه گذشته چه گفت؟ ۵/ ۱ تن منابع معدنی شامل سنگ‌آهک، خاک رس و سنگ‌آهن از ذخایر ملی کشور برداشت می‌کنند و همزمان یک تن گاز گلخانه‌ای وارد محیط زیست می‌کنند و با سوزاندن سوختی به ارزش ۲۲ دلار، در نهایت کالایی تولید می‌کنند که آن را به ازای هر تن ۱۲ تا ۱۴ دلار به کشورهای همسایه می‌فروشند.

 

 

اخبار مرتبط