امضای توافق سیاسی و نظامی بین ترکیه و آمریکا در مورد امنیت شرق فرات در حالی صورت گرفته که دولت مرکزی سوریه٬ نه تنها مفاد این توافق نامه بلکه نفس مذاکره دو کشور خارجی دعوت نشده و متجاوز را به چالش کشیده است. با این حال٬ ترکیه و آمریکا٬ به نوعی٬ همگان را در برابر عمل انجام شده قرار داده و به دنبال آن هستند که طرح مزبور را پیش ببرند.

سخنان معنی‌دار جیمز جفری

جیمز جفری دیپلمات کارکشته‌ای که به عنوان نماینده ویژه دونالد ترامپ در پرونده سوریه معرفی شده٬ هنوز هم در این ماموریت اصطلاحاً نتوانسته ید بیضا نشان دهد و چنین به نظر می‌رسد که او نیز تابع تصمیمات ناگهانی و اجرا کننده دستورات توییتری دونالد ترامپ است.

جفری پس از امضای توافق بین پنس و اردوغان٬ آسمان ترکیه را به مقصد سرزمین‌های اشغالی ترک کرد تا با سران رژیم صهیونستی در مورد این توافق صحبت کند. او در داخل هواپیما٬ با خبرنگاران همراه گفت‌وگو کرد و سه نکته مهم  را با آنان در میان گذاشت:

۱.قطعاً نیروهای ی.پ.گ تمایل داشتند در ان مناطق بمانند. ولی ما پس از بررسی‌های مفصل و دقیق٬ به این نتیجه رسیدیم که آنان قابلیت و استعداد ادامه جنگ ندارند و لذا ترجیح دادیم سریعاً اقدام کنیم.

۲.اگر این توافق امضا نمی‌شد و به موقع وارد صحنه نمی‌شدیم٬ ترکیه تمام آن اراضی را در اختیار می‌گرفت.

۳.در طول تمام ساعات و دقایق مذاکره با اردوغان و تیم او٬ با سران نیروهای سوریه دموکراتیک یا قسد در تماس بودیم.

از سخنان جفری می‌توان چنین تعبیر کرد که واشنگتن به شدت نگران آن بوده که در زمین بازی سوریه٬ تمام نفوذ خود را از دست دهد و نتایج را به رقیب قدرتمندی به نام روسیه واگذار کند. به همین خاطر آمریکا تلاش کرد با اعزام ناگهانی پنس به آنکارا٬ مدیریت اوضاع را به دست بگیرد اما نمی‌توان منکر این واقعیت شد که هنوز هم نقش روسیه در پرونده سوریه مهم‌تر از نقش آمریکا است و ترکیه باید با مسکو نیز هماهنگ شود.

مهم‌ترین تفاوت موقعیت روسیه و آمریکا در دو چیز است:

۱.روسیه برخلاف آمریکا٬ به خواست دولت دمشق به سوریه دعوت شده و بشار اسد برای حفظ امنیت خود و بقای ملی کشورش از پوتین کمک خواسته است.

۲.آمریکا در منطقه٬ متحد جدی و قدرتمند ندارد اما روسیه از حمایت و همراهی قدرت منطقه‌ای مهمی به نام جمهوری اسلامی ایران برخوردار است. همفکری و همراهی مسکو و تهران در این پرونده٬ منجر به ابتکار عمل دیپلماتیک منطقه‌ای مذاکرات آستانه و سوچی شده و همچنین فعالیت کمیته تدوین قانون اساسی سوری نیز مدیون این همراهی است.

این دو ویژگی٬ نقش روسیه را در پرونده سوریه٬ بسیار برجسته‌تر از نقش آمریکا و اروپا نشان می‌دهد.

روسیه٬ در کنار همراهی هوشمندانه با ایران و تحلیل ظرفیت‌های سیاسی و دفاعی این کشور و اثرگذاری آن در منطقه و سوریه٬ ترکیه را نیز با خود همراه کرده است و حالا به جرات می‌توان گفت: ترکیه آن قدر که با روسیه و پوتین٬ همراه و هماهنگ است٬ با آمریکا و ترامپ٬ چنین موقعیتی ندارد.

حالا نوبت پوتین است

بسیاری از روزنامه‌های ترکیه امروز چنین تیتر زدند که حساب و کتاب با ترامپ تمام شد و آنکارا توانست او را اقناع کند و حالا نوبت پوتین است. منظور این روزنامه‌ها٬ اشاره به اهمیت دیدار پیش روی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین همتای روسی اوست که در چند سال اخیر٬ همواره با هم روابط نزدیکی داشته‌اند.

روز سه‌شنبه هفته جاری٬ اردوغان با پوتین دیدار می‌کند و در این دیدار٬ پیش از هر چیز٬ تحولات سوریه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

اردوغان از پوتین چه می‌خواهد؟

توافق بین ترکیه و آمریکا٬ آن قدر که رسانه‌های ترکیه ادعا می‌کنند٬ در درازمدت٬ خواسته‌های اردوغان را تامین نمی‌کند و مشکلات و موانعی دارد. دو ایراد و خطای جدی در این توافق‌نامه عبارتند از:

1.سوریه٬ هیچکدام از بندهای این توافق‌نامه و نفس مذاکره واشنگتن و آنکارا در مورد امنیت مناطق شمالی خود را قبول ندارد و از لحاظ معیارهای حقوق بین‌الملل نیز چنین اقدامی زیر سوال است.

۲.تعریف ترکیه و آمریکا از میزان قلمرو و حدود و ثغور جغرافیایی منطقه امن٬ یکی نیست. آمریکا می‌خواهد که ارتش ترکیه و مخالفین سوری مورد حمایت آنکارا٬ در همان مناطقی بمانند که اشغال کرده‌اند. اما اردوغان می‌خواهد عرض ۴۴۴ کیلومتر و عمق ۳۲ کیلومتر از خاک شمال سوریه را اشغال کرده و به عراق برسد.

در سمت جنوب شرقی مرز ترکیه و سوریه و در جایی که اردوغان سودای اشغال آن را دارد٬ در شهرهای قامیشلو٬ عامودا٬ دیرک و چندین نقطه دیگر٬ کنترل امنیتی در اختیار نیروهای اسد است که با روسیه هماهنگ و همراه هستند.

اگر ترکیه قصد داشته باشد این شهرها را هم در اختیار بگیرد٬ چنین چیزی با واکنش تند بشار اسد و همچنین با پاسخ منفی پوتین روبرو خواهد شد.

البته ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود و از قامیشلو و دیرک یا مالکیه به سمت جنوب غربی مرز ترکیه٬ یعنی در غرب و شرق فرات٬ اردوغان دو شهر استراتژیک و مهم کوبانی یا عین العرب و منبج را نیز می‌خواهد! هنوز مشخص نیست که اردوغان و تیم او می‌خواهند چه مابه‌ازایی بدهند و با چه منطق و استدلالی٬ پوتین را راضی کنند که چنین امتیازاتی در اختیارشان بگذارد.

اما آن چه مشخص است این است که پوتین٬ نمی‌تواند در خصوص سرنوشت این مناطق٬ برخلاف منافع و اراده سیاسی بشار اسد و دولت و ملت او تصمیم بگیرد و از حالا باید گفت٬ بسیار بعید و دور از ذهن است که رئیس جمهور ترکیه با این زیاده‌خواهی٬ دست پر از مسکو به خانه بازگردد.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.