جزییات برگزاری جایزه «جلال» اعلام شد
مهدی قزلی - مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و دبیر اجرایی جایزه «جلال» - در نشست خبری دوازدهمین دوره جایزه «جلال آل احمد» که امروز (سه‌شنبه، ۱۲ آذرماه) در محل این بنیاد برگزار شد، گفت: مراسم پایانی این دوره از جایزه شنبه، ۲۳ آذرماه، از ساعت ۱۵ در کتابخانه ملی برگزار می‌شود و در این مراسم برگزیدگان و تقدیرشدگان احتمالی معرفی خواهند شد.
او افزود: اعضای هیأت علمی جایزه «جلال آل احمد» با منیژه آرمین، مریم برادران، حمیدرضا شاه‌آبادی، شهریار عباسی، مجید قیصری، محمدسرور مولایی و حجت‌الاسلام والمسلمین مهدوی‌راد کار خود را آغاز کردند و در چهار بخش کار داوری‌ها انجام شد. نامزدهای این دوره قبلا اعلام شده‌اند.
قزلی در ادامه گفت: میانگین سنی نامزدهای این دوره از جایزه «جلال آل احمد» ۴۶ سال است. ما ۲۳ عنوان کتاب با ۲۶ نویسنده به عنوان نامزد جایزه معرفی کرده‌ایم. در شش دوره اخیر جایزه «جلال آل احمد» ۲۲ ناشر کتاب‌های‌شان جایزه گرفته و یا تقدیر شده‌اند. نشر چشمه تاکنون چهار بار کتاب‌هایش به عنوان برگزیده یا شایسته تقدیر معرفی شده است. نشر نی، مرکز، سوره مهر، نیماژ و هرمس هر کدام دو بار توانسته‌اند موفق به گرفتن جایزه شوند. در این دوره نیز نشر چشمه و سوره مهر بیشترین تعداد نامزدها را داشته‌اند و براساس اطلاعات خانه کتاب پنج نویسنده از میان نامزدها کتاب‌اولی محسوب می‌شوند. دو نامزد این دوره از جایزه نیز قبلا موفق به برگزیده شدن در جایزه «جلال آل احمد» شده‌اند.
دبیر اجرایی جایزه «جلال» همچنین بیان کرد: در شش دوره اخیر جایزه «جلال» ۵۴ نفر در هیأت علمی جایزه حضور داشته‌اند که ۶۴ درصد اعضا بدون تکرار بوده‌اند. این موضوع در حالی است که در شش دوره اول ۲۹ درصد افراد غیرتکراری در هیأت علمی حضور داشته‌اند. در شش دوره اخیر همچنین ۵۲ نفر داوران جایزه جلال آل احمد بوده‌اند که ۷۲ درصد این داوران بدون تکرار داوری جایزه را به عهده داشته‌اند. داوران این شش دوره بلافاصله بعد از انتخاب شدن در رسانه‌ها معرفی شده‌اند. این در حالی است که در شش دوره اول داوران در رسانه‌ها معرفی نمی‌شدند.
قزلی با اشاره به کاهش کمی کتاب‌های ارسال‌شده به دبیرخانه جایزه گفت: امسال حدود ۱۲۰۰ عنوان کتاب در چهار بخش به دبیرخانه ارسال شده که بعد از بررسی ابتدایی و کنار گذاشتن کتاب‌هایی که شرایط دبیرخانه‌ای را نداشتند، ۵۴۵ عنوان کتاب وارد داوری شد که نسبت به دوره گذشته افت داشتیم. در واقع می‌توان گفت کتاب‌های سال ۹۷ به لحاظ کمی کمتر از سال قبل بوده و بحران کاغذ در این‌جا خود را نشان داده است.
به گفته او، ۲۳۵ کتاب در بخش رمان و داستان بلند، ۱۰۴ کتاب به عنوان مجموعه داستان، ۱۵۳ عنوان کتاب در بخش مستندنگاری و ۵۶ عنوان کتاب در بخش نقد ادبی بررسی شده‌اند.
محمدرضا شرفی خبوشان - دبیر علمی جایزه «جلال» - نیز در سخنانی کوتاه گفت: هدف از برگزاری جایزه این است که کتابی در سطح جامعه معرفی شود و دیگران آن کتاب را ببینند که این دیده شدن به فعالیت اهالی رسانه برمی‌گردد.
او از خبرنگاران خواست تا فعالیت‌های آن‌ها را نقد کنند و گفت: در صورتی که کتاب‌ها و داستان‌هایی که جایزه می‌برند نقد شوند مردم نسبت به آن‌ها حساس می‌شوند و سراغ کتاب می‌روند. در واقع این چیزها بازار کتاب را گرم نگه می‌دارد و به شکوفایی ادبیات ایران کمک می‌کند.
شرفی خبوشان درباره رمانی که به عنوان نامزد مجموعه داستان معرفی شده است، گفت: ما این مسئله را درباره کتاب دیگر مانند «مشت خالی گل یا پوچ» هم داشتیم که به عنوان مجموعه داستان معرفی شده بود اما با بررسی داوران به این نتیجه رسیدیم که این یک داستان بلند است. با توجه به این‌که استقبال از رمان بیشتر است کسانی که مجموعه داستان می‌نویسند به نوعی پیوستگی در داستان‌شان ایجاد می‌کنند تا از آن‌ها استقبال شود. این ترفندی برای استقبال از کتاب است. نظر داوران این بود که این کتاب به عنوان مجموعه داستان دیده شود.
مهدی قزلی نیز در این‌باره اظهار کرد: تشخیص این‌که داستانی رمان یا مجموعه داستان است به هیأت علمی و داوری برمی‌گردد. این موضوع در سال‌های گذشته نیز وجود داشته است. مثلا کتابی به عنوان رمان به دبیرخانه رسیده اما این کتاب در حوزه مستندنگاری بوده و در این حوزه حتی جایزه هم گرفته است.
او همچنین درباره درنظر گرفتن جنبه‌هایی از جمله بازخورد نظر مخاطبان در داوری آثار بیان کرد: ما در داوری جایزه به بازخورد مخاطبان آثار، این‌که این اثر چه انعکاسی در جامعه داشته و چقدر مخاطبان با آن ارتباط برقرار کرده‌اند، توجه داشته‌ایم. ممکن است گروه داوران نگاه فرم‌گرا به اثر داشته باشند و آن را در نظر بگیرند اما جامعه چنین چیزی را نخواهد و از آن استقبال نکند. ما در داوری به استقبال و نگاه جامعه نیز توجه داشتیم اما حتما در آن تأثیرگذار نبوده است.
مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی درباره میزان جایزه «جلال آل احمد» نیز گفت: طبق آیین‌نامه جایزه «جلال» میزان جایزه به اندازه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است که من از میزان دقیق آن خبر ندارم.
او همچنین درباره نقدهایی که به حضور مرتضی سرهنگی در داوری آثار وجود داشته است، توضیح داد: برخی معتقد بودند که حضور آقای سرهنگی در هیأت داوری با توجه به سلایق و علایق و محل کارشان بار سنگینی دارد. منظور این دوستان حضور او در حوزه هنری و ارتباط با کتاب‌های سوره مهر بود و حوزه علاقه ایشان نیز کتاب‌های مرتبط با دفاع مقدس است. آقای سرهنگی در دو دوره داور مستندنگاری بوده است. این در حالی است که در دوره دهم کتابی که برگزیده مستندنگاری بود نه در بخش جنگ و نه مربوط به انتشارات سوره مهر بود. امسال نیز در بخش مستندنگاری ایشان داور هستند. درست است که یکی از نامزدها برای انتشارات سوره مهر است اما نگاه این‌گونه نیست.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
