بررسی گزارش یک ماهه بانک‌ها نشان می‌دهد
ورود و خروج منابع به بانک‌ها
صورت سپرده‌های بانک‌ها
بانک‌های بورسی موظفند که عملیات یک ماهه خود را که وضعیت سپرده‌گذاری و تسهیلات‌دهی آنها را نشان می‌دهد منتشر کنند. بررسی وضعیت ۱۲ بانک بورسی که اطلاعات آنها روی سایت کدال موجود است نشان می‌دهد که در فروردین‌ماه مانده سپرده‌های این بانک‌ها در مجموع ۲/ ۱۱۰۶ هزار میلیارد تومان بوده است که نسبت به اسفند ماه سال گذشته رشد ۹/ ۱ درصدی را ثبت کرده است. بررسی این ۱۲ بانک نشان می‌دهد که بانک ملت با حدود ۲۷۱ هزار میلیارد تومان بیشترین مانده سپرده را ثبت کرده است. پس از آن بانک صادرات و بانک تجارت در رتبه‌های بعدی قرار دارند. رشد مانده سپرده‌های این سه بانک در فروردین‌ماه سال‌جاری به نسبت اسفند ماه سال گذشته به ترتیب رشد ۶/ ۲ درصد، ۴/ ۳ درصد و ۸/ ۱ درصدی را نشان می‌دهد. اما دو بانک پارسیان و پاسارگاد رشد منفی یک ماهه در مانده سپرده‌های خود داشته‌اند.
براساس گزارش منتشر شده توسط این دو بانک، بانک پارسیان در فروردین‌ماه سال‌جاری ۷/ ۱۱۱ هزار میلیارد تومان مانده سپرده داشته که به نسبت اسفند ماه کاهش ۲/ ۱ درصدی را تجربه کرده است. بانک پاسارگاد نیز در فروردین‌ماه مانده سپرده ۷/ ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی داشته که به نسبت اسفند ماه ۷/ ۰ درصد کاهش را تجربه کرده است. البته نگاهی به گزارش این بانک‌ها در مدت مشابه سال ۹۸ نشان می‌دهد که در فروردین سال گذشته، سپرده‌ها رشد کمتری را به نسبت اسفند ۹۷ تجربه کرده‌اند. سپرده‌های بانکی در ۵ بانک خاورمیانه، سینا، دی، اقتصاد‌نوین و پست بانک در فروردین ۹۸ به نسبت اسفند ۹۷ کاهش داشته‌اند.
خروج سپرده در دو بانک
گزارش یک ماهه بانک‌ها آمار سپرده دریافتی و سپرده تسویه شده طی یک ماه را نشان می‌دهد. بررسی گزارش‌ها نشان می‌دهد در نخستین ماه سال‌جاری، مجموع سپرده‌های دریافتی ۱۲ بانک بورسی ۱۶۹۹ هزار میلیارد تومان بوده است. از سوی دیگر در پایان فروردین‌ماه بیش از ۵/ ۱۶۷۸ هزار میلیارد تومان از مجموع سپرده‌های بانکی تسویه شده که در نهایت خالص سپرده‌های یک ماهه این بانک‌ها ۶/ ۲۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
در میان ۱۲ بانکی که در فروردین ۹۹ بررسی شده‌اند دو بانک پارسیان و پاسارگاد خروج سرمایه را ثبت کرده‌اند. به عبارت دیگر میزان سپرده‌های دریافتی آنها به نسبت سپرده‌های تسویه شده آنها کمتر بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بانک پارسیان ۳/ ۱ هزار میلیارد تومان و بانک پاسارگاد ۸۵۳ میلیارد تومان خروج سپرده را ثبت کرده است. در مقابل، بانک صادرات، ملت و تجارت به ترتیب بیشترین خالص سپرده‌گذاری را در میان بانک‌های بررسی شده به خود اختصاص داده‌اند. برخی از کارشناسان کاهش سود سپرده‌های بانکی را عامل مهمی برای خروج منابع از بانک‌ها عنوان می‌کنند. از سوی دیگر رشد قابل توجه شاخص بورس در چند ماه گذشته عامل مهمی برای خروج سپرده‌ها از بانک‌ها و ورود به بازار سرمایه عنوان شده است. اما گزارش یک ماهه ۱۲ بانک مورد بررسی نشان نمی‌دهد که سپرده قابل توجهی از بانک‌ها خارج شده باشد. حتی نگاهی به گزارش یک ماهه این ۱۲ بانک در نخستین ماه سال گذشته نیز نشان می‌دهد که در سال گذشته خروج سپرده‌گذاری بیشتری در بانک‌ها را شاهد بوده‌ایم. به‌عنوان مثال در فروردین ۹۸ در ۶ بانک اقتصاد نوین، دی، سینا، خاورمیانه، پست بانک و کارآفرین میزان سپرده تسویه شده بیشتر از سپرده دریافتی بوده است. در نتیجه تراز این بانک‌ها از نظر سپرده‌گیری منفی شده است.
گزارش یک ماهه از درآمد تسهیلات‌دهی
بررسی گزارش‌های بانک‌ها نشان می‌دهد که مانده تسهیلات ۱۲ بانک در پایان فروردین‌ماه سال‌جاری بیش از ۹/ ۸۹۰ هزار میلیارد تومان بوده است. در فروردین‌ماه ۲/ ۱۱۹ هزار میلیارد تومان تسهیلات اعطا و بیش از ۲/ ۱۰۱ هزار میلیارد تومان از تسهیلات نیز تسویه شده است. بانک‌های مورد بررسی از تسهیلات اعطایی طی دوره یک ماهه منتهی به پایان فروردین‌ماه ۴/ ۹ هزار میلیارد تومان درآمد داشته‌اند. بیشترین مانده تسهیلات مربوط به بانک‌های ملت، تجارت و صادرات بوده و کمترین مانده تسهیلات را دی، پست بانک و کارآفرین به خود اختصاص داده‌اند.
۴ بانک با درآمد مشاع منفی
درآمدهای بانکی به دو دسته کلی درآمدهای مشاع و غیر مشاع تقسیم می‌شود. بخش مهمی از درآمدهای مشاع شامل درآمد حاصل از سود تسهیلات اعطایی و پرداخت سود سپرده‌گذاران است. بررسی گزارش یک ماهه بانک‌ها نشان می‌دهد که در فروردین‌ماه درآمد این بانک‌ها از محل سود تسهیلات داده شده منهای پرداخت سود سپرده‌گذاران ۱/ ۱ هزار میلیارد تومان بوده است. در میان ۱۲ بانک مورد بررسی ۴ بانک دی، پارسیان، کارآفرین و صادرات درآمد مشاع منفی داشته‌اند.
بانک دی در نخسین ماه سال‌جاری از تسهیلات اعطایی ۶/ ۶۴ میلیارد تومان درآمد داشته است اما در مقابل ۳/ ۴۲۵ میلیارد تومان بابت سود سپرده‌های خود پرداخت کرده و در نتیجه تراز منفی ۱/ ۳۶ میلیاردی را ثبت کرده است. به همین ترتیب بانک پارسیان نیز از این منظر ۱/ ۲۳ میلیارد تومان و بانک کارآفرین ۸/ ۱۰میلیارد تومان ضرر کرده است. بانک صادرات نیز ۱/ ۸ میلیارد تومان تراز منفی در پرداخت سود سپرده‌های دریافتی و درآمد تسهیلات اعطایی داشته است. از سوی دیگر در فروردین‌ماه سال‌جاری، نسبت تسهیلات به سپرده‌های بانکی که از آن به‌عنوان نسبت مصارف به منابع نیز یاد می‌شود برای مجموع ۱۲ بانک مورد بررسی ۵/ ۸۰ درصد بوده است. این نسبت در برخی از مطالعات توصیه شده که در سطح ۸۵ درصد باقی بماند.
بنابراین به‌نظر می‌رسد بانک‌های مورد بررسی در مجموع کمتر از منابع خود را به تسهیلات اختصاص داده‌اند. در میان بانک‌ها و موسسات اعتباری مورد بررسی، نسبت مصارف به منابع موسسه اعتباری ملل ۲/ ۱۰۳ درصد بوده است. در مقابل بانک دی کمترین نسبت تسهیلات به سپرده‌ها را به خود اختصاص داده است. این نسبت در بانک دی ۳۳ درصد بوده است. در واقع به‌نظر می‌رسد بانک دی یک سوم از سپرده‌های دریافتی خود را به تسهیلات‌دهی اختصاص داده است.
آیا سپرده‌ها از بانک‌ها خارج شده است؟
بررسی گزارش یک ماهه ۱۲ بانک بورسی از عملکرد آنها در فروردین‌ماه سال‌جاری نشان می‌دهد که در مجموع به سپرده‌های بانکی افزوده شده است و جز دو بانک، سایر بانک‌ها خروج منابع نداشته‌اند. این مساله از این حیث قابل بررسی است که بازارهای موازی مانند بورس، ارز و سکه در هفته‌های گذشته بازدهی قابل‌توجهی داشته‌اند. از سوی دیگر کاهش سود سپرده‌های بانکی نیز عامل مهمی در تحریک سپرده‌های بانکی بوده است. اما مقایسه سپرده‌های دریافتی و تسویه شده این بانک‌ها با مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد که ۶ بانک خروج منابع داشته‌اند. در نتیجه نمی‌توان گفت که در یک ماه فروردین اتفاق قابل ملاحظه‌ای رخ داده است.
