نظرسنجی می‌تواند راه دولت و ملت را به هم نزدیک کند
مهدی رفیعی بهابادی با اشاره به اینکه نظرسنجی‌های ایسپا همیشه مبتنی بر دو روش حضوری و تلفنی بوده است، گفت: بخش اصلی نظرسنجی‌ها به‌صورت حضوری انجام می‌شود و بخشی نیز به صورت تلفنی که هرکدام اقتضائات خاص خود را دارند. موضوعات را نمی‌توان به صورت تلفنی پرسید؛ به‌ویژه پیمایش‌هایی که تعداد سوال‌ها در آنها زیادتر و موضوع‌ها حساس‌تر هستند، چراکه متناسب با شرایط جامعه ممکن است پاسخگویی از پشت تلفن همراه با محافظه‌کاری باشد.
محافظه‌کاری مردم کمتر شده است
رئیس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران گفت: کرونا موجب شد اقداماتی را که مبتنی بر شیوه تلفنی بود، نسبت به قبل گسترده‌تر کنیم و امکانات سخت‌افزاری و تعداد طرح‌های تلفنی را افزایش دهیم. البته نتایج جالب توجهی نیز به دست آمد و موجب شد به این نتیجه برسیم که هرچه پیش می‌رویم، محافظه‌کاری مردم کمتر می‌شود و می‌توانیم از طریق تلفن نظرسنجی‌های خود را انجام دهیم.
رفیعی در پاسخ به این سوال که عملکرد ایسپا در مقایسه با مراکز معتبر نظرسنجی دنیا در ایام کرونا چطور بوده است، گفت: موسسات معتبر دنیا با توجه به ویژگی‌های فرهنگی که در سایر کشورها حاکم است و مردم ترسی از بیان نگرش‌هایشان پشت تلفن ندارند، عموما از روش تلفنی برای نظرسنجی استفاده می‌کنند. با شیوع کرونا هم همین روند ادامه داشت و در کار این مراکز به همین دلیل اختلالی ایجاد نشد، اما در ایران موسسات نظرسنجی کمتر از تلفن استفاده می‌کردند. دلیل این امر هم این بود که محافظه‌کاری در نظرسنجی‌های پشت تلفن در ایران وجود دارد. البته به نظر می‌رسد در خصوص میزان محافظه‌کاری در نظرسنجی تلفنی در ایران خیلی اغراق شده است و طرح‌های اعتبارسنجی ما نشان می‌دهد که محافظه‌کاری مردم ایران در پشت تلفن متناسب با موضوع بین صفر تا ۱۰ درصد و نرخ محافظه‌کاری در سوال‌های حساس بیشتر است.
وی از انجام ۳۰ نظرسنجی از اسفند سال ۹۸ تاکنون در خصوص کرونا خبر داد و گفت: در مورد همه موضوع‌ها لازم است قبل از سیاستگذاری، حین اجرای سیاست و پس از انجام آن، نظرسنجی انجام شود؛ چراکه این اطلاعات به سیاستگذاری‌های بهتر و موثرتر کمک خواهد کرد.
مسوولان نتایج نظرسنجی‌ها را می‌خواهند، اما از آنها استفاده نمی‌کنند
رفیعی در پاسخ به این سوال که چقدر مسوولان کشور ما از نتایج نظرسنجی‌ها استفاده می‌کنند، گفت: از نظر رجوع مسوولان به نتایج نظرسنجی‌ها نسبت به ۱۰سال پیش پیشرفت کرده‌ایم و تلاش برای دانستن واقعیت‌های جامعه زیاد شده است، اما اینکه تا چقدر نتایج این نظرسنجی‌ها مورد استفاده مسوولان قرار می‌گیرد، باید گفت تا رسیدن به حد مطلوب و ایده‌آل فاصله زیادی داریم. وی اظهار کرد: مسوولان نتایج نظرسنجی‌ها را می‌دانند، اما توجه جدی به آنها نمی‌کنند. البته به نظر من یکی از شروط اصلی موثر واقع شدن نتایج نظرسنجی‌ها انتشار عمومی آن است. وقتی مساله‌ای را به صورت عمومی منتشر می‌کنید، رسانه‌ها و نخبگان علمی در مورد آن می‌نویسند و بحث می‌کنند، حساسیت لازم برای مسوولان مربوطه ایجاد می‌شود و بیشتر از حالتی که نتایج نظرسنجی به‌صورت محرمانه اعلام می‌شود، جلب توجه می‌کند. حتی ما این تجربه را داریم که وقتی نتایج نظرسنجی به صورت بولتن محرمانه به مسوولی ارسال می‌شود، توجه چندانی به آن نمی‌کند. در این حوزه نیاز به کار بیشتری وجود دارد. رئیس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران هشدار داد: هنوز در سیستم حکمرانی ما جا نیفتاده است که به‌عنوان یک بعد سیاستگذاری به رأی و نظر مردم توجه شود.
دولت جدید متن جامعه را به کمک نظرسنجی‌ها بشناسد
رفیعی با اشاره به اینکه در ایام انتخابات، موسسات نظرسنجی محل رجوع سیاستمداران هستند و لحظه به لحظه نتایج آنها رصد می‌شود و سیاستمداران وقتی رأی مردم را می‌خواهند مردم برای آنها مهم می‌شوند، از مسوولان دولت منتخب خواست در طول چهار سال حکمرانی، اگر می‌خواهند حکمرانی مطلوب و شایسته‌ای داشته باشند، متن جامعه را بشناسند و مبتنی بر واقعیت‌های جامعه سیاست‌ها را اتخاذ کنند. وی اضافه کرد: اگر این مساله محقق شود، از بسیاری هزینه‌ها و خسارت‌ها جلوگیری می‌شود. مهم‌ترین کارکرد آن هم تقویت سرمایه اجتماعی خواهد بود. اکنون وضعیت سرمایه‌اجتماعی جامعه ما مناسب نیست و احساس می‌کنیم در برخی از مواقع راه دولت و ملت از هم جدا بوده است. نظرسنجی می‌تواند راه دولت و ملت را به هم نزدیک کند. رئیس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران در پاسخ به این سوال که نتایج کدام نظرسنجی برخلاف انتظار شما بوده است، گفت: چون ما در مراکز نظرسنجی هستیم، تاحدودی افکار عمومی را میشناسیم، اما یکی از داده‌های جذاب در خصوص واکسن داخلی و خارجی کرونا بود. این تصور بود که مردم ممکن است به واکسن داخلی اعتماد نداشته باشند، اما برخلاف انتظار بسیاری از مردم به واکسن داخلی اعتماد زیادی داشته و دارند. امیدواریم شرایط به سمتی برود که این اعتماد حفظ شود؛ چراکه معتقدیم برخی از سیاست‌ها ممکن است این اعتماد را کم کند. در نظرسنجی جدید هم متوجه شدیم میزانی از آن اعتماد کاهش یافته و امیدواریم اقدامات به سمت ارتقای این اعتماد پیش رود.
