اثر نوسانات ارز و قیمت جهانی مس بر بنگاه‌های اقتصادی
ابتدا به عوامل تاثیرگذار بر قیمت مس می‌پردازیم؛ دو گزینه اصلی که پایه‌گذاری مس روی آن بنا شده است، از یکسو قیمت جهانی مس است که با توجه به اقتصاد جهانی میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و دیگری قیمت برابری نرخ ارز در ایران است که در سال‌جاری نوسانات ارزی فراوانی را شاهد بوده‌ایم. قیمت جهانی مس و فلزات رنگی با توجه به نوسانات بورس کالای لندن (LME) معین می‌شود، از عوامل تاثیرگذار بر قیمت جهانی فلزات رنگی می‌توان به چند گزینه اشاره کرد: ۱- سیاست تجاری بین دو کشور بزرگ اقتصادی جهان (چین و آمریکا) ۲- اخذ تعرفه‌های گمرکی بین این دو کشور ۳- میزان STOCK موجودی انبار مس و سایر فلزات رنگی ۴- میزان عرضه و تقاضا در بورس لندن ۵- شاخص دلار ۶- وضعیت تولید در کشورهای صاحب معادن تاثیرگذار از قبیل شیلی، پرو و...
شرایط فوق تعیین‌کننده قیمت جهانی فلزات به‌شمار می‌آیند که یکی از گزینه‌های اصلی تغییرات و نوسانات قیمتی را در داخل کشور رقم می‌زند. بعد از قیمت جهانی ارزش ارز (قیمت دلار) تعیین‌کننده پایه‌گذاری قیمت‌ها محسوب می‌شود. از جمله عوامل تاثیرگذار بر قیمت ارز در کشور می‌توان به مواردی از جمله تحریم‌های کلان اقتصادی و تجاری بر ایران، کاهش مراودات تجاری با سایر کشورها حتی کشورهای همسایه، پیاده‌سازی سیاست پولی و مالی در کشور و تامین کسری بودجه اشاره کرد.
از ابتدای سال‌جاری تاکنون روند قیمت فلزات رنگی در کشور به‌علت میزان عرضه و تقاضا و کشش بازار، افزایش قیمت جهانی و افزایش چشمگیر قیمت ارز صعودی بوده است. به طوری‌که قیمت جهانی مس از ابتدای سال‌جاری ۴هزارو۶۱۷ دلار تا امروز که به ۶هزارو۷۲۸ دلار رسیده، بیش از ۲هزار دلار افزایش قیمت جهانی را شاهد بوده است. قیمت جهانی روی نیز از هزارو۸۱۴ دلار به ۲هزارو۵۲۹ دلار رسیده است. همچنین قیمت سایر فلزات رنگی از قبیل سرب با ۳۶۸ دلار افزایش، آلومینیوم با ۲۲۶ دلار افزایش، نیکل با ۴هزارو ۳۵۰ دلار افزایش، قلع با ۳هزارو۸۰۰ دلار افزایش روبه‌رو شده است.
با روند افزایشی بودن قیمت جهانی فلزات رنگی، ارزش دلار نیز در ایران دچار نوسان شدید شد تا این دو عنصر اساسی دست به دست هم داده و افزایش قیمتی بی‌رویه را رقم زده‌اند. این موضوع تاثیر بسزایی بر قیمت‌گذاری‌های صنایع پایین‌دستی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم دارد.
صنایع مرتبط با مس شامل صنعت برق، صنعت ساختمان و تاسیسات، صنعت شیرآلات بهداشتی، صنعت خودرو، صنایع الکتریکی، صنایع برودتی و حرارتی، صنایع دستی و سماور سازی، صنایع شیرآلات آبی و گازی، رادیاتورسازها و صنایع نظامی و تسلیحاتی که حدود ۴۰درصد بنگاه‌های اقتصادی کشور را پوشش می‌دهد، در بازه زمانی پنج ماهه با افزایش قیمت مواد اولیه موجبات افزایش قیمت در محصولات تولیدی شده که این امر باعث کاهش نقدینگی و گردش مالی بنگاه‌های اقتصادی مرتبط شده است.
در حال حاضر با توجه به شرایط مزبور و صعود بی‌رویه قیمت مواد اولیه، کمتر شرکتی می‌تواند فعالیت خود را مستمر و پایدار حفظ کند. لاجرم تحولات اقتصادی و طرح‌های حمایتی نیز در الگوهای افزایش قیمت تاثیر چندانی نگذاشته و اغلب بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط کشور تحت تاثیر نوسانات ارزی قرار گرفته‌اند و توان و قدرت خرید خود را از دست داده‌اند.
در چنین شرایط اقتصادی این شرکت‌ها نیاز به ارائه تسهیلات لازم و حمایت مستمر برای افزایش گردش مالی و تجدید قوای توان خرید دارند.
مسائلی از قبیل تغییرات نرخ بانکی، تحولات اقتصادی، تشدید تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا (کووید-۱۹) پیش‌بینی روند قیمت‌ها را تحت‌تاثیر خود قرار داده است. در بازار ایران با توجه به تعدد معادن، فلزات رنگی جزو صنایع زیربنایی کشور محسوب می‌شود که افزایش یا کاهش قیمت آنها به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تاثیر بسزایی در کنترل قیمت‌های سایر محصولات می‌گذارد. مطابق اطلاعات و تحلیل‌های صورت گرفته پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آتی یعنی ۲۰۲۱ - ۲۰۲۲ شاهد افزایش قیمت مس و صنایع مرتبط باشیم؛ این افزایش قیمت تا سال ۲۰۲۵ نیز ادامه دار خواهد بود. در نتیجه سرمایه‌گذاری در بازار مس و صنایع وابسته از جمله مفتول و سیم و کابل می‌تواند سودآوری فراوانی برای بنگاه‌های اقتصادی کشور به ارمغان آورد.
امروزه صنعت ایران نیازمند حمایت‌های مالی برای سرمایه‌گذاری طرح‌های دانش‌بنیان است که موجبات اشتغال‌زایی را در سال‌های آتی برای جوانان این مرز و بوم فراهم آورد. همچنین توجه به بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط با جلوگیری از توقف خطوط تولید این قبیل شرکت‌ها می‌توان در این وضعیت نابسامان جهانی، اقتصاد کشور را پویا و فعال کرد.
