Untitled-1

تورم تولیدکننده را شاخصی پیش‌‌‌نگر برای تورم مصرف‌کننده می‌‌‌دانند، ‌‌‌از همین رو انتظار می‌‌‌رود با اندکی وقفه زمانی این کاهش خود را در شاخص بهای مصرف‌کننده منعکس کند. باید توجه داشت که صنعت پس از بخش خدمات، دومین فعالیت اقتصادی عمده در اقتصاد ایران است. پیش از این «دنیای‌اقتصاد» در گزارش «بازگشت نرم تورم پیش‌‌‌نگر» به کاهش شاخص‌‌‌بهای تولیدکننده بخش خدمات در فصل پائیز پرداخته بود. اگر شاخص بهای تولیدکننده در بخش خدمات را علامت اول کاهش تورم مصرف‌کننده به حساب بیاوریم، افت تورم تولیدکننده در پائیز در بخش صنعت علامت دوم افت تورم پیش‌‌‌نگر است. گزارش منتشر شده، در ادامه به تورم فصلی و میانگین نیز پرداخته است. بر این اساس در فصل پائیز شاخص بهای تولیدکننده بخش صنعت 9/ 9‌درصد نسبت به تابستان افزایش پیدا کرد که حاکی از 1/ 0‌درصد افزایش نسبت به تورم فصلی تابستان است. از سوی دیگر ‌درصد تغییرات میانگین شاخص قیمت تولیدکننده محصولات صنعتی در داخل کشور در چهار فصل منتهی به فصل پاییز 1400 نسبت به مدت مشابه سال قبل به 7/ 69‌درصد رسید که نسبت به همین شاخص در فصل قبل 7/ 10 واحد‌درصد کاهش نشان می‌‌‌دهد.

تورم تولیدکننده صنعتی پائیز

مرکز آمار ایران در گزارشی اطلاعات مربوط به شاخص بهای تو‌‌‌لیدکننده در فصل سوم سال‌جاری را منتشر کرد. بخش صنعت به واسطه سهم بالایی که از تولید ناخالص داخلی کشور دارد و از طرفی، نقش کلیدی آن در ارزآوری و اشتغال، حائز اهمیت است. بنا به تعریف، شاخص قیمت تولیدکننده، ‌‌‌ میزان تغییرات قیمت کالاها و خدماتی است که توسط تولیدکننده خریداری شده و پس از تولید محصول نهایی به فروش می‌‌‌رسد. تفاوت اصلی شاخص‌‌‌بهای تولیدکننده با شاخص بهای مصرف‌کننده در زاویه نگاه به قیمت‌‌‌ کالاها و خدمات است. شاخص تورم تولیدکننده بخش صنعت تغییرات هزینه تولید در یک بازه زمانی مشخص را به نمایش می‌‌‌گذارد. این شاخص با اندازه‌‌‌گیری قیمت‌‌‌هایی که تولیدکننده در فرآیند تولید با آنها مواجه می‌شود مورد محاسبه قرار می‌گیرد. در ادبیات اقتصادی، از این شاخص به‌‌‌عنوان یک شاخص پیش‌‌‌نگر یاد می‌شود چراکه انتظار می‌‌‌رود تغییرات این شاخص با یک وقفه زمانی خود را در شاخص بهای مصرف‌کننده منعکس کند. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، تورم فصلی تولیدکننده بخش صنعت در پائیز به سطح 9/ 9‌درصدی رسید. این عدد در مقایسه با عدد این شاخص در تابستان 99، که 8/ 9‌درصد به ثبت رسیده بود، 1/ 0‌درصد افزایش یافته است. این در حالی است که از 23 فعالیت صنعتی مورد بررسی در این گزارش، ‌‌‌12 صنعت شاهد کاهش سرعت افزایش قیمت‌‌‌ها در پائیز بوده‌‌‌اند.

 از سوی دیگر در بخش تورم نقطه به نقطه کاهشی محسوس به چشم می‌‌‌خورد. در حالی که تورم نقطه به نقطه تورم تولیدکننده بخش صنعت در تابستان 3/ 62‌درصد به ثبت رسیده بود، این شاخص در پائیز با کاهشی حدودا 16‌درصدی، به سطح 4/ 46‌درصدی رسید. شاخص تورم نقطه به نقطه، شاخص بهای تولیدکننده را با اندازه همین شاخص در مدت مشابه سال گذشته مقایسه می‌‌‌کند. مقایسه شاخص‌‌‌بهای تولیدکننده بخش صنعت حاکی از آن است که اگرچه تورم فصلی تولیدکننده روند رو به رشد اما کم رمقی را پشت سر گذاشته و در سه فصل گذشته از 2/ 8درصد به 9/ 9‌درصد رسیده، اما در عوض تورم نقطه به نقطه تولیدکننده در این مدت کاهش چشمگیری داشته و از سطح 7/ 94‌درصدی در بهار سال‌جاری به 4/ 46 در پائیز تنزل یافته است؛ رقمی که در یک سال اخیر پائین‌ترین تورم تولیدکننده بخش صنعت به شمار می‌‌‌رود.

 در انتها، این گزارش به آمار تورم میانگین سالانه نیز پرداخته است و بر این اساس تورم میانگین تولیدکننده بخش صنعت در فصل پائیز عدد 7/ 69‌درصدی را ثبت کرده است. این عدد در مقایسه با تابستان سال‌جاری 7/ 10‌درصد کاهش یافته است و در پائین‌‌‌ترین سطح از ابتدای سال‌جاری قرار دارد. این شاخص، ‌درصد تغییرات میانگین شاخص قیمت تولیدکننده محصولات صنعتی در داخل کشور در چهار فصل منتهی به فصل پاییز 1400 نسبت به مدت مشابه در سال قبل را اندازه می‌گیرد. از آنجا که تورم تولیدکننده، تورمی پیش‌‌‌نگر به حساب می‌‌‌آید، انتظار می‌‌‌رود که در ماه‌‌‌های آتی شاهد انعکاس این کاهش قیمت‌‌‌ها در تورم مصرف‌کننده باشیم. «دنیای‌اقتصاد» پیش از این در گزارش «فرود نرم تورم پیش‌‌‌نگر» به کاهش تورم تولیدکننده بخش خدمات در فصل پائیز به عنوان اولین سیگنال کاهش تورم پرداخت. با انتشار گزارش جدید مرکز آمار و تداوم کاهش تورم تولیدکننده بخش صنعت، این مساله را می‌توان دومین علامت کاهشی تورم پیش‌‌‌نگر تلقی کرد.

وضعیت صنایع در تورم تولید

گزارش مرکز آمار ایران، تورم تولیدکننده بخش صنعت را به تفکیک شاخص‌‌‌های تورم و رشته‌‌‌فعالیت‌های صنعتی مختلف منتشر کرده است. بر این اساس در بخش تورم فصلی تولیدکننده، بالاترین افزایش قیمت در پائیز به فعالیت‌های «ساخت مواد شیمیایی و فرآورده‌‌‌های شیمیایی» با 4/ 18‌درصد، ساخت «محصولات غذایی» با 8/ 13‌درصد و «ساخت کک و فرآورده‌‌‌های حاصل از پالایش نفت» با 12‌درصد افزایش متعلق است. لازم به ذکر است این سه رشته فعالیت صنعتی بیش از 50‌درصد کل تولیدات صنعتی کشور را برعهده دارند. از سوی دیگر فعالیت‌های «ساخت محصولات رایانه‌‌‌ای، الکترونیکی و نوری» با 2/ 3‌درصد، «ساخت فرآورده‌‌‌های توتون و تنباکو» با 7/ 2‌درصد و «ساخت فلزات پایه» با 2‌درصد کمترین تورم فصلی را به ثبت رساندند.

 در بخش تورم نقطه به نقطه، بالاترین تورم تولیدکننده به «چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده» با 3/ 67‌درصد، «ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی» با 7/ 65‌درصد و «ساخت مواد شیمیایی و فرآورده‌های شیمیایی» با 8/ 62‌درصد تعلق دارد. این در حالی است که سه رشته فعالیت صنعتی «ساخت فرآورده‌های توتون و تنباکو» با 9/ 19‌درصد، «ساخت محصولات رایانه‌‌‌ای، الکترونیکی و نوری» با 4/ 25‌درصد و« ساخت محصولات دارویی، مواد شیمیایی مورد استفاده در داروسازی و محصولات دارویی گیاهی» کمترین تورم نقطه به نقطه تولید‌‌‌کننده بخش صنعت را به ثبت رسانده‌‌‌اند.

 در بخش تورم میانگین سالانه که ‌درصد تغییرات میانگین شاخص قیمت تولیدکننده محصولات صنعتی را در یک سال منتهی به پائیز سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته می‌‌‌سنجد، بالاترین تورم‌‌‌های میانگین به ثبت رسیده در فعالیت‌های مختلف صنعتی مربوط به فعالیت‌های «ساخت مواد شیمیایی و فرآورده‌های شیمیایی» با 7/ 95‌درصد، «ساخت چوب و فرآورده‌های چوبی و چوب پنبه به جز مبلمان؛ ساخت کالاها از نی و مواد حصیربافی» با 8/ 81‌درصد و«ساخت منسوجات» با 75‌درصد، است. از طرف دیگر کمترین تورم‌های میانگین ثبت شده به ترتیب عبارتند از «ساخت فرآورده‌های توتون و تنباکو» با 8/ 21‌درصد، «ساخت محصولات دارویی، مواد شیمیایی مورد استفاده در داروسازی و محصولات دارویی گیاهی» با 3/ 38 ‌درصد و« ساخت محصولات رایانه‌ای، الکترونیکی و نوری» با 45‌درصد.