دو هفته پیش خبری در محافل اقتصادی دهان به دهان می گشت: «بودجه را خارج از سازمان برنامه نوشته اند.» صحت این ادعا به سرعت از سوی نزدیکان به سازمان برنامه رد شد. مدتی گفته شد که در صورت عدم تصویب بودجه، رئیس جمهور از سمت خود استعفا می دهد که باز هم نوبخت به فوریت خبر دوم را هم کذب خواند. مدتی بعد سرنخ برخی از انتقادها از میان گزارش های مرکز پژوهش های مجلس بیرون زد. هم زمان چهره های اصلاح طلب در مورد بودجه سکوت اختیار کردند و در خاموشی آنها، نمایندگان اصولگرای مجلس به نقد دائمی لایحه بودجه پرداختند؛ به طوری که کلیات دخل وخرج سال ۹۹ با آرای شکننده از کمیسیون تلفیق به تصویب رسید. اما بودجه سال ۹۹ چه خصوصیاتی دارد که این حجم از شایعات اطرافش شکل  گرفته است؟ 

اعداد زیاد و خوانندگان کم؟

ابوالحسن ابتهاج، رئیس سازمان برنامه در دهه ۳۰ جمله ای درخشان در وصف حال ایرانیان و رابطه شان با اقتصاد گفته بود: «مردم ایران معنای صفر را نمی فهمند.» بودجه کتابی قطور و سرشار از اطلاعات ریزودرشت است. نمایندگان مجلس طی مدت دوهفته ای نه فرصت و نه علاقه ای برای مطالعه کلیات بودجه را دارند و آنچه در کمیسیون تلفیق نهایی می شود به اطلاع آنها نیز می رسد. بخش مهمی از منتقدان بودجه را کسانی تشکیل می دهند که نگاهی به این حجم از اعداد نمی اندازند.

 

سیاسی ها چه می گویند؟

منتقدان سیاسی دولت خلاصه در نمایندگان جبهه پایداری می شوند. تعدادی از این نماینده ها ادعا می کنند که حسن روحانی، مجلس را تهدید به استعفا کرده و به همین دلیل هم نمایندگان کلیات بودجه را تأیید کرده اند. ادعاهای او را نوبخت رئیس سازمان برنامه وبودجه تکذیب کرده است. روزنامه ایران به نقل از سایت رجانیوز گزارشی را منتشر کرده که مدعی است کلیات لایحه بودجه ۹۹ کشور در آستانه رأی نیاوردن بوده که «صحبت های عجیب نوبخت» در یک «جلسه شبانه» باعث جلب «رأی ضعیف کمیسیون تلفیق به کلیات بودجه» شده است.

نصرالله پژمانفر گفته است: «نوبخت به نمایندگان گفت اگر آقای روحانی در نماز جمعه و خانه این حرف را نزند و در خانه بنشیند و یک کلیپ درست کند و بگوید: مردم! یک راه دیگری وجود داشت که نگذاشتند من این راه را بروم! آن موقع ببینید چه مشکلاتی پیش می آید!» گفته های او را وکیلی، عضو هیئت رئیسه مجلس رد کرده و نماینده جبهه پایداری را «هیاهو آفرین» خوانده است.

علی اکبری، بهروز بنیادی و علی قربانی، نمایندگان شیراز، کاشمر و بجنورد نیز در گزارشی که روزنامه «ایران» منتشر کرده، روایت پژمانفر را تکذیب کرده اند. در جلسه کمیسیون تلفیق ۴۰ نماینده حضور داشته اند که ادعای استعفای رئیس جمهور تنها توسط پژمانفر بیان شده است. نمایندگان جبهه پایداری در مورد محتوای بودجه ۹۹ اظهارنظر مشخصی انجام نداده اند و ادعاهای آنها بیش از متن بودجه مربوط به حواشی آن می شود. رأی به بودجه با قاطعیت مطلق انجام  نشده است. از ۳۹ عضو این کمیسیون، ۲۰ نفر موافق کلیات، ۱۷ نفر مخالف و دو نفر باقی مانده نیز ممتنع بوده اند.

انتقادها از مشهد می آید؟

برخی نمایندگان مجلس مانند میرزایی نکو مدعی شده اند که پیام هایی تهدیدآمیز در مورد رد کلیات بودجه دریافت کرده اند. او گفته ۱۰۰ پیام کوتاه دریافت کرده است که برخی از آنها حاوی کلمات «زشت» بوده است.

بر اساس آنچه سایت اقتصادنیوز منتشر کرده مثلاً در انتهای یکی از پیامک های تهدیدآمیزی که نمایندگان مجلس دریافت کرده اند، نوشته شده است: «نمایندگان مجلسی که لایحه تورم زای بودجه ۹۹ را تصویب کنند، در تورم افسارگسیخته احتمالی سال ۹۹ شریک جرم دولت اند.» پیش شماره ارسال این پیامک ها کد ۰۹۱۵ و مربوط به مشهد است. در متن پیامک تهدیدآمیز به نمایندگان به قید بودجه «تورم زا» اشاره  شده است.

گروه تندرو معتقدند بودجه سال ۹۹ به شکلی بسته شده که اقتصاد ایران را با نیت قبلی، ضعیف تر از گذشته کند و میزان نارضایتی مردمی را افزایش دهد. تعدادی از چهره های نزدیک به جریان تندروی اصولگرا در فضای مجازی به این نوع تحلیل ها روی آورده اند ولی ساختار حرفه ای بودجه نویسی اساساً اجازه چنین نوع رفتاری را به هیچ چهره سیاسی نمی دهد و به نظر می رسد چنین ادعاهایی ناشی از بی اطلاعی گویندگان از نظام بودجه نویسی باشد.

سیاستمداران اصلاح طلب و اصولگرا چه می گویند؟

در میان نیروهای اصلاح طلب نقد جدی به لایحه بودجه صورت نگرفته است. به  غیر از چند چهره اقتصاددان دیگران سکوت کرده اند و وارد منازعه بودجه نشده اند. در سوی مقابل چهره های اصولگرای مجلس بودجه ۹۹ را ضد معیشت و تورم زا می دانند و در انتقاد از آن مدام در حال انجام گفت وگوهای رسانه ای هستند. آنها روی قید ضدمعیشتی بودجه تمرکز دارند و سعی می کنند در فضای رسانه ای هم زمان به تبلیغ دیدگاه های خود برای انتخابات اسفندماه نیز بپردازند.

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.