ضرورت بازگشت اعتماد مردم به بازار سرمایه
عبدلله دریابر در ادامه تشریح مسائل بازار سرمایه افزود: بازار سرمایه کشور تاثیر زیادی از ریسک‌های سیستماتیک می‌گیرد و تصمیم‌های سیاسی و اقتصادی در سطح کلان است که به این بازار جهت می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر از شرایط بورس و مشکلاتی که شرکت‌های بورسی با آنها مواجه هستند به سراغ عبدالله دریابر معاون خدمات مالی تامین سرمایه امید رفتیم.
نوع فعالیت شرکت شما چیست و از چه زمانی شروع به کارکرده است؟
یکی از نهادهای مالی تاثیرگذار در بازار سرمایه، شرکت‌های تامین سرمایه هستند. براساس قانون اوراق بهادار، شرکت تامین سرمایه، شرکتی است که به‌عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد و می‌تواند فعالیت‌های تعهد پذیره‌نویسی، بازارگردانی، مشاوره مالی، مدیریت دارایی و سایر فعالیت‌های مشابه را با اخذ مجوز از «سازمان بورس و اوراق بهادار» انجام دهد. شرکت‌های تامین‌سرمایه به‌صورت مستقیم اقدام به سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، بلکه منابع مالی موردنیاز شرکت‌ها را از طریق انتشار اوراق و جذب سرمایه‌های خرد سرمایه‌گذاران تامین می‌کنند و در فرآیند تامین مالی، شرکت‌ها را همراهی می‌کنند.
شرکت تامین سرمایه امید در سال ۱۳۹۰ به شکل سهامی خاص تاسیس شد و مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس اوراق بهادار تهران اخذ کرد و به‌عنوان اولین شرکت در میان شرکت‌های تامین سرمایه در تاریخ ۲۹/ ۰۹/ ۱۳۹۶ در بورس اوراق بهادار عرضه شد. به‌طورکلی حوزه فعالیت شرکت خدمات مشاوره مالی، تامین مالی، مدیریت دارایی‌ها، مدیریت ریسک و مهندسی مالی، سرمایه‌گذاری و بازارگردانی است و در حال‌حاضر سهامداران عمده شرکت را حقوقی‌هایی همچون صندوق بازنشستگی و ازکارافتادگی کارکنان بانک‌ها، شرکت گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو و شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر تشکیل می‌دهند.
شرکت‌های فعال در حوزه بورس در سال‌های اخیر با چه چالش‌هایی روبه‌رو بوده‌اند؟
از جمله چالش‌هایی که طی سال‌های اخیر شرکت‌های بورسی با آن روبه‌رو بوده‌اند می‌توان به برخی تصمیم یا اظهارنظرهای غیرکارشناسی و مغایر با منافع سرمایه‌گذاران و همچنین بهره‌برداری سیاسی از این بازار اشاره کرد. ذات بازار سرمایه با ریسک همراه است و افت‌وخیز شاخص کاملا طبیعی است، اما موضوع اصلی این است که کدام ریسک (سیستماتیک یا غیرسیستماتیک) در این بازار عمل می‌کند. نگاه کوتاه‌مدت و نوسانی نسبت به سرمایه‌گذاری در این بازار یکی دیگر از این چالش‌ها است. ابهام در برخی متغیرهای کلان اقتصادی و سیاست قیمت‌گذاری دستوری و از بین بردن برخی اعتمادهای سرمایه‌گذاران نیز ازجمله چالش‌های فعلی بازار سرمایه است که تصمیم‌گیری را با مشکل روبه‌رو کرده است.
از نظر شما راهکارها برای ایجاد ثبات بیشتر در بازار چیست؟
در حال‌حاضر بازگرداندن اعتماد عمومی نسبت به بازار سرمایه، ترویج نگاه کارشناسی و حرفه‌ای و توسعه نگاه بلندمدت به این بازار مساله بسیار کلیدی و حساسی به‌شمار می‌آید که شامل همه ارکان تصمیم‌گیر و تاثیرگذار ازجمله شورای عالی بورس، سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان نهاد ناظر و... می‌شود. قوانین نظارتی باید به‌صورت شدیدتری نسبت به تخلفات صورت گرفته و تضییع حقوق سهامداران تصویب و اجرا شوند.
در سطوح هیات‌دولت، وزارت اقتصاد و ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار باید رایزنی‌ها با سایر نهادها افزایش یابد تا قوانین و مقررات به نفع بازار تغییر کند و نگاه‌های سیاسی و جناحی از روی بازار سرمایه برداشته شود. در میان‌مدت و بلندمدت نیز باید ریزساختارهای بازار به‌نفع سرمایه‌گذاری بلندمدت، غیرمستقیم و تحلیلگرانه تغییر یابد.
در روزهای دشوار بازار سرمایه، برای گذر از مشکلات چه اقداماتی را اعمال کردید؟
در شرایط رکودی بازار سرمایه شرکت تامین سرمایه امید دو مسوولیت را پذیرفت. ابتدا با پذیرش بازارگردانی برخی از سهام تلاش کرد تعادل قیمتی را به آنها بازگرداند و دوم در خصوص فعالیت‌های تامین سرمایه سعی کرده با تنوع‌بخشی به درآمد شرکت و گسترش فعالیت حوزه خدمات مالی و ارزش‌گذاری، قبولی سمت تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی سودآوری خود را حفظ کند.
به‌طور کلی ازنظر شما آیا بازار سرمایه ما ثبات دارد؟ چه عواملی باعث ایجاد بی‌ثباتی در بازار می‌شوند؟
همان‌طور که اشاره شد بازار سرمایه ما تاثیر زیادی از ریسک‌های سیستماتیک می‌گیرد و تصمیمات سیاسی و اقتصادی در سطح کلان است که به این بازار جهت می‌دهد، بنابراین این موارد خود گواه ثبات پایین این بازار در برخی موارد است لیکن در سال‌های اخیر تلاش زیادی در راستای ثبات بازار صورت پذیرفته و همچنان باید به این تلاش‌ها ادامه داد تا بازار سرمایه به جایگاه واقعی خود در کشور برسد.
به‌نظر شما دولت جدید چه اقداماتی می‌تواند برای بهبود وضعیت کلی بازار سرمایه داشته باشد؟
اعتماد مردم با برخی رفتارهای اشتباه خدشه‌دار شده و باید با اتخاذ سیاست‌های درست و ایجاد ثبات، دوباره این اعتماد به بازار سرمایه بازگردانده شود. دولت با ابزارهای مختلفی می‌تواند به حفظ ثبات بازار و احیای اعتماد به آن کمک کند، به‌ویژه در حوزه سیاست‌گذاری نهادی و ساختاری که یکی از رویکردهای حائزاهمیت در این زمینه، سیاست‌های پولی است که بالاترین میزان تاثیرگذاری را به همراه دارد. عدم‌افزایش نرخ سود و عدم‌قیمت‌گذاری دستوری از مصادیق مهم این موارد است.
وجود سیاست‌ها و قانون‌گذاری‌های هدفمند توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، تلاش در جهت اجرای قوانین، اجرای دقیق سازوکارهای حمایتی و نظارت بر اعمال درست آنها، موجب ثبات و روند رو به رشد بازار و همچنین افزایش اعتماد مردم به بورس خواهد شد.
