تغییر مستمر قیمت‌ها؛ چالش بزرگ صادرات
بنابراین بهترین راه برای مصرف‌کنندگان شیرآلات این است که قبل از خرید به خوبی از سابقه شرکت تولیدکننده شیر اطلاع حاصل کنند و از وجود و نوع خدمات پس از فروش آن شرکت اطلاعات کافی را کسب و پس از آن اقدام به خرید کنند. خوشبختانه امروزه ایران از نظر کیفیت و تیراژ تولید شیرآلات در منطقه غرب آسیا حرف اول را می‌زند و به علت رقابت زیاد این صنعت به دوران بلوغش نزدیک می‌شود. با وجود این صادرات این محصول تناسبی با پتانسیل‌های موجود در کشور ندارد. در این میان برخی از تولیدکنندگان از بدو شروع به کار موضوع صادرات را در اولویت قرار داده و موفقیت‌های قابل توجهی کسب کرده‌اند. شرکت «ریسکو»، یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان شیرآلات ساختمانی کشور است که از سال ۱۳۵۰ با تولید لوازم بهداشتی ساختمان آغاز به کار کرد و بعدها به توصیه مشتریان صادراتی و نیاز کشور تولید شیرآلات را در دستور کار قرار داد. سال ۸۱ موفق به کسب گواهی استاندارد شد و سال ۸۴ قرارداد واردات خط تولید و قالب‌ها منعقد شد و سال ۸۶ خط تولید، «به روز» و با قالب‌های جدید شروع به فعالیت کرد. سال ۹۵ به کشورهای سوریه، کنیا، گرجستان، ارمنستان، عمان، یمن، افغانستان، عراق، روسیه، اوکراین و... صادرات قابل توجهی داشت که بعدها این کشورها به دلیل مشکلاتی مانند تحریم به سه کشور تقلیل یافت.
تولید شیر آلات با طرح‌های ویژه
مجتبی ریاحی، مدیر عامل شرکت «ریسکو» به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: قبل از تحریم‌ها میزان تولید به علت صادرات خوب شرکت سالانه حدود ۱۵۰ تن در سال بود؛ ولی با تحریم‌ها و بروز مشکلات انتقال مالی و حمل ونقل و تامین قطعات با کیفیت کارخانه امروزه با ظرفیت ۵۰درصد مشغول فعالیت هستیم و در حال حاضر به ارمنستان، عمان و عراق صادرات داریم. همچنین میزان اشتغال‌زایی در سال‌های قبل از تحریم تعداد ۸۰ نفر به صورت مستقیم و ۲۰۰ اشتغال به صورت غیر مستقیم بود که متاسفانه در سال‌های اخیر ابتدا به علت تحریم‌ها و بعد شیوع کرونا به مرور کم شد و اکنون به نصف کاهش پیدا کرده است. وی در مورد تنوع شیر آلات در ایران عنوان می‌کند: حدود ۵۰۰ شرکت در زمینه شیر آلات در کشور فعال هستند که حدود ۴۰ شرکت تولید شیرآلات دارند. بنابراین بیشتر شیرآلات داخلی کپی طرح‌های خارجی است. برخلاف رویه معمول بازار، شرکت ما حدود ۱۰ مدل شیرآلات تولید می‌کند که نمونه طرح آن در هیچ جای دنیا وجود ندارد؛ ضمن اینکه ما نخستین تولید کننده شیرآلات هیدروفرم در کشور هستیم. ریاحی با اشاره به اهمیت صرفه‌جویی در مصرف آب تصریح می‌کند: شرکت ریسکو با توجه به اهمیت صرفه‌جویی در مصرف منابع آب، شیرآلات کم مصرف با گرید A تولید می‌کند که با ترکیب هوا با آب، علاوه بر تغییر نکردن فشار آب، به میزان قابل توجهی در مصرف آب خانوارها تاثیر می‌گذارد.
فراتر از استانداردها
موضوع میزان سرب مورد استفاده در تولید شیرآلات یکی از عمده‌ترین مسائل در رابطه با سلامت جامعه است که از طرف کارشناسان مورد تاکید قرار می‌گیرد. مدیر عامل شیرآلات ریسکو در این خصوص می‌گوید: میزان استفاده از سرب در تولید بدنه شیرآلات توسط شرکت ما به طور میانگین ۵/ ۱ تا ۲/ ۲درصد است و در واقع فراتر از استانداردها این مهم را رعایت می‌کنیم. با وجود این بنده معتقدم عوامل مهم‌تر دیگری غیر از سرب در مقوله آلودگی وجود دارد. به طور نمونه استفاده از لوله‌های EPDM در شلنگ شیرآلات توسط برخی شرکت‌ها باعث ایجاد انواع باکتری می‌شود؛ در حالی که ما از مواد PEX استفاده می‌کنیم. وی در مورد وجود شرکت‌های غیر رسمی در صنعت شیرآلات می‌گوید: بخش اعظم قیمت شیرآلات ناشی از قیمت مس است و ارزان‌ترین مواد مورد استفاده آلیاژ برنج، سرب است. شرکت‌های زیر پله‌ای از سرب بالایی در تولید محصول استفاده می‌کنند که باعث سنگین شدن شیرآلات می‌شود. با وجود این برخی از مشتریان داخلی و حتی خارجی سنگین بودن شیر آلات را به اشتباه نکته مثبت قلمداد می‌کنند. در بازار داخلی هم تجار غیرقانونی جای چینی‌ها را در بازار داخلی گرفته‌اند و بنده هم به هیچ عنوان راضی به بیکار شدن این گروه نیستم، بلکه معتقدم باید فرهنگ‌سازی لازم صورت بگیرد و تفاوت کیفیت‌ها مشخص شود. حتی به این منظور برنامه‌ای در تلویزیون داشتیم که مردم شیرآلات بی‌کیفیت را بشناسند؛ اما متاسفانه پخش این برنامه به دلیل شرایط تولید کننده‌ها و قدرت خرید مردم متوقف شد. حداقل انتظار ما از مسوولان این است که شرایط رقابت برابر را برای تولیدکنندگان فراهم کنند. امروز شرکتی مانند ریسکو مالیات‌هایی مانند ارزش افزوده می‌پردازد که زیرپله‌ای‌ها نمی‌پردازند. علاوه بر این امروزه برای راه‌اندازی واحد‌های شیرآلات افراد از اتحادیه‌های صنفی غیر مرتبط مانند اتحادیه طلافروشان مجوز می‌گیرند و جالب اینکه در ادامه نشان استاندارد را هم دریافت می‌کنند.
استفاده از کارتریج و پرلاتور اروپایی
وی با اشاره به کارتریج مورد استفاده شرکت ریسکو می افزاید: در تمام اروپا حدود ۸ شرکت کارتریج با کیفیت تولید می‌کنند و کارتریج‌های شیرآلات ما از اتریش و اسپانیا خریداری می‌شود که چند برابر کارتریج‌های چینی هزینه بردار است؛ اما از نظر کیفی و عمر مفید به هیچ عنوان قابل مقایسه با نمونه‌های چینی نیست.
ریاحی به کیفیت پرلاتور(آب فشان) در شیرآلات هم اشاره می‌کند و می‌گوید: پرلاتور نئوپرل آلمان بالا‌ترین کیفیت را در دنیا دارد و ۱۷ برابر پرلاتورهای چینی قیمت دارد. ما با توجه به تحریم‌ها با یک شرکت واسط محصولات نئوپرل آلمان را خریداری می‌کنیم. جنس پرلاتورهای این شرکت از پلاستیک بسیار مقاوم و بادوامی است که در صورت باز و بسته شدن ناشی از خارج کردن رسوب املاح موجود در آب آسیبی نمی‌بیند. مدیر عامل ریسکو با اشاره به ممنوعیت واردات شیرآلات تصریح می‌کند: کیفیت شیرآلات در ایران بسیار بالاست و کشور ما به اندازه تمام اروپا تولیدکننده شیرآلات دارد که به همین دلیل چند سالی است که واردات شیرآلات قاچاق محسوب می‌شود. با وجود این برخی شیرآلات ممکن است به صورت قاچاق وارد شود که بسیار گران است و دوم اینکه فاقد هرگونه خدمات پس از فروش است؛ چرا که نه نمایندگی در کشور دارد و نه خریداران دسترسی به شرکت مادر و حتی وارد کننده دارند.
مشکلات صادرات شیرآلات
این تولیدکننده به مشکلات صادرات اشاره می‌کند و می‌افزاید: واقعیت این است که شرایط شرکت‌های ایرانی برای صادرات با واقعیت‌های بازار فاصله دارد. گهگاه با برخی از خریداران و کارفرمایان خارجی به تفاهم می‌رسیم؛ اما به محض آماده شدن قرارداد، تغییر قیمت‌های مواد اولیه در کشور عملا همه چیز را به هم می‌ریزد و ما مجبور می‌شویم قیمت‌های جدید ارائه کنیم که این گونه اتفاقات برای طرف خارجی قابل پذیرش نیست و صادرات به سرانجام نمی‌رسد. علاوه بر این باز کردن ال سی و نقل و انتقال پول به خاطر تحریم‌ها یکی از عمده ترین چالش‌های ما به شمار می‌رود. به این مشکلات باید هزینه‌های دیگر مانند هزینه حمل و نقل بالا و مسائل دست و پا گیر گمرکی را هم باید اضافه کرد. تعرفه‌های سنگین گمرکی بر کالاهای ایرانی در کشورهای مقصد نیز ما را از بازار رقابت با تولیدکنندگان کشورهای دیگر خارج می‌کند. معتقدم اگر فضای کسب و کار در دولت جدید تغییرات کلی نکند، پتانسیل بزرگ این صنعت در مقابل رقبای منطقه‌ای از بین می‌رود.
